Türkiye’de Eğitimin Failliğine Yönelik Bir Eleştirel Analiz Denemesi: Akademisyen ve Öğretmenlerde Mesleki İnşa, Toplumsal Yatkınlıklar ve Çok Boyutlu Gerilimler

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 155 - 175, 30.06.2024

Cem Özkurt

https://doi.org/10.31679/adamakademi.1273261

Öz

Bu makale, 2018 yılında orta sınıf meslekler kapsamında yapılan bir çalışmanın “öğretmen” gruplara yönelik derinlemesine görüşme verileriyle, 2021 yılında akademisyenlerle yapılan nitel bir sosyolojik çalışma çerçevesindeki derinlemesine görüşmelerin karşılaştırmalı analizine dayanmaktadır. Çalışma, akademisyenler ve öğretmenleri, toplumsal/ sınıfsal kökenin avantajlar/dezavantajlar bağlamı, mesleki pratiğin sosyo/psişik yansımaları ve meslek mensuplarının deneyimledikleri gerilimleri keşfetmeyi ve sosyolojik açıdan analiz etmeyi amaçlamaktadır. Makale, akademisyen ve öğretmenleri çok boyutlu olarak inşa eden yapılaşmış ilişki ağlarına, faillerin biyografik/kişisel geçmişlerindeki deneyimlere dayanarak içeriden bir sesi yansıtmayı ve yoğun bir betimlemeyi hedeflemektedir. Bu betimleme, akademisyen ve öğretmenlerin meslek ruhunun inşa aşamalarına, mesleki pratiklerdeki gerilim alanlarına ve faillerin sosyo/psişik oluşumuna bir yandan düzenlilikler, yöndeşmeler ve örtüşmeler bağlamında; bir yandan da, ayrımlar ve farklılaşmalar çerçevesinde bir bakış sergilemeyi amaçlamaktadır. Sınıf durumunun, ekonomik, kültürel/sosyal sermayeler toplum etki gücünün ve toplumsal yatkınlıkların, akademisyen ve öğretmenlerin eğitimsel süreçlerine ne yönde etkide bulunduğunu, gelecek tasarımlarında ve kariyer atıflarında hangi biçimlerde inşalar gerçekleştirdiğini ortaya koymaya çalışmaktır. Makale, öğretmenleri ve akademisyenleri, daha önce icra edilmiş derinlemesine görüşmelerden elde edilen bulgular bağlamında toplumsal yatkınlıklar, toplumsal sınıfsal köken, meslek ruhu ve mesleki pratikler gibi kavramsal çerçeveyle tartışmaya açan bir meta sentez girişimidir. Alana katkı açısından ise, öğretmenler ve akademisyenlerin, mesleki pratiklerinde deneyimledikleri sorun alanlarını inşa eden sosyolojik düzenlilikleri nitel çalışmalar ve yeniden yorumlamalar yoluyla keşfetmeye çalışmak ve yeni araştırmalara katkı niteliğinde bakış açısı geliştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Akademsiyenler, Öğretmenler, Toplumsal Yatkınlıklar, Toplumsal Sınıfsal Köken, Sosyo Oluşum

Teşekkür

Makalenin geniş özeti, makalenin kabulü gerçekleştiğinde gönderilecektir.

A Critical Analysis of the Agency of Education in Turkey: Professional Construction, Social Dispositions and Multidimensional Tensions in Academicians and Teachers

Öz

This article is based on the comparative analysis of in-depth interviews within the framework of a qualitative sociological study conducted with academics in 2021, with in-depth interviews data for “teacher” groups of a study conducted within the scope of middle-class professions in 2018. The study aims to explore academics and teachers, the context of advantages/disadvantages of social/class origin, socio/psychic reflections of professional practice and the tensions experienced by professional members and analyze them from a sociological point of view. The article aims to reflect an insider's voice based on the structured relationship networks that build academicians and teachers multidimensionally, the experiences in the biographical/personal histories of the perpetrators and to depict them intensely. This description aims to show an overview of the construction stages of the professional spirit of academics and teachers, the areas of tension in professional practice and the socio/psychic formation of perpetrators in the context of regularities, orientations and overlaps on the one hand, and within the framework of distinctions and differentiations on the other. It is to try to reveal in what way the class situation, economic, cultural/social capitals, social influence and social predispositions affect the educational processes of academics and teachers, in what forms they carry out constructions in their future designs and career references. The article is an attempt at meta-synthesis that opens teachers and academics to discussion with a conceptual framework such as social predispositions, social class origin, professional spirit and professional practices in the context of the findings obtained from in-depth interviews conducted previously. From the point of view of contribution to the field, it is to try to discover the sociological regularities that build the problem areas that teachers and academics experience in their professional practice through qualitative studies and reinterpretations and to develop a perspective that contributes to new research

Anahtar Kelimeler

Academicians, Teachers, Social Dispositions, Social Class Origin, Socio Generation

Kaynakça

• Apple, M. W. (2009). Müfredatın ve Eğitimin ve Yeniden Yapılandırılması/Neo-liberalizmin ve Yeni Muhafazakarlığın Gündemi. (Ed. H. Tanıttıran). (Çev. E. Ç. Babaoğlu). Eleştirel Pedagoji Söyleşileri İçinde (s. 45-90). Kalkedon Yayınları. İstanbul.
• Apple, M. W. (2004). Neoliberalizm ve Eğitim Politikaları Üzerine Eleştirel Yazılar. (Çev. F. Gök, vd.,). Eğitim Sen Yayınları. Ankara.
• Apple, M. W. (2006). Eğitim ve İktidar. (Çev. E. Bulut). Kalkedon Yayınları. İstanbul.
• Bourdieu, P. & Passeron, C. (2015). Yeniden Üretim. (Çev. A. Sümer, L. Ünsaldı, Ö. Akkaya). Heretik Yayınları. Ankara.
• Bourdieu, P. (2015). Bilimin Toplumsal Kullanımları. (Çev. L. Ünsaldı). Heretik Yayınları. Ankara. Freire, P. (2018). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. D. Hatatoğlu, E, Özbek). Ayrıntı Yayınları. İstanbul.
• McLaren, P. (2009). Muhalefetin Politikası. (Ed. H. Tanıttıran). (Çev. E. Ç. Babaoğlu). Eleştirel Pedagoji Söyleşileri İçinde (s. 91- 127). Kalkedon Yayınları. İstanbul.
• Illıch, I. (2009). Okulsuz Toplum. (Çev. M. Özay). Şule Yayınları. İstanbul.
• Özkurt, C. (2018). Sınıf ve Ötesi, 1980 Sonrası Çalışma Hayatına Başlayan Bazı Meslek Mensuplarının Sosyolojik Açıdan Karşılaştırmalı Analizi. Gece Akademi Yayıncılık. Ankara.
• Özkurt, C. (2021). Akademinin Sosyal İnşası, Sınıfsallıklar ve Toplumsal Yatkınlıklar: Bayburt Üniversitesi Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32,1. 1003-1036.