İslâm Hukukunda Temsil ve Amacı

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 33 - 62, 01.06.2015

Aydın Kudat

Öz

Gerek ferdin, gerekse toplumun ihtiyaç duyduğu bütün kuralları, ferdin ve toplumun yararı doğrultusunda vazeden İslâm hukûku, bugün modern hukukta da yer alan fert ile fert ve fert ile toplum arasındaki temsîl noktasındaki hukûkî ilişkilerini, yine fert ile toplumun yararı doğrultusunda çözüme kavuşturduğu muhakkaktır. Bizim burada konu olarak seçtiğimiz “Temsîl ve Amacı” başlıklı bu çalışmamızda İslâm hukûku’nun bu alandaki ilişkileri düzenleyen hükümlerini sınırları tahdit edilmiş belli bir çerçeve dairesinde ve amacı doğrultusunda ortaya koymak şeklindedir. Öncelikle tanımlar ve temsîlin genel çerçevesini ele almaya çalıştık. Sonrasında hukûkî temsîlin temel unsurlarını, son bölümde ise hukûkî temsîlin gayesi üzerinde durmaya çalıştık. Günümüzde çoğalan ve bu çoğalma nisbetinde meşakketleri mütevaris olan ihtiyaçların çoğu, bir şekilde temsil mekanizmasıyla alakadar olması hasebiyle konu önem arz etmektedir.

 

