İLKOKUL 3. SINIF DÜZEYİNDE ŞEKİL/BİÇİM TESTİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 27 - 51, 29.06.2024

Kasım Yıldırım Seçkin Gök

Öz

Bu çalışmada ilkokul 3. sınıf düzeyinde şekil bilgisi testinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Testin geliştirilme sürecinde test maddelerinin yazılması, pilot uygulamalar yapılması, madde analizi, geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları işlem basamakları olarak takip edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Aydın ili Efeler ilçesinde bulunan bir devlet okulunun yedi 3. sınıf şubesi (N=110) oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak şekil bilgisi testi kullanılmıştır. Bu test kelime türetme alt testi (21 madde) ve eksiltme alt testi (21 madde) olmak üzere iki alt testten oluşmaktadır. Bu testin uygulama formunda toplam 42 madde yer almıştır. Çalışmada elde edilen veriler önce Microsoft Excel programına girilmiştir. Daha sonra veriler IBM SPSS ve Jamovi programlarına aktarılmıştır. Elde edilen veriler üzerinde madde ve güvenirlilik analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan madde güçlük ve ayırt edicilik indekslerine ilişkin hesaplamalar ve güvenirlik analizleri sonucunda, her iki alt testten de yedişer madde çıkarılmış ve teste son hali verilmiştir. Geliştirilen şekil/biçim bilgisi testinin ilkokul düzeyinde okuma becerisi ve ilişkili bilişsel yapıları daha nitelikli bir şekilde değerlendirilebilecek güvenilir ve geçerli bir test olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Okuduğunu anlama, Kelime tanıma, Bilişsel beceriler, Şekil/biçim bilgisi

Etik Beyan

Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Ayrıca çalışmanın etik kurul izni Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’nun 2022/142 sayılı, 29.11.2022 tarihli kararıyla verilmiştir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından desteklenmektedir (Proje No: 222K295).

DEVELOPMENT OF A MORPHOLOGICAL KNOWLEDGE TEST FOR ELEMENTARY SCHOOL THIRD-GRADE STUDENTS

Öz

The study aimed to develop a morphological knowledge test at third-grade elementary school level. During the development process of the test, writing test items, pilot applications, item analysis, validity and reliability studies were followed as steps. The sample of the research consisted of seven 3rd grade classes (N = 110) of a public school in Efeler district of Aydın province. Morphological knowledge test was used as a data collection tool in the study. This test consists of two tasks, derivation (21 items) and decomposition (21 items). The application form of this test included a total of 42 items. The data obtained in the study was first entered into the Microsoft Excel program. Then, the data was transferred to IBM SPSS and Jamovi programs. Item and reliability analyzes were performed on the data obtained. As a result of the calculations and reliability analyzes regarding item difficulty and discrimination indexes, seven items from each subtest were removed and the test was given its final form. It has been demonstrated that the developed morphological knowledge test is a reliable and valid test that can evaluate reading skills and related cognitive structures in a more qualified way at the primary school level.

Anahtar Kelimeler

Reading, Reading comprehension, Word recognition, Cognitive skills, Morphological knowledge

