Yapay Zeka İle İlgili Güncel Düzenlemeler: Avrupa Birliği Ve Amerika Birleşik Devletlerinde Alınan Aksiyonlar Işığında Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Sayı: 66, 445 - 469, 18.05.2021

İlay Yılmaz Can Sözer Ecem Elver

Öz

Yapay zeka 1950'li yıllardan bugüne kadar süregelen gelişmelerle birlikte dijital ekonominin en önemli unsurlarından biri haline gelmiştir. Birçok ülke, yapay zekanın verimlilik, ulusal güvenlik, toplumsal ve çevresel faydaları gibi kritik etkilerinin farkına varılmasıyla birlikte, yapay zeka alanında küresel bir inovasyon avantajı elde etmek için yarışmaya başlamıştır. Bununla birlikte, yapay zeka uygulamaları insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü açısından endişelere yol açmaktadır. Bu endişeler, yapay zekanın etikliği tartışmasının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Söz konusu risklerin ele alındığı bir yasal düzenleme ihtiyacı, uluslararası rekabette aktif ülkelerin de gündeminde yer almaktadır. Ülkelerin yapay zekanın taşıdığı risklere karşı geliştirdiği ulusal stratejiler arasında önemli farklılıklar görülmektedir. Avrupa Birliği, oluşturulacak düzenlemelerin çerçevesinin belirlenmesinde referans teşkil eden yapay zekanın etik ilkeleri üzerinde önemli çalışmalar gerçekleştirmektedir. Amerika Birleşik Devletleri ise, yapay zekanın etik sorunlarını tanımakla birlikte, oluşturulacak yasal düzenlemelerin, teknolojik gelişmelerin önünde bir engel olabileceği düşüncesiyle, yasal düzenlemelerin sıkılığına karşı ihtiyatlı bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Yapay zekaya ilişkin düzenlemelerin riskleri kontrol altına almak ve teknolojik gelişmeleri teşvik etmek arasında nihai dengeyi sağlaması gerekmektedir. Bu anlamda yapay zeka için yeni düzenleyici çerçevenin teknolojik gelişmeyi engellemeyecek nitelikte aşırı derecede kuralcı olmaması ve aynı zamanda riskleri kontrol etmede etkili olması gerekmektedir. Düzenlemelerin bu eksende oluşturulmasında esas alınacak ilkelerin belirlenmesi önem teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zeka, Bilişim Hukuku, Avrupa Birliği, Avrupa Komisyonu, Etik

