GÜLEN HAREKETİNİN ALEVİ AÇILIMINA ETKİSİ

Yıl 2018, , 95 - 118, 29.06.2018

Nigar Tuğsuz

https://doi.org/10.31679/adamakademi.368639

Öz

Türkiye’de Alevilik meselesi hem gruplar arası ilişkiler hem de din-devlet ilişkileri ile ilgili tartışmaların bir parçasıdır. Bu derece karmaşık alanlarda ortaya çıkan anlaşmazlıklara çözüm üretmek her şeyden önce uzun süreli bir çabayı gerektirmektedir. 2010 sonrasında Ak Parti’nin Alevi Açılımı o tarihe kadar atılan en ciddi adımlardan biri olmuştur. Kısa süre içinde uzlaşı sağlanmış görünmesine rağmen devam ettirilememiştir. Açılım girişimleri devam ederken karşılıklı uzlaşıya engel olabilecek çok sayıda faktör ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri Türkiye’de 2013 sonrası sertleşen siyasi ortamdır. Bu siyasi ortamın aktörlerinden biri Gülen Hareketidir1. Bir sivil toplum hareketi olarak ortaya çıkan ve toplumun çeşitli alanlarına bu sıfatı ile yayılan Gülen hareketi, 2010 sonrası toplumsal mühendislik projelerine ve beklenmedik şekilde illegal eylemlere bulaşmıştır. Bu makale Gülen hareketinin kendi özsel toplum tasavvurunun bir parçası olarak Aleviler üzerine yürüttüğü projelerine ve bu projelerin Ak Parti’nin başlattığı Alevi Açılımına etkisine odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alevi Açılımı, Gülen Hareketi, Gülen hareketinin Alevilik projeleri

EFFECT OF GULEN MOVEMENT ON ALEVI OPENING

Öz

The issue of Alevism in Turkey constitutes a faction of the debates on both group relations and religion-state relations. While a solution in this area requires a long-term effort, the AK Party’s Alevi Opening, which was formed after 2010, is one of the most serious steps taken in this regard. Despite this, a number of factors emerged that have hampered mutual reconciliation between political actors in this short period of time. One important reason is the stiffening of the political environment after 2013 in Turkey. One of the actors in this political environment is the Gülen Movement. The Gülen Movement, which initially emerged as a civil society movement and spread to various areas of Turkish society with this title, created some social-engineering projects and has also been involved in unexpected illegal political activities. This article examines the Gülen Movement’s social projects on Alevi groups, which were carried out as part of their own concept of society, and assesses the influence of these projects on the Ak Party’s Alevi Opening.

