ICSID Arbitration and Abuse of ICSID Arbitration in the Light of the Example of Türkiye

Yıl 2024, Sayı: 73, 711 - 755, 25.10.2024

İsmail Emrah Karayel

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1573660

Öz

Arbitration may be defined as settlement of a dispute by party appointed person/people. As a result of a need for quick resolution of international disputes, international conventions related to settlement of international disputes by arbitration, signed. “International Center for Settlement of Investment Disputes” established as a result of such treaties. “Convention on Settlement of Investment Disputes Between States and National of Other States” is one of the conventions related to protection of foreign investment and it is one of the most applied conventions on protection of foreign investment due to its advantages.
Saba Fakes, Libananco Holdings, Cementownia “Nowa Huta” arbitrations will be reviewed. arbitral awards will be examined in this article.
Abuse of ICSID will be studied. We will make evaluation on protection mechanisms against the misuse of ICSID arbitration and will comment on problems and propose solutions.

Anahtar Kelimeler

ICSID Arbitration, Abuse of ICSID, Misuse of ICSID Arbitration, Saba Fakes, Libananco Holdings, Cementownia “Nowa Huta” arbitral awards

ICSID TAHKİMİ VE ICSID TAHKİMİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI BAKIMINDAN TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Tahkim, uyuşmazlığın devlet mahkemeleri dışında tarafların seçtiği hakemler tarafından çözümlenmesi olarak tanımlanabilir. Uyuşmazlıkların hızlı olarak çözüme kavuşturulmasına duyulan ihtiyaç neticesinde uluslararası uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenebilmesi için uluslararası anlaşmalar yapılmış ve “Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü İçin Uluslararası Merkez” anlamına gelen “International Center for Settlement of Investment Disputes” gibi tahkim kurumları doğmuştur. “Devletler ve Diğer Devlet Vatandaşları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Hakkında Sözleşme” (“Convention on Settelement of Investment Disputes Between States and National of Other States”) yabancı yatırımların korunması amacıyla imzalanan sözleşmelerden olmakla beraber diğer çözüm yollarına nazaran sahip olduğu avantajlar sayesinde dünyada en çok başvurulan tahkim yollarından biri olmuştur.
Çalışmamızda, Saba Fakes, Libananco Holdings ve Cementownia “Nowa Huta” tahkimleri incelenmiş; hakem heyetlerinin kararları üzerinde durulmuştur. Son kısımda ise; ICSID’in kötüye kullanımı irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

ICSID Tahkimi, ICSID Tahkiminin Kötüye Kullanmı, Saba Fakes, Libananco Holdings, Cementownia “Nowa Huta” Tahkim Kararları

