Türk Ceza Hukukunda Dava Zamanaşımı Ve Olağanüstü Kanun Yolları ile İlişkisi

Yıl 2021, Sayı: 66, 497 - 542, 18.05.2021

Hakan A. Yavuz

Öz

Bu çalışmada, bir maddi ceza hukuku kurumu olarak kabul ettiğimiz dava zamanaşımı kurumunun ceza muhakemesinde olağanüstü kanun yolları ile ilişkisi incelenmektedir. Dava zamanaşımı, suç niteliğindeki fiillerin devlet tarafından cezalandırılabilirliğini ortadan kaldıran bir kurumdur. Dava ve ceza zamanaşımı kurallarıyla devlet, belirli bir zamanın geçmesiyle birlikte cezalandırmaya ilişkin hak ve yetkisinden kendi iradesiyle feragat etmektedir. Ceza muhakemesinde olağanüstü kanun yolları ile kesin hükümle son bulan olağan muhakeme işlemlerinin belirli nedenlerle yeniden yapılması söz konusu olmaktadır. Türk Ceza Kanununun 66/5. maddesinde dava zamanaşımını, olağanüstü kanun yolları ile ilişkilendiren bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemenin hangi koşullarda uygulanma kabiliyeti bulunduğu hususunda tartışmalar bulunmaktadır. Çalışmada, bu tartışmalar ayrıntılı bir şekilde ele alınarak, istinaf Cumhuriyet başsavcılığı itirazı dışındaki diğer tüm olağanüstü kanun yolları bakımından sözü edilen kanun maddesi hükmünün uygulanabilir olması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Bununla birlikte, söz konusu düzenlemenin yeniden ele alınarak tartışmalara son verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zamanaşımı, Dava Zamanaşımı, Olağanüstü Kanun Yolları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtirazı, Kanun Yararına Bozma, Yargılamanın Yenilenmesi

