BİR MİKROFİNANS MODELİ OLARAK OSMANLI PARA VAKIFLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ: EDİRNE, FİLİBE, SELANİK, TEKİRDAĞ VE ÜSKÜP PARA VAKIFLARI

Yıl 2017, , 289 - 302, 31.12.2017

Mehmet Tuğrul , Mehmet Bulut

https://doi.org/10.31679/adamakademi.356595

Öz

Balkan şehirlerinin, 1300’lü yıllardan itibaren Osmanlılar tarafından fethiyle birlikte, sosyal, ekonomik, idari vb. açılardan hızlı bir gelişme gösterdikleri çeşitli çalışmalarla ortaya konulmuştur. Balkan şehirlerinin gelişiminin gözlemlenmesinde en önemli veriler vakıflar ve vakfiyeler aracılığıyla elde edilmektedir. Hanların, kervansarayların inşasında ve işletilmesinde, küçük ya da büyük müteşebbislerin desteklenmesinde, mudaraba ortaklıklarının oluşmasında ve bunun gibi birçok ekonomik faaliyetin inkişafında, vakıfların bir uygulaması olan para vakıflarının önemli rolü olmuştur. Yukarıda bahsi geçen gelişmelerin izlenebilmesi için, VGM Arşivi’nde ve şer’iyye sicillerinde bulunan vakfiyelerinden hareketle, Bulgaristan’ın Filibe, Makedonya’nın Üsküp, Yunanistan’ın Selanik ve Türkiye’den de Edirne, Tekirdağ gibi önemli Osmanlı Balkan şehirlerinde kurulmuş para vakıflarının mikrofinans modeli olarak karşılaştırmalı analizi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Balkanlar, Para Vakıfları, Filibe, Edirne, Selanik, Tekirdağ, Üsküp

COMPARATIVE ANALYSIS OF OTTOMAN CASH WAQFS AS A MICROFINANCE MODEL: CASH WAQFS OF EDIRNE, PLOVDIV, THESSALONIKI, TEKIRDAG AND SKOPJE

Öz

Various studies showed that Balkan cities began to experience a rapid social, economic and administrative development with the conquest of the Ottomans in the 1300s. The most important data is obtained through waqfs and waqf registers while the development of the Balkan cities is studied. Cash waqfs, which were a type of waqf institution, played an important role in constructing and operating inns and caravanserais, in supporting small or large entrepreneurships, in creating business partnerships and in advancing many other economic activities. In order to study such issues, the waqfiyyahs from GDF Archives and the sharia registers have been searched. Based on the findings, cash waqfs which were established in the Ottoman Balkan cities (Bulgaria’s Plovdiv, Macedonia’s Skopje, Greece’s Thessaloniki and Turkey’s Edirne and Tekirdağ) will be analyzed comparatively as a microfinance model.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Balkans, Cash Waqfs, Plovdiv, Edirne, Thesselonica, Tekirdağ, Skopje

Kaynakça

• Ateş, H. (2011). Tekirdağ. İslam Ansiklopedisi, 40, 359-362.
• Berki, A. H. (2013). Vakıf Hukuku Yazıları. (H. Çınar, Dü.) Ankara: Vafıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Boykov, G. (2012). The Waqf of and The Complex of Şıhabeddin Paşa in Filibe. Balkanlarda Osmanlı Vakıfları ve Eserleri Uluslararası Sempozyumu (s. 181-190). Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
• Gökbilgin, M. T. (1994). Edirne. TDVİA, 10, 425-431.
• Güntay, H. M. (2012). Vakıf. TDVİA, 42, 475-479.
• İnalcık, H. (2009). Devlet-i Aliyye (34. b.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnbaşı, M. (2012). Üsküp. TDVİA, 42, 377-381.
• Küçükaşçı, M. S. (2010). Şehir. TDVİA, 38, 441-446.
• Kiel, M. (2009). Selanik. TDVİA, 36, 352-357.
• Tuğrul, M. (2017, Ağustos 24). Osmanlı Şehirlerinin Oluşumunda Vakıf Müessesesinin Katkıları. Yine Dergi: https://yinedergi.wordpress.com/2017/08/24/osmanli-sehirlerinin-olusumunda-vakif-muessesesinin-katkilari/ adresinden alındı.