Anahtar Kelimeler

Alevi Opening, The Gulen Movement, The Gulen Movement's Projects on Alevism

Kaynakça

• Kaynakça
• Ak Parti Tanıtım ve Medya Başkanlığı, (2010). Soru ve Cevaplarıyla Demokratik Açılım Projesi,https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=12&ved=0ahUKEwjgg7KetJ_WAhVG7hoKHeK3DokQFghmMAs&url=https%3A%2F%2Fwww.akparti.org.tr%2Fupload%2Fdocuments%2Facilim220110.pdf&usg=AFQjCNGYX6OK2YU3WL4s7JDbaoZH4fMb2w (Erişim tarihi: 10/12/2017).
• Aktürk, Şener. (2012). Regimes of Ethnicity and Nationhood in Germany, Russia, and Turkey. New York: Cambridge University Press.
• Aktürk, Şener. (2013). Alevi Kimliği ve Cami-Cemevi Projesi, 14. 09. 2013, http://www.star.com.tr/acikgorus/alevi-kimligi-ve--7ccamicemevi-projesi-haber-789314/, (erişim tarihi: 12/12/2017).
• Al Jazeera, (2014). “Davutoğlu’ndan Alevi Atağı”, 23 Kasım 2014, http://www.aljazeera.com.tr/haber/davutoglundan-alevi-atagi, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Alçı, Nagehan. (2013). “Gezi Olayları bir Alevi Ayaklanmasıdır” http://www.haber7.com/medya/haber/1100182-nagehan-alci-gezi-olaylari-bir-alevi-ayaklanmasidir, 29.11.2013, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Anadolu Ajansı, (2016). “Fetö Alevisiz Alevi Derneği Kurmuş”, 24.09.2016, .http://aa.com.tr/tr/turkiye/feto-alevisiz-alevi-dernegi-kurmus/651724, (Erişim tarihi: 12/12/2017)
• Ardıç, Engin. (2012). “Abant’ta toplanılıyor da ne oluyor”, Sabah Gazetesi, 12 Mart 2012, http://www.sabah.com.tr/yazarlar/ardic/2012/03/12/abantta-toplaniliyor-da-ne-oluyor, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• CNNTURK, (2016). “Fetö’cü 13 Alevi Derneği Kapatıldı”, 04.08.2016, http://www.cnnturk.com/turkiye/13-fetocu-alevi-dernegi-kapatildi, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Çobanoğlu, Yavuz. (2008). Fethullah Gülen’de Sosyal Ahlak Tasavvuru. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çobanoğlu, Yavuz. (2015) “Fethullah Gülen ve Cemaati'nin Alevilik Algısı: Post-modern Dönemlerde Bir Tanrı Janus Öyküsü”, Kızılbaşlık-. Alevilik-Bektaşilik, (ed.) İmran Gürtaş ve Yalçın Çakmak, İletişim Yayınları, s. 288.
• Dalay, Galip, (2014). “Muhafazakarların Penceresinden Gezi”, Aljazeere, 30 Mayıs 2014, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/muhafazakarlarin-penceresinden-gezi, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Ebaugh, Helen Rose. (2010). “The Gülen Movement: A Sociological Analysis of a Civic Movement Rooted in Moderate Islam”, Heidelberg: Springer: 54.
• Ehli Beyt Forumları, (2013). “Cami-Cemevi Projesine Neden Karşıyız”, 14 Eylül 2013, http://www.ehlibeytforum.com/viewtopic.php?t=4663, (erişim tarihi: 12/12/2017).
• Esposito, John L. and Yılmaz, İhsan. (2004). İslam ve Barış İnşası: Gülen Hareketi İnsiyatifleri, Nil Yayınları.
• Günday, Selahattin. (2017). “Paralel Yapı Ana İddianamesi: Gülen Yarı Tanrı Gibi”, 1 Mayıs 2017, http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/paralel-yapi-ana-iddianamesi-gulen-yari-tanri-gibi, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Haber7, (2013). “ Gülen’den Alevilere Cami-Cemevi Teklifi”, 30 Nisan 2013, http://www.haber7.com/guncel/haber/1020398-gulenden-alevilere-cami-cemevi-teklifi (Erişim tarihi: 11.10.2016)
• Habertürk, (2014). "Solcular ve Kürtler, Alevileri kullanıyor; Dışlanan Alevi gençler alana iniyor", 02 Haziran 2014, http://www.haberturk.com/gundem/haber/953705-solcular-ve-kurtler-alevileri-kullaniyor-dislanan-alevi-gencler-alana-iniyor, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Habertürk, (2014). “Alevilerden Başbakan’a 12 maddelik talep listesi”, 25.11.2014, http://www.haberturk.com/gundem/haber/1012598-alevilerden-basbakana-12-maddelik-talep-listesi, (erişim tarihi: 12/12/2017).
