Yapısal Sorunların Gölgesinde Değişim Sancısı: Yemen’de Halk Ayaklanması Ve Sonrası

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 21 - 34, 01.06.2014

Muhammed Mercan

Öz

İnsanlık tarihinin en uğrak bölgelerinden birisi olan ve mutluluk diyarı şeklinde ifade edilen Yemen’in modern tarihi çatışma ve problemlerle doludur. Ülkenin güneyinde yer alan ayrılıkçı gruplar, dini temellerde bir bağımsız devlet veya devleti ele geçirip bu çerçevede bir iktidar kurmak isteyen İran destekli Husi Hareketi, el-Kaide’nin varlığı ve sabık devlet başkanı Salih yönetiminin baskıcı politikalarının neticesinde istikrarsız bir toplum ve ülke yapısı ortaya çıkmıştır. Otoriter rejimin yol açtığı adaletsizliklerin yol açtığı fakirlik, Yemen gibi stratejik konumu haiz bir ülkenin kendi imkân ve potansiyelinden yeterince istifade etmesini engellemektedir. Ülkenin karşılaştığı bu sorunlara ilaveten dışarıdan da çok fazla müdahalenin gerçekleşmesi istikrarsızlığın istikrar haline geldiği bir siyasal hayat tablosu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı ülkedeki baskıcı ve adaletsiz yönetime karşı Yemen halkının başlattığı ayaklanmanın temel dinamiklerini incelemektir. Bunun yanı sıra, çalışmanın odağında ülkenin yapısal sorunları üzerinden halk ayaklanmasıyla başlayan yeni dönemin nasıl şekilleneceği sorusu yatmaktadır. Yapısal sorunların gölgesinde reform taleplerinin ne kadar gerçekleştirileceği ve Yemen’deki devrimin ne kadar başarılı olabileceği hususu ise çalışmada ele alınacak diğer bir konudur.

 

Anahtar Kelimeler: Halk ayaklanması, Yemen, Salih Rejimi, el-Kaide, Husi Hareketi

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Açıkalın, Serpil, Gamze Coşkun, Sedat Laçiner (2010), Yemen Dosyası: Fakirlik ve Terör Kıskacında Bir Ülke, USAK, Ankara.
• Alkan, Haluk (2011), Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Siyasal Hayat ve Kurumlar, USAK, Ankara.
• Alkarama Foundation (2013), The United States’ War on Yemen Drone Attacks, Geneva.
• Alley, April Longley (2013), “Yemen Changes Everything… And Nothing”, Journal of Democracy, 24- 4: 74-85.
• Arı, Tayyar (2007), Geçmişten Günümüze Orta Doğu, Alfa, İstanbul.
• El-Bekri, Beşir (2010), el-Kaide fi’l Yemen ve’s Suudiyye, Dar es-Saki, Beyrut.
• Carapico, Sheila (1993), “Elections and Mass Politics in Yemen”, Middle East Report, 185: 2-6
• Carapico, Sheila (1998), Civil society in Yemen, Cambridge University Press, Cambridge.
• Center for Civilians in Conflict (2012), The Civilian Impact of Drones: Unexamined Costs, Unanswered Questions, Columbia Law School, USA.
• El-Cevceri, Adil (2010), el-Yemen Fevka Berkan: Sıra’a el-Kabile ve’s Sulta, Dar el-Kitab el-Arabi, Haleb.
• Cleveland, William L. (2008), Modern Ortadoğu Tarihi, çev. Mehmet Harmancı, Agora, İstanbul.
• ed-Dağaşi, Ahmed Muhammed (2010), el-Husiyyun: Dirase Menheciyye Şamile, ed-Dar el-Arabiyye li’l Ulum Naşirun, Doha.
• Danahar, Paul (2013), The New Middle East: The World After the Arab Spring, Bloomsbury, GBR.
• Day, Stephan (2010), The Political Challenge of Yemen’s Southern Movement, Carnegie Papers, Washinton D.C.
• Dresch, Paul (1989), Tribes, Government, and History in Yemen, Oxford UP, New York.
• Düstur el-Cumhuriyye el-Yemeniyye.
• Human Rights Watch (2013), Between a Drone and Al-Qaeda: The Civilian Cost of US Targeted Killings in Yemen, USA.
• Huntington, Samuel P. (2011), Üçüncü Dalga, çev. Ergun Özbudun, Kilit, Ankara.
• http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2011/03/2011321104457102860.html 15.05.2014
• http://www.bbc.com/news/world-middle-east-14704951 15.05.2014
• Juneau, Thomas (2013), “Yemen and the Arab Spring: Elite Struggles, State Collapse and Regional Security”, Foreign Policy Research, Summer: 408-423.
• Newman, Edward (2007), “Weak States, State Failure and Terrorism”, Terrorism and Political Violence, 19-4: 463-488.
• Niblock, Tim (2011), “Ortadoğu’da Sivil Toplum”, Orta Doğu Tarihi içinde, Ed. Youssef M.
• Choueiri, çev. Fethi Aytuna, İnkılap, İstanbul, 576-597.
• Özbudun, Ergun (2011), Otoriter Rejimler, Seçimsel Demokrasiler ve Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Phillips, Sarah (2008), Yemen’s Democracy Experiment in Regional Perspective: Patronage and Pluralized Authoritarianism, Palgrave Macmillan, USA.
• Retsö, Jan (2000), “Where and what was Arabia Felix? ”, Proceedings of the Seminar for Arabian Studies, 30: 189-192.
• Salmoni, Barak A., Bryce Loidolt, Madeleine Wells (2010), Regime and Periphery in Northern Yemen the Huthi Phenomenon, RAND Corporation, Pittsburgh.
• Sırma, İhsan Süreyya (1996), Osmanlı Devleti’nin Yıkılışında Yemen İsyanları, Beyan, İstanbul.
• Winter, Lucas (2012), “Yemen’s Huthi Movement in the Wake of the Arab Spring” CTC Sentinel, August: 13-17.
• Zenko, Micah (2013), Reforming U.S. Drone Strike Policies, Council on Foreign Relations, USA.