Kaynakça

• Algorithmic Accountability Act (https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-bill/2231/all-info Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Artificial Intelligence for Europe, European Comission, by., 2018 (https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2018/EN/COM-2018-237-F1-EN-MAIN-PART-1.PDF Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Bak, Başak, "Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk", TAAD, Y.9, S.35, ss.211-232 (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/980798 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Brogan, Caroline, "Anonymising personal data ‘not enough to protect privacy’, shows new study", Imperial Collage London, 2019 (https://www.imperial.ac.uk/news/192112/anonymising-personal-data-enough-protect-privacy/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• C Buıten, Miriam, "Towards Intelligent Regulation of Artificial Intelligence", European Journal of Risk Regulation, C.10, S.1, 2019 , ss. 41 - 59 (https://www.cambridge.org/core/journals/european-journal-of-risk-regulation/article/towards-intelligent-regulation-of-artificial-intelligence/AF1AD1940B70DB88D2B24202EE933F1B#article Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Castro, Daniel/ McLaughlin, Michael, "Who Is Winning the AI Race: China, the EU, or the United States? — 2021 Update", ITIF, 2021 (https://itif.org/publications/2021/01/25/who-winning-ai-race-china-eu-or-united-states-2021-update Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Commercial Facial Recognition Privacy Act (https://www.congress.gov/bill/116th-congress/senate-bill/847 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, (https://cbddo.gov.tr/hizmet-birimlerimiz/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Desai, Deven R./ Kroll, Joshua A., "Trust But Verify: A Guide to Algorithms and the Law", Harvard Journal of Law & Technology, 2017, s.8, (https://ssrn.com/abstract=2959472 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• "EU to Consider Ban on Using A.I. For Mass Surveillance and Social Credit Scores", CNBC, 2021 (https://www.cnbc.com/2021/04/15/eu-considers-ban-on-ai-for-mass-surveillance-social-credit-scores.html Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• "Europe Eyes Strict Rules for Artificial Intelligence", Politico, 2021 (https://www.politico.eu/article/europe-strict-rules-artificial-intelligence/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Ethics Guidelines for Trustworthy AI, European Comission, by., 2019 (https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/ethics-guidelines-trustworthy-ai Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Execuvite. Order No. 13859 (https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2020/11/M-21-06.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Feasibility Study, Ad Hoc Committee on Artificial Intelligence (CAHAI), by., 2020
• Gerards, Janneke, "The Fundamental Rights Challenges Of Algorithms", Netherlands Quarterly of Human Rights, C. 37(3), 2019, ss. 205-209 (https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0924051919861773 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Gordon, John-Stewart/ Nyholm, Sven, "Ethics of Artificial Intelligence", The Internet Encyclopedia of Philosophy, ty. (https://iep.utm.edu/ethic-ai/#SH2d Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Güner, Cemil, "Yapay Zekânın Verdiği Zarardan Doğan Sözleşme Dışı Sorumluluğa Uygulanacak Hukuk", Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.15, 2020, ss.229-272 (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1166580 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Hacker, Philip, "Teaching Fairness to Artificial Intelligence: Existing and Novel Strategies against Algorithmic Discrimination under EU Law", 55 Common Market Law Review, 2018, s.3, ss.1143-1186 (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3164973 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• House of Resolution 153 (https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-resolution/153/text, Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Horowitz, Michael C., "Artificial Intelligence, International Competition and the Balance of Power", Texas National Security Review, C.1, S.3, 2018, s.38 (https://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/65638/TNSR-Vol-1-Iss-3_Horowitz.pdf?sequence=2&isAllowed=y Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Kira Systems (https://kirasystems.com/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Lex Machina (https://lexmachina.com/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Law Geex (https://www.lawgeex.com/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Moor, James, "The Dartmouth College Artificial Intelligence Conference: The Next Fifty Years", AI Magazine, C.27, S.87, 2006, ss.87-91
• New Jersey Algorithmic Accountability Act (https://www.billtrack50.com/BillDetail/1127840 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• On Birinci Kalkınma Planı (2019 - 2023), Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ankara, 2019 (https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Report on the safety and liability implications of Artificial Intelligence, the Internet of Things and robotics, European Comission, by., 2020 (https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/report-safety-liability-artificial-intelligence-feb2020_en_1.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Ross Intelligence (https://www.rossintelligence.com/about-us Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Rodrigues, Rowena, "Legal and human rights issues of AI: Gaps, challenges and vulnerabilities", Journal of Responsible Technology, C.4, 2020 (https://doi.org/10.1016/j.jrt.2020.100005 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Preparing for the future of Artificial Intelligence, Executive Office of the President National Science and Technology Council Committee on Technology, Washington D.C., 2016 (https://obamawhitehouse.archives.gov/sites/default/files/whitehouse_files/microsites/ostp/NSTC/preparing_for_the_future_of_ai.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Taşdemir, Özgür/ Özbay, Ümit Vefa/ Kireçtepe, Burhettin Onur, "Robotların Hukuki ve Cezai Sorumluluğu Üzerine Bir Deneme", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.69, S.2, 2020, ss. : 793-833 (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1474114 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• The Ethics of Artificial Intelligence: Issues and Initiatives, European Parliamentary Research Service, by., 2020 (https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2020/634452/EPRS_STU(2020)634452_EN.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• The Ethics Of Artificial Intelligence: Issues And Initiatives, European Parliamentary Research Service, 2020, (https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2020/634452/EPRS_STU(2020)634452_EN.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• The European AI Alliance (https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/european-ai-alliance Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• "The race to the top among the world’s leaders in artificial intelligence", Nature, 2020 (https://www.nature.com/articles/d41586-020-03409-8 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Turing, Alan., "Computing Machinery and Intelligence", Mind, C. LIX, S.236, 1950, ss. 433-460 Unfairness by Algorithm Distilling the Harms of Automated Decision Making, Future of Privacy Forum, by., 2017, (https://fpf.org/blog/unfairness-by-algorithm-distilling-the-harms-of-automated-decision-making/ Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Wachter, Sandra/ Mittelstadt, Brent, "A Right to Reasonable Inferences: Re-Thinking Data Protection Law in the Age of Big Data and AI", Columbia Business Law Review, 2018, s.2 (https://ssrn.com/abstract=3248829 Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• White Paper on Artificial Intelligence: Public consultation towards a European approach for excellence and trust, European Comission, by., 2020 (https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/white-paper-artificial-intelligence-public-consultation-towards-european-approach-excellence Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)
• Yılmaz, Gizem, "Yapay Zekânın Yargı Sistemlerinde Kullanılmasına İlişkin Avrupa Etik Şartı", Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, C.28, S.1, 2020, s. 27 (https://avrupa.marmara.edu.tr/dosya/avrupa/mjes%20arsiv/vol%2028_1/2_Gizem_Yilmaz.pdf Çevrimiçi, e.t. 16.04.2021)