• Hoşgör, Şebnem. (2015). “Seçim Öncesi Sürpriz Zirve”, 16.03.2015, http://www.milliyet.com.tr/secim-oncesi-surpriz zirve/siyaset/detay/2028752/default.htm, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• KONDA, (2014). Gezi Raporu, 2014. http://www.konda.com.tr/tr/raporlar/KONDA_GeziRaporu2014.pdf (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• KONDA, (2015). 7 “Haziran Sandık ve Seçmen Analizi,” 18 Haziran 2015.
• Korkmaz, Tamer. (2016).“ Darbeden Fal Tutan Paralel”, Yenişafak Gazetesi, 3 Şubat 2016, http://m.yenisafak.com/yazarlar/tamerkorkmaz/darbeden-fal-tutan-paralel-2026573?n=1, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Köse, Talha. (2010). The AKP and the “Alevi Opening”: Understanding the Dynamics of the Rapprochement, Insight Turkey: Vol.12/No.2. Massicard, Elise. (2016). “Alevi Critique of the AK Party, Criticizing ‘Islamism’ or the Turkish State?” In The Turkish AK Party and its Leader: Criticism, Opposition and Dissent, edited by Umit Cizre, 75–102. New York: Routledge, 2016.
• Milliyet, (2016). “Genelkurmay eski Başkanı Hilmi Özkök: Biz harp okulundayken namaz kılardık”.. 19.10.2016, Milliyet Gazetesi, http://www.milliyet.com.tr/genelkurmay-eski-baskani-hilmi-ozko-gundem-2329976/, (erişim tarihi: 12/12/2017).
• Ocak, Ahmet Yaşar. (1999). Türkler, Türkiye ve İslam. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Onedio, (2013). “Alevi derneklerinden Cami, Cemevi, Aşevi Projesine Sert Tepki”, https://onedio.com/haber/dha-alevi-derneklerinden-cami-cemevi-asevi-projesine-sert-tepki-160814, (erişim tarihi: 5 Eylül 2013).
• Övür, Mahmut. (2015). “Cemevlerine Hukuki Statü”, 28 Ksım 2015, Sabah Gazetesi, http://www.sabah.com.tr/yazarlar/ovur/2015/11/28/cemevlerine-hukuki-statu (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Özipek, Bekir Berat. (2014). “Diyanet İşleri Başkanlığı”, Türkiye’nin Demokratikleşmesi ve Alevi Talepleri, Liberal Düşünce Topluluğu: Ankara.
• Par, Kübra. (2014). “Alevi Dedesiyim, Yaşam biçimim farklı, bunu her yerde söylüyorum”,
• Habertürk, (2014). http://www.haberturk.com/gundem/haber/1014298-alevi-dedesiyim-yasam-bicimim-farkli-bunu-her-yerde-soyluyorum (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• Sabah, (2016).“FETÖ toplantısında PKK Propagandası”, Sabah Gazetesi, 30.1.2016, http://www.sabah.com.tr/gundem/2016/01/30/feto-toplantisinda-pkk-propagandasi, (Erişim tarihi: 12/12/2017)
• Skubik, Daniel W, (2008). “Fethullah Gülen, Islamic Banking and Global Finance”, Paper for the Fourth Conference on International Corporate Responsibility, page: 4.
• Sol Haber, (2011). Gülen’in Irkçı Sözleri Hala Hafızalarda”. http://haber.sol.org.tr/devlet-ve-siyaset/gulenin-irkci-sozleri-hala-hafizalarda-haberi-47719, (Erişim tarihi: 26.10.2011)
• Subaşı, Necdet. (2010). Alevi Çalıştayları Nihai Raporu, https://serdargunes.files.wordpress.com/2013/08/alevi-c3a7alc4b1c59ftaylarc4b1-nihai-rapor-2010.pdf (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• T24, (2014). “Alevilik bir İnançtır”, 23Temmuz 2012, http://t24.com.tr/haber/kilicdaroglu-alevilik-bir-inanctir-muslumanligin-parcasidir-farkli-bir-din-olabilir-mi,209047, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• T24, (2015). “Hükümet programından: Cemevlerine hukuki statü, 'özerklik rötuşlu' Yerel Yönetim Şartı”, 25 Kasım 2015, http://t24.com.tr/haber/hukumet-programindan-cemevlerine-hukuki-statu-taninacak,317983, (Erişim tarihi: 12/12/2017). Taşgetiren, Ahmet. (2014). “CHP Alevi Sorununu Çözebilir mi”, 26 Kasım 2014, Star Gazetesi, http://www.star.com.tr/yazar/chp-alevi-sorunu-cozebilir-mi-yazi-971761/, (Erişim tarihi: 12/12/2017).
• TC Adalet Bakanlığı, (2016). “Bozdağ: Darbe Gülen’in emir ve komutasında”, 21.07. 2016. http://www.basin.adalet.gov.tr/Etkinlik/bozdag-darbe-gulen-in-emir-ve-komutasinda (Erişim tarihi: 12/12/2017)
• Ünal, Ali. (2002). M. Fethullah Gülen. Bir Portre Denemesi, Nil Yayınları.