TÜRKÇE EĞİTİMİNDE ANLAYIŞ VE UYGULAMA DEĞİŞİMLERİ: İKİ DERS KİTABI ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 68 - 83, 30.12.2020

Mehmet Soyuçok

Öz

Bu araştırmanın amacı, 1986 ve 2019 yıllarında kullanılan yedinci sınıf düzeyindeki iki Türkçe ders kitabındaki farlılıklardan hareketle Türkçe eğitimindeki anlayış ve uygulama değişimlerini ortaya koymaktır. Araştırmada veriler belgesel tarama yöntemiyle toplanmış ve analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında “Ortaokullar için Türkçe 2” ve “Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe Ders Kitabı 7” ders kitapları biçim, kelime çalışmaları, etkinlikler ve öğrenmeyi değerlendirme etkinlikleri bakımından incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda 2019 yılında kullanılan kitabın 1986 yılında kullanılan kitaba göre biçim bakımından daha nitelikli olduğu belirlenmiştir. Kelime çalışmaları, etkinlikler ve öğrenmeyi değerlendirme uygulamaları bakımından da yine 2019’daki kitabın daha zengin bir içeriğe ve öğrenciyi aktif kılacak bir yaklaşıma sahip olduğu görülmüştür. Araştırmada incelenen ders kitaplarından elde edilen verilerden hareketle, zaman içinde (1986-2019) Türkçe eğitimindeki anlayış ve uygulamaların öğrenci merkezli, birden çok duyuya hitap eden, zengin öğrenme ortamları sunan, farklı ölçme değerlendirme uygulamalarına yer veren bir hâl aldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ana dili, eğitim, müfredat, ders kitabı, öğretim

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1989). Türk eğitim tarihi (3. baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Alkış Küçükaydın, M. ve İşcan, A. (2017). İlköğretim 3.Sınıf Türkçe ders kitapları ve öğretmen kılavuz kitabının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygunluk düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 1- 13.
• Appke, M. W. (2017). Eğitim toplumu değiştirebilir mi? (Çev. Ed.: Şakir Çınkır). Ankara: Anı.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41-61.
• Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ders kitapları. Eğitim ve Bilim, 35(158), 215-231.
• Aytan, T., Çalıcı, M. A., & Erdem, A. (2016). Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metin kahramanlarının rol model olma durumları üzerine bir araştırma. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 634-652.
• Aytan, T., Güneş, G., & Uysal, G. (2018). 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki dinleme metinlerinin öğrencilerin söz varlığına etkisi. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 1(1), 1-11.
• Baştuğ, M. & Demirgüneş, S. (2016). Türkçe öğretiminde ders işleme süreci. Türkçe öğretimi içinde, 17-60 (Ed: F. Susar Kırmızı). Ankara: Anı.
• Batur, Z. Ana dili eğitiminde hafıza-kelime ilişkisinin önemi ve hafızanın güçlendirilmesinde ezgili ürünlerin rolü. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 145-157.
• Batur, Z. (2010). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Batur, Z.,& Soyuçok, M. (2019). Atasözlerinde eleştirel düşünme unsurları: Türkçe ders kitapları. Folklor/Edebiyat, 25(100), 1119-1132.
• Bircan, H. H. (2018). Eğitim ve felsefe-eğitimin doğal/insanî, toplumsal ve felsefî temeli. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 157-172.
• Bloom, B. S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (Çev.: Durmuş Ali Özçelik). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27.
• Cemaloğlu, N. (2014). Veri toplama teknikleri: nitel-nicel.Tanrıöğen, A. (Ed.),Bilimsel araştırma yöntemleri(133-166). Ankara: Anı.
• Cemiloğlu, M. (2015). Türkçe öğretimi. Bursa: Aktüel.
• Cubberley, E. P. (2004). Eğitim tarihi (Çev.: Engin Noyan). Ankara: Yeryüzü.
• Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
• Çifçi, M. (2006). Eleştirel okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 54(2006/1), 55-80.
• Çifci, M. (2013). Okuma terimleri sözlüğü. İzmir: Elik.
• Çifci, M. & Soyuçok, M. (2018). Ortaokul Türkçe öğretim programlarının işlevsel okuma açısından incelenmesi (1924-2015). International Journal of Languages’ Education and Teaching (6)4, 455-476
• Demirel, Ö. (2014). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya (14. baskı). İstanbul:Pegem Akademi.
• Deniz, K.,& Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 244-255.
• Deniz, K., Tarakcı, R., & Karagöl, E. (2019a). Okuma kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 688-708.
• Deniz, K., Tarakcı, R., & Karagöl, E. (2019b). Dinleme/izleme kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 18-32.
• Duran, E.,& Bitir, T. (2018). Bulmaca tekniği ile kelime öğretimi. The Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR), 2(2), 14-40.
• Egan, K. (1978). What is curriculum?. Curriculum Inquiry, 8(1), 65-72.
• Gürdal, A.,& Arslan, M. (2011). Oyun ve bulmaca etkinlikleriyle yabancılara Türkçe kelime öğretim yöntemi. 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics May 5-7 2011 Sarajevo.
• Harden, R. M. (1999). What is a spiral curriculum?. Medical teacher, 21(2), 141-143.
• Karagöl, E.,& Tarakcı, R. Söz varlığı öğretimi açısından ortaokul türkçe ders kitapları. Milli Eğitim Dergisi, 48(222), 149-171.
• Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
• Nurlu, M.,& Sarıca, A. (2015). İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki sözcük çalışmalarının yöntem-teknik ve Türkçe öğretimi kazanımları açısından incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(10), 19-38.
• O'Neill, R. (1982). Why use textbooks?. ELT Journal, 36(2), 104-111.
• Pacheco, J. A. (2012). Curriculum studies: What is the field today?. Journal of the American Association for the Advancement of Curriculum Studies (8), 1-16.
• Richards, J. C. (2001). The role of textbooks in a language program. RELC Guidelines, 23(2), 12-16.
• Temizkan, F. & Balcı, A. (2015). Cumhuriyet dönemi ilköğretim okulları Türkçe programları (2. baskı). Ankara: Nobel.
• Ünal, F. (2001). Eğitim iletişiminde görsel ileti tasarımı. Kurgu Dergisi, 18(1), 325-336
• Ünveren-Kapanadze, D. (2018). Dil ve kültür aktarımında işlevsel bir araç olarak ders kitapları: Türkçe ders kitapları örneği. Electronic Turkish Studies, 13(27), 1575-1592.
• Yılmaz, O.,& Yakar, Y. M. (2018). Türkçe ders kitapları ve çocuk karakterler. International Journal of Social Science, 69(2), 49-64.