Kaynakça

• Acarlar, F. ve Johnston, J. R. (2011). Acquisition of Turkish grammatical morphology by children with developmental disorders. International Journal of Language & Communication Disorders, 46(6), 728– 738. https://doi.org/10.1111/j.1460-6984.2011.00035.x
• Akbulut, F. D. (2019). The contribution of morphological instruction to morphological awareness and reading: An integrative experiment on Turkish EFL learners. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(3), 263–278. https://doi.org/10.24289/ijsser.558986.
• Akçataş, A. ve Taşdemir, S. (2020). Türkiye Türkçesinde eklerin anlamı üzerine bir inceleme. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(1), 129-149.
• Aktan, B. (2016). Türkiye Türkçesinin söz dizimi. Eğitim yayınevi.
• Aslan, A. (2021). 3.sınıf Türkçe ders kitabı. Gizem Yayıncılık.
• Aydin, F. ve Yildirim, O. (2017). A study on the morphological awareness of intermediate level adult Turkish EFL learners. Journal of English Language and Education, 3(2), 65–73.
• Babayigit, S. ve Stainthorp, R. (2010). Component processes of early reading, spelling, and narrative writing skills in Turkish: A longitudinal study. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 23(5), 539–568. https://doi.org/10.1007/s11145-009-9173-y.
• Bağcı Ayrancı, B. (2017). Sezdirme yöntemi ile dil bilgisi öğretimi üzerine Türkçe öğretmenlerini görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 145-164.
• Bektaş, S. (2017). Cognitive and linguistic components of reading acquisition in Turkish: Evidence from second and fourth graders [Yayımlanmamış doktora tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Bishara, S. (2022). Association between phonological and morphological awareness and reading comprehension among special-education children in Arab elementary schools. International Journal of Disability, Development and Education, 69(4), 1105-1122. https://doi.org/10.1080/1034912X.2020.1737319.
• Böler, T. (2013). Türk dili şekil bilgisi çalışmaları: Bibliyografya denemesi. Turkish Studies, 8(4), 359-416.
• Bowers, P. N., Kirby, J. R. ve Deacon, S. H. (2010). The effects of morphological instruction on literacy skills: A systematic review of the literature. Review of Educational Research, 80(2), 144–179. https://doi.org/10.3102/0034654309 359353.
• Bulut, M. (2014). Dil bilgisi öğretiminde yaşanan kavram kargaşasının Türkçe öğretimine etkisi. Turkish Studies, 9(12), 43-55.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, A. (2022). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Candan, E. (2021). Predictors of reading skills in Turkish-speaking fourth grade children [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Carlisle, J.F. (2000). Awareness of the structure and meaning of morphologically complex words: Impact on reading. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 12, 169-190.
• Dağlıouğlu, E. Ş. (2019). 3.sınıf Türkçe ders kitabı. Sonuç Yayınları.
• Demir, N. (2019). Türkçe ses ve biçim bilgisi. Altınordu Yayınları.
• Dinçay, M. (2008). Yapım ve çekim ekleri arasındaki farkın öğretiminde görsel ögelerin etkisi [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. YÖK. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/607904.
• Durgunoğlu, A. Y. (2003). Recognizing morphologically complex words in Turkish. Reading complex words (pp. 81–92). Springer.
• Ekinci Çelikpazu, E. (2015). Ortaokul 5-8. sınıf Türkçe dil bilgisi öğretimi üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 10(15), 333-360.
• Ekşi, S., Kır, N. ve Benzer, A. (2021). Dil bilgisi öğretimine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 58-79.
• Erdem, İ. ve Çelik, M. (2011). Dil bilgisi öğretim yöntemi üzerine değerlendirmeler. Turkish Studies, 6(1), 1057-1069.
• Erdem, M. (2011). Türkçede çekim ve yapım eklerinin özellikleri ve sınırları. Bilig, 58, 71-90.
• Ergin, M. (2019). Türk dil bilgisi. Boğaziçi Yayınları.
• Gedizli, M. (2012). Türkçede tek şekilli ve çok işlevli yapım ekleri. Turkish Studies, 7(4), 3351-3369.
• Gough, P. B. ve Tumner W. E. (1986). Decoding, reading, and reading disability. Remedial and Special Education, 7(1), 6-10.
• Gök, S. ve Yıldırım, K. (2022). Akıcı okuma. İçinde B. Doğan (Ed.), Okuma öğretimi (ss. 107-152). Eğiten Kitap.
• Görgen, R., De Simone, E., Schulte‐Körne, G. ve Moll, K. (2021). Predictors of reading and spelling skills in German: The role of morphological awareness. Journal of Research in Reading, 44(1), 210-227. https://doi.org/10.1111/1467-9817.12343.