Anahtar Kelimeler: İslam, Hukuk, Hukûkî Temsîl

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ayabakan, Bilal, Niyâbet, DİA, cilt: 33; sayfa: 162.
• Aydın, Mehmet Akif (1985), İslâm -Osmanlı Aile Hukûku,İstanbul.
• Bedrân, Ebû’l Ayneyn Bedrân (1967), el-Fıkhu’l-Mukaran li’l-Ahvâli’ş-şahsiyye, Beyrut.
• Berkî, A. Himmet (1957), İslâm’da Vakıf, Sahih ve Gayr-i Sahih Nevileri, Ank. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ank., c. VI, sy. 1-4.
• Berkî, Şakir- Hamidî Hayrullah (1956), İslâm Hususî Hukûkunun Ana Prensipleri “Kur’an’da Hukûk”, Ankara.
• Bilmen, Ömer Nasuhi (1985), Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılahât-ı Fikhiyye Kamusu, İstanbul.
• Birsen, Kemalettin (1958), Medeni Hukûk Dersleri, IÜHFY, İstanbul.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (1979), Sahihu’l-Buhârî, İstanbul.
• Canan, İbrahim (1984), Kur’an’da Çocuk, İstanbul., 1990), Hadis Ansiklopedisi-Kütüb-i Sitte Muhtasarı Tercüme ve Şerhi,Ankara.
• Cin, Halil-Akgündüz, Ahmet (1990), Türk- İslâm Hukûk Tarihi,İstanbul.
• Cürcânî, Abdulkahir (1994), Delailü’l-İ‘câz fîİlmi’l-Me‘ânî, Darü’l-Me‘rife, Beyrut.
• Damad, Abdurrahman b. Muhammed b. Süleyman (1301), Mecmau’l-Enhur fî Şerhi Mülteka’l-Ebhur, İstanbul.
• Döndüren, Hamdi (1983), Delilleriyle İslâm Hukûku, İstanbul., (1995), Delilleriyle Aile İlmîhali, İstanbul.
• Ebû Ceyb, Sa`îd (1988), Kamûsu’l-Fıkhiyye Luğaten ve Istılahen, Dımaşk.
• Ebu Dâvud, Süleyman b. Eşas es-Sicistanî (1988), Sünenü Ebi Dauud, (I-II), Beyrut.
• el-Buharî, Abdülaziz (1997), Keşfu’l-Esrar ‘an Usûlu’l-Pezdevî, Beyrut.
• Erdoğan, Mehmet (1998), Fıkıh ve Hukûk terimleri sözlüğü,İstanbul.
• Ergöney, Hilmi (1973),Türk Hukûkunda Lugat ve Istılahlar, İstanbul.
• Göğer, Erdoğan (1974), Hukûk Başlangıcı Dersleri, Ankara.
• Göktürk, Hüseyin Avni (1954),Türk Medenî Hukûku Birinci Kitap Şahsın Hukûku, Ankara.
• Gümravî ,Zühri Muhammed (1933),Sirac’ü-l Vahhac Ala Metn’i-l Minhac, Haleb.
• Hammad, Nezih (1994), Nazariyetü’l- Velâye, Beyrut.
• Hatemi, Hüseyin (1994), İslam Hukûku Dersleri, İstanbul.
• Haydar, Ali (1330), Hoca Emin Efendizade, Dürerü’l-Hükkâm Şerhu MecelletVI-Ahkâm, (I-IV), Matbaayı Ebu’z-Ziyâ.
• Heyet (1986), “Velâyet Maddesi”, Büyük Larousse Ansiklopedisi, İstanbul.
• İbn Abidîn, Muhammed b. Emin b. Ömer (1992), Reddu’l-Muhtâr ‘ale’d-Dürri’l-Muhtâr, Beyrut.
• İbn Haldûn, Abdurrahman b. Haldûn (1996), Mukaddime, Beyrut.
• İbn Kudâme, Abdullah b. Ahmed (1992), el-Muğnî,Beyrut.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî (1975), es- Sünen, Beyrut.
• İbn Manzûr, Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem (1992), Lisanü’l-Arab, Beyrut.
• İbn Nuceym, Zeynüddîn b. İbrahim (1290), el-Eşbâh ve’n-Nezâir, İstanbul.
• İbrahim, ibn Hasan (1989), Muinu’l-Hükkam, Beyrut.
• Karaman, Hayreddin (1987), Ana Hatlarıyla İslâm Hukûku, İstanbul., (1986), Mukayeseli İslâm Hukûku İstanbul.
• Kâsânî, Ebû Bekir Alaüddin b. Mes’ûd (1982), Bedâiu’s-Sanâi’, Beyrut.
• Köprülü, M. Fuad (1942), “Vakıf Müessesesinin Hukûkî Mahiyeti ve Tarihî Tekâmülü”, Vakıflar Dergisi, sy. II.
• Köse, Mustafa (Mayıs 1998), “İslam hukûku ve modern hukûka göre tüzel kişilik” EKEV AKADEMİ DERGİSİ c. 1 sy. 2.
• lmregün, Oğuz (1991),. Kara Ticareti Hukûku Dersleri, İstanbul.
• Molla Hüsrev, Muhammed b. Ferâmûz b. Ali (1984), Mir’âtü’l-Usûl Şerhü Mirkâti’l-Vusûl, Basın Ofset, İstanbul, 1966, Ezbîde, Ali Ramazan Muhammed, En-Nazariyyetü’l-Âmme li’l-Ehliyye Dirâse Mukârene Beyne’ş-Şerî’a Ve’l-Kânun, El-Menşeetü’l-Âmme li’n-Neşr ve’t- Tevzî’ ve’lİ’lân, Trablus.
• Ömer Hilmi Efendi (1307), Ahkamü’l-Evkaf, İstanbul.
• Özsunay, Ergün (1969), Medeni Hukûkumuzda Tüzel Kişiler, IÜY, İstanbul.
• Rahavî, Yahya (ts), Haşiyetü’r-Rahavî, Mısır.
• Râzî, Fahrüddin Muhammed b. Ömer (ts), et-Tefsiru’l-Kebîr, Beyrut.
• Sabık, Seyyid (1973), Fıkhu’s-Sünne, Beyrut.
• Sava Paşa (1956), İslâm Hukûku Nazariyatı Hakkında Bir Etüd, Çev. Baha Arıkan, byy., Ankara.
• Serahsî, Ebû Bekir Muhammed b. Ebî Sehl (1983), el-Mebsût, İstanbul.
• Sibâî, Mustafa (1958), Şerhu Kânûni’l-Ahvâli’ş-Şahsiyye, Dımaşk.
• Suyûtî,Celalüddîn b. Abdirrahman (1959), el-Eşbâh ve’n-Nezâir, Mısır.
• Şener, Mehmet (1985), İslâm’da Velâyet, DEÜİFD, İzmir.
• Şevkani, (ts), Fethu’l- Kadîr, Beyrut.
• Şeyhli, Şamil Reşid Yasin (1974), Avârıdu’l-Ehliy- ye Beyne’ş-Şerîati ve’l Kanun, Matbaatu’l-Ânî, Bağdat.
• Uslu, T. Azmi (1964), Yeni Hukûk Lugati ve Hukûk Terimleri Sözlüğü, İstanbul.
• Usrûşenî, Mecduddîn Muhammed b.Mahmûd b .Hüseyin (1300), Ahkâmu’s-Sığar, Kahire.
• Uzunpostalcı Mustafa (1987), Hukûk ve İslam Hukûku, II, Konya.
• Yazır, Hamdi (1329), Ahkâın-ı Evkaf, 1326-27 Sene-i Tedrisiye Ders Notları, İstanbul.
• Zerkâ, Mustafa Ahmed (1993), Çağdaş yaklaşımla İslâm Hukûku, (Çev, Armağan Servet), İstanbul.
• Zerkâ, Mustafa Ahmed (ts), el-Kavaidu’l- Fıkhiyye, Beyrut.
• Zeydân, Abdülkerim (ts), el-Vecîz fî Usûli’l-Fıkh, İstanbul.
• Zihnî Efendi, Mehmet (ts), Ni’met-i İslâm, İstanbul.
• Zuhaylî, Vehbe (1989), el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletuh, Dimeşk.