ANLAŞMALI BOŞANMA BİR ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞİ MİDİR?

Yıl 2022, Sayı: 69, 513 - 554, 12.12.2022

Aybüke Basım

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1217859

Cited By: 1

Öz

Çekişmesiz yargı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 382-388. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen anlaşmalı boşanma ise, HMK m. 382/2’de sayılan çekişmesiz yargı işleri içerisinde yer almamaktadır. Ancak bu durum, anlaşmalı boşanmanın çekişmesiz yargı bakımından değerlendirilmesine engel değildir. Nitekim HMK m. 382/1’de sayılan çekişmesiz yargı ölçütlerinden birine veya birkaçına giren işler de çekişmesiz yargı işi sayılmaktadır.
Bu çerçevede, anlaşmalı boşanmanın çekişmesiz yargı işi olup olmadığı sorusu cevaplandırılmaya çalışılacaktır. Bu bakımdan öncelikle, çekişmesiz yargı ve anlaşmalı boşanma kavramları incelenecektir. Daha sonra, anlaşmalı boşanma, gerek çekişmesiz yargı işi gerek çekişmeli yargı (dava) olarak ele alınacak ve bu hususta doktrindeki görüşlere ve belli Yargıtay kararlarına yer verilecektir. Nihayetinde, konuya ilişkin görüş ve önerilerimizi ortaya koymak suretiyle maddi hukuk ve usul hukuku sorunlarının içe içe geçtiği bu mesele açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çekişmesiz yargı, çekişmeli yargı, dava, anlaşmalı boşanma

Is a Consensual Divorce a Matter of Law Without Dispute?

Öz

Non-contentious jurisdiction is regulated between Articles 382 and 388 of the Code of Civil Procedure. The contractual divorce regulated in paragraph 3 of Article 166 of the Turkish Civil Code is not included in the uncontested judicial affairs listed in Article 382/2 of the Code of Civil Procedure. However, this does not prevent the uncontested divorce from being evaluated in terms of uncontested jurisdiction. As a matter of fact, the works falling within one or more of the non-contentious judicial criteria listed in Article 382/1 of the Code of Civil Procedure are also considered as non-contestious judicial work.
In this context, the question of whether a consensual divorce is a judicial matter without dispute will be tried to be answered. In this respect, first of all, the concepts of non-contested jurisdiction and uncontested divorce will be examined. Later, the contracted divorce will be handled as both non-contested judicial work and contested jurisdiction (lawsuit), and the opinions in the doctrine and certain decisions of the Supreme Court will be included in this regard. Finally, by presenting our opinions and suggestions on the subject, this issue, in which the problems of substantive law and procedural law are intertwined, will be tried to be clarified.

Anahtar Kelimeler

Çekişmesiz yargı, çekişmeli yargı, dava, anlaşmalı boşanma

Kaynakça

• Akıntürk T/Ateş D, Türk Medeni Hukuku-Aile Hukuku İkinci Cilt., 23. Baskı, İstanbul 2021.
• Akil C, “Vesayete İlişkin Olanlar Dışında Türk Medeni Kanununda Yer Alan Çekişmesiz Yargı İşleri”, C.62, S.4, 2013, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 923-970.
• Akkan M, Pekcanıtez Usûl Medeni Usul Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2017.
• Akkaya T, Medeni Usul Hukuku Bakımından Boşanma Davası, Ankara 2017.
• Ansay S Ş, “Münazaasız (İhtilafsız) Kaza”, S. 2, Y. 1939, Adliye Ceridesi, ss. 258-262.
• Aras A, Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usûlü, Ankara 2017.
• Arslan R/Yılmaz E/Taşpınar Ayvaz S/Hanağası E, Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, Ankara, 2021a.
• Arslan R/Yılmaz E/Taşpınar Ayvaz S/Hanağası E, İcra ve İflas Hukuku, 7. Baskı, Ankara, 2021b.
• Atalı M/Ermenek İ/Erdoğan E, Medenî Usûl Hukuku, 2. Baskı, Ankara, 2019.
• Atmaca Ülkü H, Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Düzenlenir?, Ankara, 2021.
• Budak A C, “Prof. Dr. Baki Kuru’nun “Nizasız Kaza” İsimli Eserinden Beri Çekişmesiz Yargı Alanında Meydana Gelen Başlıca Değişiklikler”, 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara, 2004, ss. 273-306.
• Budak A C/Karaaslan V, Medeni Usul Hukuku, 2. Baskı, Ankara, 2018.
• Çetinkaya M, “Para Alacaklarına İlişkin Geçici Hukuki Korumalar (Karar İncelemesi)”, S. 2, Y. 2014, İzmir Barosu Dergisi, ss. 12-44.
• Doğan İ, “Anlaşmalı Boşanma”, C. 81, S. 5, Y. 2007, İstanbul Barosu Dergisi, ss.1933-1943.
• Dural M/Öğüz T/Gümüş M A, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, 11. Bası, İstanbul, 2016.
• Ermenek İ, Medeni Usul Hukukunda Davayı Kabul, Ankara, 2009.
• Gençcan Ö U, Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara, 2013.
• Gürsoy K T, “Eşlerin Anlaşması Suretiyle Boşanma”, Ankara Hukuk Fakültesi Ellinci Yıl Armağanı Cilt II, Ankara, 1977, ss. 127-163.
• Kılıçoğlu A, “Boşanma İle İlgili Olarak Medenî Kanunumuzda Yapılan Son Değişiklikler”, S. 3, Y. 1988, Ankara Barosu Dergisi, ss. 383-392.
• Kılıçoğlu A M, Aile Hukuku, Ankara, 2015.
• Kocayusufpaşaoğlu N, “Medeni Kanunun 3444 Sayılı Kanunla Değiştirilmiş 134. Maddesinin 3. ve 4. Fıkraları Çerçevesinde Açılan Boşanma Davalarında Hakim Ayrılığa Hükmedebilir Mi ?”, Prof. Dr. İlhan E. Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul, 1990, ss. 113-121.
• Kuru B, Nizasız Kaza, Ankara, 1961.
• Kuru B, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Ankara, 2015.
• Özdemir N, Türk-İsviçre Hukukunda Anlaşmalı Boşanma, İstanbul, 2003.
• Öztan B, “3444 Sayılı Kanunla Getirilen Değişiklikten Sonra Medeni Kanunun 134. Maddesi”, Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, Ankara, 1990, ss. 111-137.
• Öztan B, Aile Hukuku, 6. Bası, Ankara, 2015.
• Özuğur A İ, Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları, 3. Baskı, Ankara, 2008.
• Surlu M H, “Eşlerin Birlikte Başvurusuna Dayalı Anlaşmalı Boşanma İsteminin Medeni Usul Hukuku Açısından Anlamı Üzerine Bir İnceleme", Prof. Dr. Turgut Akıntürk’e Armağan, İstanbul, 2008, ss. 741-756. Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku, C. I, Ankara, 2016.
• Tekinay S S, Türk Aile Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 1990..
• Tutumlu M A, Teorik ve Pratik Boşanma Yargılaması Hukuku, C. I-II, 2. Baskı, Ankara, 2009.
• Yalçınkaya N/Kaleli Ş, Boşanma Hukuku, Ankara, 1987.
• Yetik N, Boşanma Anlaşmalı Boşanma ve Mal Rejimleri, 2. Baskı, Ankara, 2005.
• Yılmaz E, Hukuk Sözlüğü, Genişletilmiş 8. Baskı, Ankara, 2004.
• Yılmaz E, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara, 2013