Kaynakça

• Akbulut, Berrin, “Dava Zamanaşımı Sürelerinin Başlaması”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Doğan Soyaslan Armağanı, C. VIII, S. 2013/2, s. 149-194.
• Akkaya, Çetin, Öğreti ve Yargısal Uygulamalar Işığında Kanun Yararına Bozma ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi, Kartal Yayıncılık, Ankara 2007.
• Alacakaptan, Ugur, “Temyiz Mahkemesi Başsavcılığının Yaptığı İtiraz Hükmün Kesinleşmesine Mani Olur mu?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 24, S. 1-4, Y. 1967, s. 287-291.
• Alşahin, Mehmet Emin, Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul 2010.
• Arslan, Çetin, “Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı İtirazı (CMK Md. 308)”, Ceza Hukuku Dergisi, Y. 2, S. 5, Aralık 2007, s. 105-161.
• Artuk, M. Emin/Gökcen, Ahmet/Yenidünya, A. Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2011.
• Beccaria, Cesare, Suçlar ve Cezalar Hakkında, Tercüme: Sami Selçuk, İmge Kitabevi, İstanbul 2004.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul 2020.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide/Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukuku’na Giriş, Beta Basım Yayın, İstanbul 2020.
• Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Donay, Süheyl, Türk Ceza Kanunu Şerhi, 1. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul 2007.
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, C. III, Beta Basım Yayın, İstanbul 1997.
• Erem, Faruk/Danışman, Ahmet/Artuk, Mehmet Emin, Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, İstanbul 1997.
• Ersoy, Uğur, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuki Çare ve Kanun Yolu Kavramları Bağlamında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yetkisi”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 10, S. 29, Y. 2015, s. 67-124.
• Gökcen, Ahmet/Balcı, Murat/Alşahin, Mehmet Emin/Çakır, Kerim, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 4. Baskı, Ankara 2020.
• Hafızoğulları, Zeki, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Davanın ve Cezanın Düşürülmesi”, http://www.baskent.edu.tr/~zekih/ogrenci/dava cezanin%20dus.doc, Erişim Tarihi: 15.01.2017.
• Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, US.A Yayınları, Ankara 2019.
• Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• İçel, Kayıhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul 2021.
• İçel, Kayıhan/Akıncı, Füsun Sokullu/Özgenç, İzzet/Sözüer, Adem/Mahmutoğlu, Fatih S./Ünver, Yener, Yaptırım Teorisi, Beta Yayın Dağıtım, İstanbul 2000.
• Karakehya, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2016.
• Kayançiçek, Murat, “Aynı Fiilden Dolayı Yeniden Yargılama Yapılan Hallerde Dava Zamanaşımı Süresinin Tespiti”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 5/2014, S. 18, s. 443-480.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Kunter, Nurullah, “Ceza Hukukunda Zamanaşımının Kesilmesi”, Adalet Dergisi, S. 6, Y. 1946, s. 547-567.
• Kunter, Nurullah, Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Yayımlanmamış Doçentlik Tezi, İstanbul 1951.
• Kunter, Nurullah, Ceza Muhakemesi Hukuku, Sermet Matbaası, 5. Bası, İstanbul 1955.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, C. II, Beta Basım Yayın, İstanbul 2003.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Bası, Beta Basım Yayın, İstanbul 2008.
• Kuyucu, Aydın, Ceza Yargılaması Hukukunda Kanun Yararına Bozma, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
• Meran, Necati, “Ceza Hukukunda Dava Zamanaşımı”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 10, S. 112, Aralık 2015, s. 65-72.
• Meriç, Emre Oğuz, “Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtirazı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C. 21, Özel Sayı, Y. 2019, s. 1097-1140.
• Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, C. II, Beta Basım Yayın, İstanbul 1989.
• Özar, Süleyman, Türk Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara 2020.
• Özbek Veli Özer/Bacaksız Pınar/Doğan Koray, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Özbek Veli Özer/Bacaksız Pınar/Doğan Koray Ceza Muhakemesi Hukuku 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Özen, Mustafa, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Özen, Mustafa, Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersleri, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Kanunu Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 20. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Gezer, Özge Sırma/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Özaydın, Özdem/Akcan, Esra Alan/Tütüncü, Efser Erden, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Savaş, Vural/Mollamahmutoğlu, Sadık, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun Yorumu, C. 2, Seçkin Yayıncılık, Ankara 1995.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2010.
• Şahin, Cumhur, “Kanun Yoluna Başvurma Hakkı Bağlamında Temyiz Edilebilen ve Edilemeyen Kararlar (Ceza Muhakemesinde Kesinlik Sorunu)”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, Aralık 2013, s. 107-120.
• Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku II, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Talas, Serdar, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Başsavcılığın İtirazı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXX, S. 1, Y. 2012, s. 153-176.
• Tan, Mehmet, TCK Genel Hükümler C. II, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011.
• Taner, Fahri Gökçen, Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara 2007.
• Taşdemir, Kubilay, Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Cantekin Matbaası, Ankara 2011.
• Tongür, Ali Rıza/Çetintürk, Ekrem, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınları, 19. Baskı, Ankara 2019.
• Toroslu, Nevzat/Toroslu, Haluk, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınları, Ankara 2019.
• Tosun, Öztekin, “Ceza Muhakemesi Hukukumuzda Kanunyollarının Çeşitleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. XXXV, S. 1-4, Y. 1970, s. 8-48.
• Turan, Hüseyin, “Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtirazının Silahların Eşitliği İlkesi Kapsamında İncelenmesi”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 185-186, Ocak-Şubat 2020, s. 21-46.
• Ünver, Yener/Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 17. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• Yaşar, Osman, Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu, C. III, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018.
• Yaşar, Osman/Gökcan, Hasan Tahsin/Artuç, Mustafa, Yorumlu, Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, C. II, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2014.
• Yıldırım, Akif, “Bireysel Başvuru Öncesinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına İtiraz Kanun Yolunu İşletmesi İsteminde Bulunulması, Tüketilmesi Gereken Bir Yol mudur?”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 9, S. 97, Eylül 2014, s. 95-97.
• Yılmaz, Sacit, “Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının İtirazı (CMK md. 308)”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. I, S. 41, Y. 2020, s. 113-150.
• Yurtcan, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.