Kaynakça

• Akıncı Ş, “Alacaklılardan Mal Kaçırmak İçin Kurulan Yeni Şirkete Müracaat İmkânı Bakımından; Muvazaa, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ile Organik Bağ Kavramlarının Elverişliliği ve Yargıtay Uygulamaları”, Yıl 2019, Cilt 27, Sayı 3, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 660. https://doi.org/10.15337/suhfd.659984 (25.06.2020).
• Akıncı Z, Arbitration Law of Turkey: Practice and Procedure, Juris Publishing, 2011.
• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Akıncı Z, Yurt Dışındaki Yatırımcılarımızın Korunması Açıcından ICSID Tahkimi” II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim”, İstanbul 2009.
• Akipek J G / Akıntürk T / Ateş Karaman D, Türk Medeni Hukuku, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, C.1,10. Bası, Beta Basım, İstanbul 2013.
• Akkanat H, Türk Medeni Hukukunda İyiniyetin Korunması, Filiz Kitabevi, İstanbul 2010.
• Akyol Ş, Medeni Hukukta Çelişki Yasağı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2007.
• Alapli Elektrik B.V. v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB/08/13
• Arslan R, Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, Sevinç Matbaası, Ankara 1989.
• Arslan R / Ejder Y / Taşpınar S A / Hanağası E, Medeni Usul Hukuku, Yetkin Yayınları, 5. Baskı, İstanbul 2019, s. 786.
• Ataman Figanmeşe İ, “Son On Yıl İçinde Türkiye’nin Muhatap Olduğu ICSID Davaları”, Uluslararası Tahkim Kongresi Tebliğ Kitabı, Adalet Yayınevi, Ankara 2013, s. 18-36.
• Bahtiyar M, Ortaklıklar Hukuku, 8. Bası, İstanbul 2014.
• Kuru B, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Yetkin Yayınları, İstanbul 2018.
• Kuru B / Arslan R / Yılmaz E, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• Balcerzak F, Investor-State Arbitration and Human Rights, Koninklijke Brill Publishing, 2017.
• Bergkamp L L / Environment K, Law International, 2001, s. 307-314.
• Bilgili F / Demirkapı E, Ticaret Hukuku Bilgisi, 9. Baskı, Dora Yayınları, Şubat 2016.
• Bradfield M / J.C. Thomas, “Non-Pecuniary Remedies: A Missed Opportunity?”, ICSID Review - Foreign Investment Law Journal, Volume 30, Issue 3, Fall 2015.
• Cementownia “Nowa Huta” S.A. v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB(AF)/06/02.
• Champion Trading Company et al. v. Mısır (ICSID Dava No.ARB/02/9).
• Cole T, The Structure of Investment arbitration, Routledge, 2013.
• Cristani F, “Dispute Settlement Clauses in International Investment Treaties and Free Trade Agreements Concluded by Latin American Countries”, International Investment Law in Latin America, Nijhoff International Investment Law Series, Vol 5, Brill Publishng, s. 159-207.
• Çelikel A / Ergin N, Devletler Hususi Hukuku, Beta Basım, İstanbul 2008.
• Çevik Ö / Şimşek C, “ICSID’in Yetkisinin Belirlenmesinde İyi Niyet Kriteri ve Phoenix Davasının İrdelenmesi”, Articletter, Winter 2008.
• Doğan M / Şahan G / Atamulu İ, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Ders Kitabı, Seçkin Yayınevi, 2019 Ankara.
• Domanski G / Zimoch Tucholka J, “Investment treaty Disputes: Selected Developmentsin 2008 and 2009”, The Comperative Law Yearbook of International Business, Vol 32, 2010.
• Edis S, Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 6. Bası, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1997.
• Egemen Demir I, ICSID Tahkiminde Kişi Bakımından Yetki, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
• Erten R, “ICSID Tahkimi”, BATİDER, 1998, C.19, S.4
• Esen E, Milletlerarası Özel Hukukta Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, Beta Basım, İstanbul 2011.
• Fontanelli F Jurisdicition and Admissibility in Invetsment Arbitration, Brill Publishing, 2018, s. 192.;https://icsid.worldbank.org/en/Documents /resources/2007%20-%20Annual%20Report%20-%20English.pdf (02.04.2020)
• Fouret J / Gerbay R / Alvarez G M, The ICSID Convention Regulations and Rules, Edward Elgar Publishing, 2019.
• Gharavi H, “Türkiye’nin Tahkim Performansı”, Uluslararası Tahkim Kongresi Tebliğ Kitabı, İstanbul 2012.
• Gharavi H, “Yatırım Tahkiminin Avantaj ve Dezavantajları ve Türkiye’nin İkilemi” II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim”, İstanbul 2009.
• Gömmel R, Investing into North African Solar Power, Springer International Publishing, 2015, s. 190.
• Gustav F W Hamester GmbH & Co KG v. Republic of Ghana, ICSID Case No. ARB/07/24