• Hançer, F.B. ve Dilidüzgün, Ş. (2021). Türkçe derslerinde dil bilgisi öğretimi ve sorunları üzerine öğretmen görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(4), 977-989.
• Hoover, W.A. (2023). The simple view of reading and its broad types of reading difficulties. Reading and Writing. https://doi.org/10.1007/s11145-023-10471-x.
• Hoover, W. A. ve Gough, P. B. (1990). e simple view of reading. Reading and Writing, 2(2), 127-160.
• James, E., Currie, N.K., Tong, S.X. ve Cain, K. (2021). The relations between morphological awareness and reading comprehension in beginner readers to young adolescents. Journal of Research in Reading, 44(1), 110-130. https://doi.org/110-130.10.1111/1467-9817.12316.
• Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2010). Türkçedeki kelime türetme özelliğinin ilköğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarına yansıması. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 437-455.
• Karademir, F. (2016). Türkçede kapalı biçim birimlerinin öğretimi üzerine. Turkish Studies, 11(4), 371-410.
• Karaduman, B. E., Özdemir, E. ve Yılmaz, O. (2019). 3.sınıf Türkçe ders kitabı. O. Yılmaz (Ed.). MEB Yayınları.
• Karahan, L. (2006). Türkçede söz dizimi. Akçağ.
• Kargin, T., Guldenoglu, B., Gengec, H. ve Toker, M. (2023). The Importance of Morphological Knowledge in the Reading Comprehension Difficulties in a Highly Agglutinative Language: Evidence from Poor Comprehenders. Journal of Psycholinguistic Research, 52(2), 653-673. https://doi.org/10.1007/s10936-022-09916-1.
• Kerimoğlu, C. (2006). Türkçe dil bilgisi öğretiminde söz dizimi ile ilgili kabuller üzerine I (Kelime Grupları). Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 106-118.
• Kim Y.-S. G. (2016). Direct and mediated effects of language and cognitive skills on comprehension or oral narrative texts (listening comprehension) for children. Journal of Experimental Child Psychology, 141, 101-120. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2015.08.003.
• Kim, Y.-S. G. (2017). Why the simple view of reading is not simplistic: Unpacking component skills of reading using a direct and indirect effect model of reading (DIER). Scientific Studies of Reading, 21(4), 310-333. https://doi.org/10.1080/10888438.2017.1291643.
• Kim, Y.-S. G. (2020a). Hierarchical and dynamic relations of language and cognitive skills to reading comprehension: Testing the direct and indirect effects model of reading (DIER). Journal of Educational Psychology, 112(4), 667–684. https://doi.org/10.1037/edu0000407.
• Kim, Y.-S. G. (2020b). Toward integrative reading science: The direct and indirect effects model of reading (DIER). Journal of Learning Disabilities, 53(6), 469–491. https://doi.org/10.1177/0022219420908239.
• Kim, Y.-S. G., Guo, Q., Liu, Y., Peng, Y. ve Yang, L. (2020). Multiple pathways by which compounding morphological awareness is related to reading comprehension: Evidence from Chinese second graders. Reading Research Quarterly, 55(2), 193-212. https://doi.org/10.1002/rrq.262.
• Kim, Y.-S.G. (2023). Executive functions and morphological awareness explain the shared variance between Word reading and listening comprehension. Scientific Studies of Reading, 27(5), 451-474. https://doi.org/10.1080/10888438.2023.2195112.
• Kim, Y-S. (2010). Componential skills in early spelling development in Korean. Scientific Studies, of Reading, 14(2), 137-158.
• Korkmaz, Z. (2017). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. TDK.
• Korkmaz, Z. (2019). Dil bilgisi terimleri sözlüğü. TDK.
• Kuzucu Örge, S. (2018). Differentiating poor and good readers in second grade: Cognitive and linguistic variables [Master’s thesis, Boğaziçi University]. YÖK. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/323469.
• Lee, J.W., Wolters, A. ve Kim, Y-Suk Grace. (2022). The relations of morphological awareness with language and literacy skills vary depending on orthographic depth and nature of morphological awareness. Review of Educational Research. https://doi.org/10.3102/00346543221123816.
• Leonet, O., Cenoz, J. ve Gorter, D. (2020). Developing morphological awareness across languages: Translanguaging pedagogies in third language acquisition. Language Awareness, 29(1), 41-59. https://doi.org/10.1080/09658416.2019.1688338.
