TAKVİM-İ VEKAYİ’DEN RESMÎ GAZETE’NİN MOBİL UYGULAMASINA: İKİNCİ ASRINA YAKLAŞIRKEN RESMÎ GAZETECİLİĞİMİZİN GELİŞİMİ

Yıl 2024, Sayı: 72, 375 - 429, 15.05.2024

Yunus Emre İlkorkor Efsun Güneri

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1484045

Öz

2031 yılında resmî gazeteciliğimiz ikinci asrını tamamlayıp üçüncü asrına girecektir. Kadim tarihinde resmî gazeteciliğimiz kendine özgü şartlarda ortaya koyduğu zengin idari birikimi ve güçlü siyasi etkisi ile ön plana çıkmaktadır. İlk resmî gazetemiz olan Takvim-i Vekayi’nin 1831 yılında kurulduğu tarihten günümüze kadar yönetim biçimlerinde ve hükümet sistemlerinde köklü değişiklikler olmasına rağmen T.C. Resmî Gazete’de geçmişin uygulamalarını ve sürekliliğini görebilmek mümkündür. Devletin iş ve işlemleri ile hükümetlerin icraatlarının dayanağını sağlayan her türlü karar ve mevzuatın yayımlanarak resmî nitelik kazandığı kamusal hafıza oluşturan bir yayın aracı olan resmî gazete, salt idari alanla sınırlandırılamayacak önemde etki ve fonksiyonları olan bir kurumdur. Resmî gazeteciliğimizin tarihsel sürecini bu bakış açısıyla ele alan çalışmada arşiv ve resmî belge niteliğini birlikte haiz olan resmî gazetenin, kavramsal çerçevesi tarihsel anekdotlar vasıtasıyla siyasi boyutu göz önünde bulundurularak çizilmiştir. Sonrasında çeşitli isimler altında yayımlanan resmî gazetelerimizin kuruluş amacı, bölümleri, yayın düzeni ve ilk sayısında yer alan tüm içeriklerin başlıkları gibi yayın unsurlarına da değinilerek tarihsel süreçleri ele alınmıştır. Makale, 2018 yılında geçilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Resmî Gazete’nin kurumsal yapısı ve işleyiş biçimi ortaya konulup Resmî Gazete’nin geleceği hakkında öngörülerde bulunularak bitirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Türk resmî gazeteciliği, resmî gazete, Takvim-i Vekayi, Ceride-i Resmiye, Resmî Ceride, T.C. Resmî Gazete.