• İmre Z, Medeni Hukuka Giriş, 3. Bası, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1980.
• Karan N, “İmtiyaz Sözleşmelerinde Uluslararası Tahkim”, II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim”, İstanbul 2009, s. 275.
• İlhan E D, Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları ve Yatırım Tahkimi Yargılamasında Karşılaşılan Sorunlar, TBB Dergisi, 2022/158
• Karayel İ E, ICSID Tahkimi ve ICSID Tahkiminin Kötüye Kullanılması Bakımından Türkiye Örneği, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• Kervankıran E, “Sermaye Ortaklıklarında Sınırlı Sorumluluk İlkesine Önemli Bir İstisna: Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XI, Sayı 3-4, Yıl 2007, s. 453.
• Keser L, “Dürüstlük Kuralı ve Konkordato Mühleti Bakımından Önemi”, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 2000.
• Konuralp H / Tercan E, “Yeni Türk Medeni Kanunu’nun Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Türk Medeni Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri ile Kişiler Hukuku Hükümlerinin Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi, Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı, Eskişehir 2003.
• Kütükçü D, “Anonim Şirketlerde Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması”, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Yıl 2009, Sayı 63-64.
• Laird Ian A., Borzu Sabahi, Frederic G. Sourgens, Nicholas J. Birch, Kabir Duggal, Joanna Coyne, “International Investment Law and Arbitration: 2013 in Review”, Yearbook on International Investment Law & Policy 2013-2014, Oxford University Press, 2015.
• Libananco Holdings Co. Limited v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB/06/8.
• Lucy Reed, Jan Paulson, Guide to ICSID Arbitration, 2 nd Edititon, Kluwer Law International, 2011.
• Luke Eric Peterson,Turkey Prevails in Uzan – Related 19 Billion Arbitration Claim; Dutch National Unable to prove legal Ownership of Disputed Telecoms Firm., https://www.iareporter.com/articles/turkey-prevails-in-uzan-related-19-billion-arbitration-claim-dutch-national-unable-to-prove-legal-ownership-of-disputed-telecoms-firm/ (26.04.2020)
• Markert L M, Titi C, “States Strike Back- Old and New Ways for Host States to Defend against Investment Arbitration”, Yearbook on International Investment Law & Policy 2013-2014, Oxford University Press, 2015, s. 404.
• Muchlinski P, “Trends in International Investment Agreements, 2008/2009”, Yearbook of International Investment Law & Policy, 2009-2010, Oxford University Press.
• Nadakavukaren S K, International Investment Law, 3 rd Edition, Edward Elgar Publishing, 2020.
• Navarro, Jose Maria Lezcano Piercing the Corporate Veil in Latin American Jurisprudence, Routledge, 2016.
• Nomer E / Ekşi N / Öztekin Gelgel G, Milletlerarası Tahkim Hukuku, 4. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2013.
• Oğuzman K / Barlas N, Medeni Hukuk, Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, 22. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Oğuzman K / Seliçi Ö / Oktay Özdemir S, Eşya Hukuku, Filiz Kitapevi, İstanbul 2013.
• Övünç Öztürk N, ICSID Tahkiminde Esasa Uygulanacak Hukuk, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 2006 (Yüksek Lisans Tezi).
• Özbay, İbrahim, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Neler Getirdi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
• Özbek M S, Tahkim Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• Özsu G, ICSID Tahkimi Bakımından “Tahkime Rıza” ve Bu Rıza Çerçevesinde Tahkim Öncesi Süreçler, TAAD, Yıl:9, Sayı:34 (Nisan 2018)
• Polat M / Al Kılıç Ş, “ICSID Yatırım Tahkimine Konu Olan Cementownia “Nowa Huta” S.A.-Türkiye Uyuşmazlığında “İyi niyet ve Manevi Tazminat” iddialarının Değerlendirilmesi”, MHB, C. 34, S. 2, s. 70.
• Poroy R / Tekinalp Ü / Çamoğlu E, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku 11. Basım, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009.
• Pulaşlı H, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, 4. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
• Rudorfer M, “Piercing the Corporate” Veil, Grin Verlag, 2006.
• Saba Fakes v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB/07/20.
• Schreuer C, “Alternative Remedies in Investment Arbitration”, The Journal of Damages in International Arbitration, 2016, Vol. 3, No.1, s. 1-31.
