İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KISITLAMADA MEŞRU BİR AMAÇ OLARAK DİNİ DUYGULARIN KORUNMASI: ‘‘E.S. v. AVUSTURYA’’ DAVASI

Yıl 2020, Sayı: 65, 365 - 394, 14.12.2020

Süleyman Özar

Öz

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ifade özgürlüğünü demokratik bir toplumun temel prensiplerinden biri olarak ve kişilerin öz varlıklarını gerçekleştirebilmesi için kilit önemde kabul etmiş ise de, yine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinden ve Mahkeme içtihatlarından bu özgürlüğün sınırsız olmadığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin söz konusu sınırlamalara ilişkin en önemli örneklerden biri olarak ‘‘E.S. v. Avusturya’’ kararı Türkçeye çevrilerek, değerlendirilmiştir. Düşünceyi açıklama özgürlüğünün nerede başlayıp nerede bittiği meselesini açıklığa kavuşturabilmek için bu karar Mahkeme içtihatları çerçevesinde tartışılmıştır. Böylece, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenen ifade özgürlüğünün hangi hallerde kısıtlanabileceği konusunun ‘‘başkalarının dinin duygularının korunması’’ bağlamında ele alınması düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Temel Haklar, İfade Özgürlüğü, Dini Duyguların Korunması, Meşru Amaç, Orantılılık, Avusturya Hukuku, Avrupa İnsan Hakları mahkemesi

Kaynakça

• AKÇAY, Deniz, ‘‘AİHM’İn Perinçek Kararı: “Soykırım İnkârı”/İfade Özgürlüğü İkileminin Aşılabilirliği’’, TBB Dergisi, Sayı 127, 2016.
• ARSLAN, Zühtü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Din Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2005.
• DİNÇER, Hülya, ‘‘Bir Suç Olarak Dine Hakaret, İfade Özgürlüğü Ve ‘Dini His’lere Tanınan Koruma’’, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, Ocak-Şubat 2010.
• DOĞRU, Osman, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları, Beta Yayınları, İstanbul, 2002.
• DOĞRU Osman – NALBANT Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi-Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Cilt, İstanbul 2013.
• ERDOĞAN, Mustafa, ‘‘Demokratik Bir Toplumda İfade Özgürlüğü: Özgürlükçü Bir Perspektif’’, Liberal Düşünce Dergisi, Güz 2001.
• GÖZÜBÜYÜK, Abdullah – GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 4. Bası, Ankara 2003.
• GÜL, Cengiz – ÇAKAN, Seher ‘‘AİHM Kararları Işığında Nefret, Şiddet Ve Müstehcen İçerikli Söylemler Bakımından İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılması’’, ERÜHFD, C. XIII, S. 1, (2018).
• KETHÜDA, Enes, ‘‘İHAM Kararları Işığında İfade Özgürlüğü ile Dini Hislerin Korunması Hakkının Çatışması Sorunu’’, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 8 S. 15, 2019.
• KÜZECİ, Elif, ‘‘AİHS’in 10. Maddesi Işığında Nefret İçerikli ve Irkçı Nitelikteki Düşünce Açıklamaları’’, TBB Dergisi, S. 71, Temmuz 2007.
• ÖZBEY, Özcan, ‘‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları’’, sayı 106, Mayıs 2013.
• ÖZTÜRK, Bahri: “Avusturya Ceza Muhakemesinde İstinaf’’, Adalet Dergisi, Ocak 2000,S. 2.
• ŞİRİN, Tolga, İfade Özgürlüğü, Dinin ve Dini Duyguların Korunması Amacıyla Sınırlanabilir mi?, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 5, S.10, 2016.
• TEZCAN, Durmuş / Erdem, Mustafa Ruhan ERDEM / SANCAKDAR, Oğuz, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 325.
• UYGUN Oktay, ‘‘Nefret İfadesi ve İfade Özgürlüğü’’, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 5 sayı. 1, Ocak 2008.
• http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-187188
• https://www.kararara.com/forum/viewtopic.php?f=79&t=18545
• https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-57827%22]}
• http://www.ifadeozgurlugu.adalet.gov.tr/faaliyetler/6_8_mayis/aihm_yabanci/ottpermin.pdf
• http://worldpopulationreview.com/countries/austria-population/
• http://vidwirel.oeaw.ac.at/wp-content/uploads/2015/10/Wirel_KeyFindings_v2_20151019.pdf
• - Aydın Tatlav v. Türkiye, Başvuru No. 57/1996/676/866, 25.09.1997.
• - Campbell and Cosans v. U.K., Başvuru. No.7511/76, 25.02.1982.
• - Gra Stiftung Gegen Rassismus Und Antisemitismus v. Switzerland, Başvuru. No. 18597/13, 09.04.2018.
• - Gündüz v. Türkiye, Başvuru. No. 35071/97, 04.12.2003. - Handyside v. Birleşik Krallık, Başvuru. No. 5493/72, 07/12/1976.
• - İ.A. v. Türkiye, Başvuru no: 42571 / 98, 13.09.2005.
• - İhsan Taş Başvurusu, AYM Başvuru No. 2014/11255, 21.11.2017.
• - Kokkinakis v. Yunanistan, Başvuru. No. 14307/88 25.05.1993.
• - Mehmet Emre Döker Başvurusu, AYM Başvuru No. 2015/486, 19/9/2018.
• - Otto-preminger-Institut v. Austria, Başvuru. No. 13470/87, 20.09.1994.
• - Perinçek v Switzerland, Başvuru No 27510/08, 15.10.2015.
• - Stomakhin v. Russia, Başvuru. No. 52273/07, 09.05.2018.
• - Wingrove v. U.K., ASS. NR.17419/90, 25.11.1996.