Libyadaki İç Savaş ve Küresel Petrol Fiyatları: Ocak 2011- Haziran 2012

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 57 - 74, 01.06.2014

İdris Demir

Öz

Petrol fiyatlarının aniden yükselip küresel pazarın bir kriz içerisine sürüklenmesi, yerin altından pompalandıkça tükenen bir kaynak olan petrolün ithalatçıları için olduğu kadar ihracatçılarının da çıkarına çok hizmet eden bir durum değildir. Küresel petrol endüstrisinin tarihi bunu tecrübe etmiştir. Petrol fiyatlarının belirlenmesinde etkisi ve ağırlık oranları farklı olmakla birlikte birçok faktör bulunmaktadır. Bu çalışma, “üretim miktarı” kıstasını temel alarak Libya Baharı süresinde önde gelen petrol ihracatçılarının, önceki tecrübelerden alınan derslerle, bu kriz karşısındaki yaklaşımlarını incelemektedir. Çalışma, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi önde gelen petrol üreticilerinin “krizi fırsata dönüştürüp kar maksimizasyonu yapmak” yerine ek üretim kapasitelerini kullanıp piyasayı sakinleştirme yoluna gittiklerini, Libya’nın da piyasadan çekilen üretim miktarını çok kısa zamanda telafi ederek eski arz oranıyla piyasaya geri döndüğünü, ortaya koymaktadır. Bunun temel nedeni ise küresel fiyatların aniden yükselip bir kriz ortamının ortaya çıkmasının önüne geçmek istemeleridir. Bu yaklaşımı benimsemelerinde endüstrinin daha önce tecrübe ettiği İran-Irak Savaşı, Körfez Krizi ve Venezüella petrol işçilerinin grevi süreçlerinde alınan derslerin önemi büyük olmuştur.

 

Anahtar Kelimeler: Libya Baharı, Petrol Fiyatları, Piyasaya Arzda Bulunmak, Ek Üretim Kapasitesi

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ayhan, Veysel (2012), Arap Baharı: İsyanlar, Devrimler ve Değişim, MKM Yayınları, Bursa.
• A Sampled History of Crude Oil Prices at The New York Mercantile Exchange From 1996 to the Present, http://www.nyse.tv/crude-oil-price-history.htm (e.t.09.08.2013).
• BP Statistical Review of World Energy, June 2012, bp.com/statisticalreview/oil, 6, (e.t.13.07.2013).
• Energy Information Administration, “Effects of crude oil supply disruptions: how long can they last?”, http://205.254.135.7/todayinenergy/detail.cfm?id=730 (e.t.26.06.2012).
• Energy Information Administration, “Libya is a major exporter especially to Europe”,
• http://205.254.135.7/todayinenergy/detail.cfm?id=590 (e.t.26.06.2012).
• Energy Information Administration, “Libya resumes natural gas exports to Italy”,
• http://205.254.135.7/todayinenergy/detail.cfm?id=3570 (e.t.26.06.2012).
• Energy Information Administration, “Libyan supply disruption smay have both direct and indirect effects”,
• http://205.254.135.7/todayinenergy/detail.cfm?id=390 (e.t.26.06.2012).
• Energy Information Administration, Country Analysis Briefs, Libya,
• www.eia.doe.gov (e.t.23.07.2012).
• Energy Information Administration, International Energy Statistics, Petroleum,
• http://www.eia.gov/cfapps/ipdbproject/iedindex3.cfm?tid=50&pid=53&aid=C (e.t. 19.02.2014)
• Gert Van Langendonck - Kirsten Chick, “Libya’s Rebels Struggle to Control Tripoli”, August 26,
• , The Christian Science Monitor,
• http://csmonitor.com/World/Middle-East/2011/0826/Libya-s-rebels-struggle-to-control-Tripoli. (e.t.26.06.2013).
• Hakan Demir, “Libya’da Petrol Mücadelesi ve Ulusal Geçiş Konseyi’nin Rolü”,
• http://www.orsam.org.tr/tr/yazilarYazdir.aspx?ID=2575 (e.t.26.06.2012).
• Hakan Demir, “Libyalı Muhaliflerin Uluslararası Piyasaya Petrol Satışı”,
• http://www.orsam.org.tr/tr/yazilarYazdir.aspx?ID=1751 (e.t.26.06.2012).
• Öztürkler, Harun (2009), “Ortadoğu Ülkelerinin Ekonomik Yapılarının Temel Özellikleri”, Ortadoğu Analiz, 1 / 6: 65-71.
• Öztürkler, Harun (2012), “Libya Ekonomisinin Genel Özellikleri”, Ortadoğu Analiz, 4 / 39: 83-88.
• Ross, Michael (2011), “Will Oil Drown the Arab Spring?”, Harper’s Magazine, November.
• Sözen, İlyas (2011), “MENA Bölgesi Doğal Kaynakları”, Orta Doğu ve Kuzey Afrika Ülkelerinin Ekonomik Yapısı, içinde, ed. Hamdi Genç, Ferhat Sayım, MKM Yayınları, Bursa.