• Levesque, K. C., Kieffer, M. J. ve Deacon, S. H. (2017). Morphological awareness and reading comprehension: Examining mediating factors. Journal of experimental child psychology, 160, 1-20.
• Liu, Y., Groen, M. A. ve Cain, K. (2023). The association between morphological awareness and reading comprehension in children: A systematic review and meta-analysis. Educational Research Review, 100571.
• Memiş, M. R. (2019). Morfolojik farkındalık ve morfolojik farkındalık eğitimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1355-1368.
• Özata, H. ve Haznedar, B. (2018). İlköğretim ikinci sınıfta akıcı sözcük okuma ve okuduğunu anlamayı etkileyen faktörler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 35(2), 1-34.
• Özkaya, P.G. ve Altuntaş, M. (2021). Kök ve eklerin öğretiminde masallardan yararlanma: Bir yaratıcı drama uygulaması örneği. International Journal of Languages' Education and Teaching, 9(9.4), 219-231.
• Pallant, J. (2020). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi (S. Balcı & B. Ahi, Çev.), (3. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Reed, D. K. (2008). A synthesis of morphology interventions and effects on reading outcomes for students in grades K–12. Learning Disabilities Research & Practice, 23(1), 36–49. https://doi.org/10.1111/j.1540-5826.2007.00261.x.
• Rispens, J. E., McBride-Chang, C., & Reitsma, P. (2008). Morphological awareness and early and advanced word recognition and spelling in Dutch. Reading and writing, 21, 587-607.
• Ruan, Y., Georgiou, G., Song, S., Li, Y. ve Shu, H. (2018). Does writing system influence the association between phonological awareness, morphological awareness, and reading? A meta-analysis. Journal of Educational Psychology, 110(2), 180-202. https://doi.org/10.1037/edu0000216.
• Silinkas, G., Gedutiene, R., Torppa, M. ve Raiziene, S. (2023). Simple view of reading across the transition from kindergarten to Grade 1 in a transparent orthography. Scientific Studies of Reading. https://doi.org/10.1080/10888438.2023.2220848.
• Şahin, F., Yıldırım, M., Sürmeli, H., & Güven, İ. (2018). Okul öncesi öğrencilerinin bilimsel süreci becerilerinin değerlendirilmesi için bir test geliştirme çalışması. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 2(2), 124-138.
• Tigher, E. ve Binder, K. (2015). An investigation of morphological awareness and processing in adults with low literacy. Applied Psycholinguistics, 36, 245-273. https://doi.org/10.17/S0142716413000222.
• Togni, L.D. (2023). Morphological awareness and vocabulary acquisition. The contribution of explicit morphological instruction in the acquisition of L2 vocabulary. International Journal of Multilingual Education, 24, 37-52.
• Uzunoğlu, D., Gök, S. ve Yıldırım, K. (2022). Kelime tanıma becerisinin önemi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2).
• Varol, Ç. ve Akçataş, A. (2021a). Türkiye Türkçesinde fiilden isim yapan eklerin morfo-semantik işlevleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (23), 199-226. https://doi.org/10.29000/rumelide.948328.
• Varol, Ç. ve Akçataş, A. (2021b). Türkiye Türkçesinde isimden isim yapan eklerin morfo-semantik işlevleri. Kesit Akademi, (26), 410-427.
• Vural, H. ve Böler, T. (2017). Ses ve şekil bilgisi. Kesit.
• Wang, Z., Xie, R., Wu, X., Xia, Y., Yu, Y., Nguyen, T.P. ve Cheng, Z. (2023). Unpacking the relation between morphological awareness and reading comprehension in Chinese children. British Journal of Educational Psychology, 93, 773-789. https://doi.org/10.1111/bjep.12591.
• Yastı, M. (2007). Türkçe deyimlerde geçen ikilemelerin ses ve şekil özellikleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 51-87.
• Yeşilyurt, E. (2011). 6. sınıflarda yapım eklerinin öğretimine yaratıcı dramanın etkisi [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/584558?show=full.
• Yıldırım, K. ve Rasinski, T. (2014). Reading fluency beyond English: Investigations into reading fluency in Turkish elementary students. International Electronic Journal of Elementary Education, 7(1), 97-106.
• Yıldırım, K., Gök, S. ve Kılınç, K. (2023). Zihin kuramı: İlkokul düzeyinde okuma becerisini oluşturan bilişsel bileşenleri değerlendirme. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 11(1), 25-43.
• Yıldırım, K., Rasinski, T. ve Kaya, D. (2017). 4-8. sınıflarda Türk öğrencilerin bilgi verici metinlerde akıcı okuma ve anlamaları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 42, 87-98.