Teoman Duralı'nın Metafizik, Din ve Ahlak Anlayışı

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 505 - 526, 31.12.2023

İlhan Yıldız

https://doi.org/10.31679/adamakademi.1184811

Cited By: 1

Öz

Teoman Duralı'nın metafizik anlayışını anlamak için öncelikle onun felsefe ve bilim anlayışını kavramak gerekir. Duralı, biyoloji bilimini felsefi bir bakış açısıyla incelemenin yanı sıra, Türk felsefe camiasına "felsefe-bilim" kavramını tanıtarak felsefe ve bilimin birbirinden ayrılamayacağı konusunda ısrar etmiştir. Felsefe ve bilim kavramlarını "felsefe-bilim" olarak bir arada kullanarak kendine özgü düşünme biçimini ortaya koymuştur. Bu nedenle felsefenin bilimsiz, bilimin de felsefesiz olamayacağını düşünen ve felsefenin hesap verebilir bir temelde yapılması gerektiği fikrine yaslanan Teoman Duralı, felsefenin bilimsel verilerden bağımsız olarak yürütülemeyeceği görüşündedir. Çünkü Duralı'ya göre felsefe açıklayamadığı sorularla uğraşmaz. Felsefe-bilimin ne olduğu ve Aristoteles'ten günümüze ne tür değişiklikler geçirdiği sorusu konusunda Duralı'nın düşünceleri son derece didaktiktir. Duralı'ya göre felsefe-bilim, mantık, kültür, fizik ve metafizik çalışmalara, canlılığa, evrime, ahlaka dayalı tek boyutlu düşünülemeyecek kadar kapsamlı bir çabanın ürünüdür. Duralı, felsefe ve bilimin özünün Aristoteles'in felsefe-bilim anlayışında saklı olduğuna dikkat çekiyor. Felsefe ve bilimin aksine metafizik ve dinin asla uzlaşamayacağını savunuyor. Metafizik, saf akılla inşa edildiği halde dinin akılla ispatlanamayacak bir içeriği vardır. Bu düşüncelerden hareketle Duralı'nın dine ve inanca karşı olduğu sonucuna varılmamalıdır. Duralı'ya göre inanç bir duygu ve his meselesidir. Ayrıca müminin inancına, kafirin de inkarına delil göstermesi mümkün değildir. Bu açıdan dini inanç konusunda hiçbir akıl yürütmenin olamayacağı sonucuna varmanın yanlış olacağını söyleyen Duralı, dinleri incelerken aklın dört temel ilkesinden hareket edilmesi gerektiğini vurguluyarak geçmişten günümüze metafizik, din ve ahlak konularını akıl ve mantık süzgecinden geçirerek anlatmaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Teoman Duralı, felsefe, bilim, metafizik, ahlak, din., İngiliz Yahudi Medeniyeti

Teoman Duralı's Understanding of Metaphysics, Religion and Ethics

Öz

In order to understand Teoman Duralı's understanding of metaphysics, it is first necessary to grasp his understanding of philosophy and science. Duralı, in addition to examining the science of biology from a philosophical of view, introduced the concept of "philosophy-science" to the Turkish philosophical community and insisted that "philosophy and science cannot be separated from each other". He put forward his unique way of thinking by using the concepts of philosophy and science together as "philosophy-science". For this reason, Teoman Duralı, who thinks that philosophy cannot be without science and science cannot be without philosophy, and who is based on the idea that philosophy should be done on an accountable basis, is of the opinion that philosophy cannot be carried out independently of scientific data. Because, according to Duralı, philosophy does not deal with questions that it cannot explain. Duralı's thoughts on the question of what philosophy-science is and what kind of changes these concepts have undergone from Aristotle to the present are extremely didactic. According to Duralı, it is the product of an effort so comprehensive that it cannot be considered one-dimensional, based on philosophy-science, logic, culture, physics and metaphysics, vitality, evolution and morality. Duralı draws attention to the fact that the essence of philosophy and science is hidden in Aristotle's understanding of philosophy-science. Contrary to philosophy and science, Duralı argues that metaphysics and religion can never reconcile. Since metaphysics is built with pure reason, religion has a content that cannot be proven with reason. Based on these considerations, it should not be concluded that Duralı is against religion and belief. According to Duralı, belief is a matter of feeling. In addition, it is not possible for a believer to show evidence for his belief and an unbeliever's denial. Saying that it would be wrong to conclude that there can be no reasoning about religious belief in this respect, Duralı emphasizes that the four basic principles of the mind should be acted upon while examining religions, and tries to explain the subjects of metaphysics, religion and morality from the past to the present through the filter of reason and logic.

Anahtar Kelimeler

Teoman Duralı, philosophy, science, metaphysics, ethics, religion, British Jewish Civilization

Kaynakça

• 1. Referans1- Duralı, Ş. Teoman, (1987). Canlılar Sorununa Giriş, Remzi Kitabevi, İstanbul. Referans2- Duralı, Ş. Teoman, (2009). Sorun Çağının Anatomisi, Şule Yayınları/ Düşünce Dizisi, İstanbul. Referans3- Duralı, Ş. Teoman, (2013). Aklın Anatomisi Salt Aklın Eleştirisinin Teşrihi, Dergâh Yayınları, İstanbul. Referans4- Duralı, Ş. Teoman, (2018). Felsefe ve Bilimin Doğuşu -Aristoteles’te Bilim ve Canlılar Sorunu-, Çantay Yayınevi, İstanbul. Referans5- Duralı, Ş. Teoman, (2019). Çağdaş İngiliz-Yahudi Küresel Medeniyeti, Dergâh Yayınları, İstanbul. Referans6- Duralı, Ş. Teoman,(2020). Felsefe-Bilimin Odağında Metafizik. İstanbul: Şule Yayınları. Referans7- Duralı, Ş. Teoman, (2020). Hayatın Anatomisi Canlılar Bilimi Felsefesi Evrim ve Ötesi, Dergâh Yayınları, İstanbul. Referans8- Duralı, Ş. Teoman, (2021). Felsefe-Bilim Nedir?, Dergâh Yayınları, 6. Baskı, İstanbul. Referans9- Duralı, Ş. Teoman, (2021). Sorun Nedir?, 4. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul.