VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARŞİVİNDEKİ VAKFİYELERE GÖRE DRAMA’DAKİ PARA VAKIFLARI

Yıl 2017, , 273 - 287, 31.12.2017

Mehmet Doğan

https://doi.org/10.31679/adamakademi.353940

Cited By: 1

Öz

Para vakıfları, sermayesi nakit para olan hayır kurumlarıdır. Bu vakıfları diğer vakıflardan ayıran en belirgin özelliği, vakfedilen şeyin tamamının ya da bir bölümünün işletilmek üzere vakfedilmiş nakit paradan oluşmasıdır. Bu vakıflar daha çok dini ve sosyal amaca yönelik olarak kurulmuştur. Bu neviden vakıflar, her kesimden insanların kurabildiği, bazen belli bir köy veya mahalle insanının ortak ihtiyaçlarını karşılamak, aralarında sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı sağlamak maksadıyla tesis edilmiştir. Cami, mescid gibi dini kurumların ihtiyaçlarının karşılanmasında, çeşme, suyolları, köprü vs. imar faaliyetlerinin idame ettirilmesinde para vakıfları önemli roller üstlenmişlerdir. Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivindeki vakfiyelere göre, Drama’da 1690-1913 yılları arasına ait 17 adet para vakfı mevcuttur. Bu vakıfların sermaye ve gelirlerinin büyük bir kısmı nakit paradan oluşmaktadır. Vakıfların sermayelerini genelde tek kişi tarafından sağlandığı görülmektedir. Vakıfların gelirleri vakfiyede yazılı şarta uygun şekilde harcanmasına özen gösterilmiştir. Bu vakıflar, Drama’nın mahalle ve köylerinde ağırlıklı olarak dini müesseselerin ihtiyaçları olmak üzere diğer birtakım faaliyetlerin sürdürülmesinde önemli fonksiyon icra etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Para Vakfı, Balkanlar, Drama, Sosyal Hayat

THE CASH WAQFS IN DRAMA ACCORDING TO WAQFIYAHS IN THE ARCHIVE OF THE DIRECTORATE GENERAL OF FOUNDATIONS

Öz

Cash waqfs were charitable endowments whose capital was cash money. The most distinctive feature that distinguished these waqfs from other waqfs was that they were made up partially or completely cash money that was been donated to be operated. These waqfs were founded mainly for religious and social purposes. They were established by people belonging to all sections of the society in order to meet common needs of people in a particular village or district and to strengthen cooperation and social solidarity among them. Cash waqfs played an important role in meeting the needs of religious institutions such as mosques and masjids, and in ensuring the continuity of such works as fountains, waterways, bridges etc. Between 1690 and 1913, a large part of the capital and income of the 17 cash waqfs in Drama consisted of cash money. It seems that the capital of waqfs was generally provided by one person. Care was taken to ensure that the incomes of the waqfs were spent in accordance with the conditions existed in the waqfiyyah. These 17 waqfs performed important functions in Drama’s neighborhoods and villages, mainly in continuing certain activities, including meeting the needs of religious institutions.

Anahtar Kelimeler

Cash Waqf, Drama, The Balkans, Social Life

Kaynakça

• Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA),
• Defter No: 734, Sayfa: 243, Sıra: 129.
• Defter No: 583, Sayfa: 090, Sıra: 077.
• Defter No: 988, Sayfa: 034, Sıra: 018.
• Defter No: 988, Sayfa: 237, Sıra: 143.
• Defter No: 989, Sayfa: 006, Sıra: 003.
• Defter No: 988, Sayfa: 262, Sıra: 165.
• Defter No: 989, Sayfa: 086, Sıra: 065.
• Defter No: 991, Sayfa: 049, Sıra: 064.
• Defter No: 989, Sayfa: 112-113, Sıra: 079.
• Defter No: 591, Sayfa: 153, Sıra: 147.
• Defter No: 594, Sayfa: 013, Sıra: 014.
• Defter No: 990, Sayfa: 17, Sıra: 13.
• Defter No: 991, Sayfa: 041, Sıra: 052.
• Defter No: 991, Sayfa: 018, Sıra: 019.
• Defter No: 990, Sayfa: 053, Sıra: 046.
• Defter No: 990, Sayfa: 060, Sıra: 054.
• Defter No: 600, Sayfa: 212, Sıra: 270
• Arslan, İ. (2010) Selanik’in Gölgesinde bir Sancak: Drama(1864-1913), Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
• Bayartan, M. (2008), Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar ve Vakıf Sisteminin Şehre Kattığı Değerler, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, X-1, , 171.
• Bulut, M. (2017) Modern İktisat-Finans Geleneği ve Osmanlılar, İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, Bahar, s.33-59.
• Bulut, M., Korkut, C. (2016) Finansal İstikrar ve Para Vakıfları Etkisi: Rumeli Para Vakıfları Örnekleri, İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s.55-76.
• Çınar, H., Kaya Koyuncu, M. (2015) Vakıflar Kaynakçası, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• Çizakça, M. (2000), Osmanlı Dönemi Vakıflarının Tarihsel ve Ekonomik Boyutları, Bahçeşehir Üniversitesi, (www.tusev.org.tr), İstanbul, s. 24-25.
• Demiryürek, M. (2011) Kıbrıs Şer’iyye Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Kıbrıs’ta Kurulan Para Vakıfları (Vakf-ı Nukud), Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6/1, s. 965-984.
• Demiryürek, M. (2011) Kıbrıs Şer’iyye Sicillerine Göre XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Kıbrıs’ta Kurulan Para Vakıfları (Vakf-ı Nukud), Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/8, s. 1015-1044.
• Döndüren, H. (2008) Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamalarıve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, s.1-24.
• Dumlu, E. (2015) XVI. Yüzyıl Osmanlı Uleması Arasında Para Vakıfları Etrafında Cereyan Eden Tartışmalar (Ebussuûd, İbn Kemal - Çivizâde, Birgivî), İLTED, Erzurum 2015/2, sayı, 44, s. 303-337.
• Emecen, F. (1994) Drama, TDVİA, c.9, s.525-528.
• Eren, H. (2017) Balkanlar’da Osmanlı Vakıfları-Vakfiyeler-Yunanistan, (ed), Mustafa Oğuz, Zekai Mete, cilt, 1, IRCICA, İstanbul.
• Kayapınar, L. (2017) “Mübadele Coğrafyasında Yeniçağda Yapılan İskânlar”, Mübadelenin 94. Yılı Anısına Uluslararası Mübadele Sempozyumu, 30 Ocak – 01 Şubat, Tekirdağ, Haziran, s.6-27.
• Keleş, H. (2001) Osmanlılarda 19. Yüzyıldaki Para Vakıflarının İşleyiş Tarzı ve İktisadî Sonuçları Üzerine Bir Çalışma, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, 189-207.
• Kuban, D. (1968) Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler, Vakıflar Dergisi, s.3, 67.
• Semiz, Y. (2016) Osmanlı Devleti’nde Para Vakıfları. Selçuk Üniversitesi MYO Sosyal Bilimler Dergisi, c. 9, s.1, s.89-101.
• Usta, S. (2016) Trabzon’da Para Vakıfları (1550-1650), Karadeniz İncelemeleri Dergisi, (20): 55-76.