• Schreuer C, “Denunciation of the ICISD Convention and Consent to Arbitration”, The Backlash against Investment Arbitration, Perceptions and Reality, Kluwer Law International.
• Sezer A, Kıymetli Evrakın Zayi Olması ve İptal Davası, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
• Şanlı C / Esen E / Ataman Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 6. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016.
• Şimşek Ç, “ICSID’in Yetkisinin Belirlenmesinde İyi Niyet Kriteri ve Phoenix Davasının İrdelenmesi”.
• Terzi B, “ICSID Tahkiminde Hızlandırılmış Muhakeme Usulü”, MHB, C. 37, S. 2, Aralık 2017.
• Tuygun S, ICSID Tahkimine İlişkin Hakem Kararlarının İcra Edilmesi, Güncel Yayınevi, İzmir, 2007.
• Umur Z, Roma Hukukunda İktisadi Müruruzamanda Hüsnüniyet, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1956.
• Uyar T, “Yargıtay Kararlarında “Dürüstlük (Objektif İyiniyet)” Kuralı (MK.2/I) ve “Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı” (MK.2/II), s. 439,440.https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/01/T.Uyar-3.pdf (26.06.2020.
• Yanlı V, Anonim Ortaklıklarda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Pay Sahiplerinin ortaklık Alacaklılarına Karşı Sorumlu Kılınması, Beta Basım Yayım, İstanbul 2000.
• Yavuz A, Medeni Usul Hukuku Esasları II, İstanbul 2001.
• Yavuz A, Mehmet Kamil Yıldırım, Nevhis Deren Yıldırım, Medeni Usul Hukuku Esasları, Beta Basım, İstanbul 2005.
• Yıldırım A, “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Taraf Olduğu Yatırım İhtilafları ICSID ve UNCITRAL Tahkimleri”, II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim”, İstanbul 2009.
• Yılmaz İ, Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü ve ICSID, Beta Yayınevi, İstanbul 2004.
• ICSID TAHKİM DAVALARI
• Alcoa Minerals of Jamaica Inc. v. Jamaica, (ICSID Case No. ARB/74/2)
• Brandes Investment Partners, LP v. The Bolivarian Republic of Venezuela, (ICSID Case No. ARB/08/3)
• Enron Corporation and Ponderosa Assets v Argentine Republic, (ICSID Case No. ARB/01/3)
• Global Trading Resource Corp. and Globex International, Inc. v. Ukraine, (ICSID Case No. ARB/09/11)
• Inceysa Valliosletana S.L. v. Republicof El Salvador (ICSID Case No. ARB/03/26)
• Libananco Holdings Co. Limited v. Republic of Turkey (ICSID Case No. ARB/06/8)
• Mihayl International Corporation v Democratic Socialist Republic of Sri Lanka (ICSID Case No. ARB/00/2)
• Motorola Credit Corporation, Inc. v. Republic of Turkey (ICSID Case No. ARB/04/21)
• Phonix Action ltd v. Czech Pepublic (ICSID Case No. ARB/06/5).
• PSEG Global Inc. and Konya Ilgin Elektrik Üretim ve Ticaret Limited Sirketi v. Republic of Turkey (ICSID Case No: ARB/02/05)
• Salini Consaortium F.R.C.C. v Kingdom of Morocco, (ICSID Case No, ARB /04/21)
• Southern Pacific Properties (Middle East) Limited v. Arab Republic of Egypt (ICSID Case No. ARB/84/3)
• Tokios Tokelės v. Ukraine (ICSID Case No. ARB/02/18)
• Tradex Hellas S.A. v. Republic of Albania (ICSID Case No. ARB/94/2)
• TSA Spectrum v. Argentine Republic (ICSID Case No. ARB/05/05)
• İNTERNET KAYNAKLARI
• https://www.italaw.com/sites/default/files/case-documents/ita0668.pdf
• http://icsidfiles.worldbank.org/icsid/ICSID/staticFiles/basicdoc/partB-section05.htm#05 (30.03.2020)
• https://icsid.worldbank.org/en/Documents/resources/2007%20-%20Annual%20Report%20-%20English.pdf (02.04.2020)
• https://icsid.worldbank.org/en/Documents/resources/2012%20Annual%20Report%20-%20English.pdf (02.04.2020)
• https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/AdvancedSearch.aspx (23.04.2020)
• https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/casedetail.aspx?CaseNo=ARB/07/20 (23.04.2020)
• https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/casedetail.aspx?CaseNo=ARB/06/8 (23.04.2020)
• https://icsid.worldbank.org/en/Pages/process/Decisions-on-Manifest-Lack-of-Legal-Merit.aspx (27.04.2020)
• https://www.icj-cij.org/node/103133
• https://unctad.org/en/Docs/webdiaeia20098_en.pdf (02.04.2020)
• https://www.italaw.com/sites/default/files/case-documents/ita0138.pdf (07.07.2019)
• https://www.italaw.com/sites/default/files/case-documents/ita0466.pdf (16.06.2019)
• https://www.italaw.com/sites/default/files/case-documents/ita0695.pdf (30.03.2020)
• https://www.italaw.com/sites/default/files/case-documents/ita0874.pdf (25.06.2020).