Kaynakça

• Açıkgöz Ü O, Yönetmeliklerin Düzenleme Alanı ve 3011 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun Uygulaması, Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Başbakanlık, Ankara, 2012.
• Bardakçı M, “Samsun Yolculuğu, Vahideddin’in Resmî Gazete’deki Bu Emrinden Sonra Yapıldı”, 19.05.2015,(https://www.haberturk.com/gundem/haber/1080107-samsun-yolculugu-vahideddinin-resm-gazetedeki-bu-emrinden-sonra-yapildi), (s.e.t. 05.02.2024).
• Bardakçı M, “Meclis'in Bundan 100 Sene Önce Kabul Ettiği Ama Saklı Kalan 205 Adet Kanun, Cumhurbaşkanlığı Tarafından Kitap Olarak Yayınladı”, 03.04.2021 (https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/3027602-meclisin-bundan-100-sene-once-kabul-ettigi-ama-sakli-kalan-205-adet-kanun-cumhurbaskanligi-tarafinda), (s.e.t. 05.02.2024).
• Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Türk Mevzuatının Yeniden Düzenlenmesi ile İlgili İlkeler ve Öneriler Türk Mevzuatının Yönetimi ve Yeniden Düzenlenmesi Projesi Yönetim Kurulu Raporu, Ankara, 1983.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, T.C. Resmî Gazete Arşivini İnternet Üzerinden Yayına Açma Projesi Raporu, Yayımlanmamış Rapor, Ankara, 2005.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, 2006 Yılı Faaliyet Raporu, Yayımlanmamış Rapor, Ankara, 2007.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, 2010 Yılı Faaliyet Raporu, Yayımlanmamış Rapor, Ankara 2011.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Resmî Gazete’nin Genel Esasları, Yayımlanmamış Rapor, Ankara, 2012.
• Benzer E, “Takvim-i Vekayi’nin 1831-1834 Yılları Arası Transkripsiyonu”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Kilis, 2013.
• Cilavdaroğlu A A, “Türkiye’de Parlamenter Sistemde Düzenleyici Etki Analizi Uygulamaları ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki Geleceği”, C. 19, S.2, 2019, Akdeniz İİBF Dergisi, ss. 273-298.
• Devellioğlu F, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (Eski ve Yeni Harflerle), 11. baskı, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 1993.
• Dik E, “Türkiye’de Resmî Gazete’nin Serüveni”, C. 4, S.11, 2009, Memleket Siyaset Yönetim, ss. 163-178.
• Duran L, “Resmi Gazetenin Yayınları Üzerine”, C. 3, S. 1, 1970, Amme İdaresi Dergisi, ss. 5-15.
• Duru A A, “Yerel Yönetimlerce Çıkarılan Yönetmeliklerin Yayım ve Kalite Sorunu”, 5.Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi: Krizler, Belirsizlikler ve Arayışlar Özel Sayısı, 2021, Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ss. 147-178.
• Encyclopedia Britannica, “gazette”, (https://www.britannica.com/topic/gazette), (s.e.t. 05.02.2024).
• Erdoğan M, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2005.
• European Forum of Official Gazettes (Avrupa Resmî Gazeteler Forumu), “France” (Fransa) (https://op.europa.eu/en/web/forum/france-oj), (s.e.t. 05.02.2024).
• Giffard A C, “Ancient Rome's Daily Gazette”, C. 2, S. 4, 1975, Journalism History, ss. 106-132.
• Gebece E, “Tarih araştırmalarına bir kaynak olarak Takvim-i Vekayi (1831-1840)”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Eskişehir, 2014.
• Gözler K, “Türkiye’de Bir Bilinmeyen: Isdar”, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan, C. II, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 2013, ss. 897-950.
• Gözübüyük A Ş, Açıklamalı Türk Anayasaları 1876,1921,1924,1961, 1982 Yapılışları, Özellikleri ve Yapılan Değişiklikler, 8. baskı, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, 2014.
• Güneş İ, Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci: I. ve II. Meşrutiyet, C. I, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara, 1996.
• Hirş E, Pratik Hukukta Metod, Çev. Volf Çernis, 3. baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1978.
• İba Ş, Osmanlıdan Günümüze… Meclis İç Tüzük Metinleri, TBMM Basımevi Müdürlüğü, Ankara, 2007.
• İlkorkor Y E, “Kamu Hizmetlerinde Etkinliği Sağlama”, S.158, 2013, İdarecinin Sesi Dergisi, ss. 31-36.
• İletişim Başkanlığı, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Resmî Gazete’nin kuruluşunun 100. yılını kutladı”, 07.10.2020, (https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-resmi- gazetenin-kurulusunun-100-yilini-kutladi), (s.e.t. 05.02.2024).
• Karayalçın Y, “Resmi Gazete’nin Yeni Şekli Hakkında Notlar”, S. 1, 1978, Ankara Barosu Dergisi ss. 38-41.
• Keskenler M F/ Keskenler E F, “İlk Resmi Türk Gazetesi: Takvim-i Vekayi”, C. 3, S.1, 2015, Takvim-i Vekayi, ss. 1-13.
• Keskin N E (ed.), Açıklamalı Yönetim Zamandizimi 1919-1938, C. I, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2012.
• Koloğlu O, Takvim-i Vekayi Türk Basınında 150 Yıl 1831 - 1981, Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları, Ankara, 1982.
• Koloğlu O, Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2006.
• Koloğlu O, İlk Gazete İlk Polemik, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2014.
• Köküsarı İ, Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• Levy R, “The Daily Press in France”, C. 13, S. 4, 1929, The Modern Language Journal, ss. 294-303.
• Ortaylı İ, “Tanzimat Devri Basını Üzerine Notlar”, Cahit Talas’a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları, Ankara, 1990, ss. 397-404.
• Öner S, “Türk Basınının İlk Resmi Gazetesi Takvim-i Vekayi'de Padişah Portresine İlişkin Haberler”, S.29, 2011, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, ss. 149-168.
• Riley J, “Celebrating 350 Years of History”, 06.11.2015, (https://blog.nationalarchives.gov.uk/celebrating-350-years-history/), (s.e.t. 05.02.2024).
• Seyitdanlıoğlu M, “Takvim-i Vekayi 1908 - 1918”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı, 1985.
• Sılay Y E/ İlkorkor Y E/ Güneri E vd., İstiklâl Harbi Döneminde Resmî Gazete’de Yayımlanamayan 205 Kanun, Cumhurbaşkanlığı Yayınları, Ankara, 2020.
• Söyler Y, “Karşılaştırmalı Hukukta Resmî Gazeteler ve Hukuki Güvenlik İlkesi”, C. 6, S. 2, 2016, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 107-134.
• Söyler Y/ Atabey M, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Kanun ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Külliyatı Özeti (09.07.2018 - 03.03.2023), Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• Tan T, “Resmî Gazetede Yayımlanacak Yönetmelikler ve Resmî Gazete Yayınları Üzerine”, C. 18, S.1, 1985, Amme İdaresi Dergisi, ss. 64-70.
• Topuz H, 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1973.
• Türesay Ö, “Nizam’dan Tanzimata, Reayadan Tebaaya Gidilirken: 1830’ların Başında Takvîm-i Vekayi’nin Siyasî Dili ve Söylemi”, S.20, 2022, Tarih ve Toplum-Yeni Yaklaşımlar, ss. 98-142.
• Türesay Ö, “Osmanlı Devleti'nin Fransızca Resmî Gazetesi: Le Moniteur Ottoman (1831-1836)”, S. 53, 2022, Kebikeç: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, ss. 157-214.
• Yazıcı N, Takvim-i Vekayi “Belgeler”, Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu Yayınları, Ankara, 1983.
• Yazıcı N, “Vakayi-i Mısriye Üzerine Birkaç Söz”, C. 2, S. 2, 1991, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, ss. 267-278.
• Yazıcı N, “Takvîm-i Vekāyi‘”, TDV İslam Ansiklopedisi, (https://islamansiklopedisi.org.tr/takvim-i- vekayi#:~:text=Takv%C3%AEm%2Di%20Vek%C4%81yi'%2C%20Osmanl%C4%B1,korunmu%C5%9F%20olmas%C4%B1n%C4%B1n%20%C3%B6nemli%20rol%C3%BC%20vard%C4%B1r), (s.e.t. 05.02.2024).