70’TEN 7’YE MASALLAR 7’DEN 70’E OYUNLAR

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 79 - 104, 31.12.2024

Beyhan Can Kaya , Ayşegül Sazan Betül Şahin Şule Uysal Zeyneb Sude Oğuz

Öz

Çalışmanın amacı ilkokul çocukları ile yaşlı bireylerin masal anlatımları ve dramatizasyon çalışmaları ile bir araya getirilmesi ve nitelikli bir etkileşim ortamının oluşturulmasıdır. Çalışma, nitel araştırma yöntemi kapsamında ele alınmış olup 2023-2024 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, TÜBİTAK 2209 Lisan Öğrencileri Projesi kapsamında, Uşak’ta gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın katılımcılarını, Uşak ilinin merkez ilçesinde yer alan bir ilkokulun 4. sınıfında öğrenim gören 42 öğrenci ile masal anlatımlarında gönüllü olan 2 yaşlı birey oluşturmuş; sürecin gözlemcisi ve takipçisi olarak öğretmen, veli ve okul yönetiminin de görüşlerine başvurulmuştur. Çalışma, tanışma, yaşlıların masal anlatımları, masalların metinleştirilmesi, prova süreci ve gösteri olmak üzere beş aşamada yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formlarından yararlanılmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan ve uzman görüşleri alınarak son hali verilen görüşme formları, “kişisel bilgiler” ve “sürece ilişkin sorular” şeklinde iki bölümde ele alınmıştır. Görüşme sorularından elde edilen verilerin analizinde içerik analizinden yararlanılmış; kodlama süreci sonrasında ulaşılan olan tema-alt temalar, katılımcı görüşleri ile desteklenmiştir. Sonuç olarak bu çalışma ile iki kuşak bir araya gelmiş; çocuk ve yaşlılara katkısı başta olmak üzere öğretmen, okul idaresi ve veliler yönüyle de olumlu katkıların sağlandığı ve benzer uygulamalara yönelik olumlu bakış açılarının oluştuğu görülmüştür. Okullarda/ sınıflarda benzer çalışmaların rutin uygulamalar haline getirilmesinin; çocuğun sosyal, akademik, bilişsel ve dil gelişimini; yaşlıların değerli hissetme, hayata tutunma, işe yarar olma hissiyatı taşıma, sevme ve sevilme ihtiyaçlarının desteklenmesinde etkili olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

çocuk, dramatizasyon, masal, ilkokul, yaşlı

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (2013). Eğitimde yaratıcı drama. Pegem Akademi.
• Altan S. ve Tarhan S. (2018). Büyükanneden Toruna: Yaşamboyu Öğrenme Sürecinde Değer ve Beceri Aktarımı. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), s.26-42.
• Aydınbaş, E. (2021). Ankara ili ilkokul ve huzurevi örneğinde kuşaklararası manevi güçlenme eğitimi programının yaşlılar üzerindeki yansımaları. TYB Akademi, 33, 129-154.
• Bilir, N. (2018). Yaşlılık ve solunum hastalıkları. TÜSAD Eğitim Kitapları Serisi.
• Canatan, A.(2008).Toplumsal değerler ve yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi,1(1), s.62-71.
• Dede, A. (2017). Hadi masal anlatalım. Taze Kitap.
• Durak, M. (2016). Yaşlılık döneminde psikososyal ve bilişsel gelişim, H. Bacanlı, Ş. Işık Terzi (Ed.), Yetişkinlik ve yaşlılık gelişimi ve psikolojisi, 275-310, Açılım Kitap.
• Duran E. ve Öztürk E., (2018). Etkileşimli masal anlatım tekniğinin ortaokul 5. Sınıf öğrencilerinin dinleme becerilerine etkisi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), s. 85-103. https://dergipark.org.tr/en/pub/adea/issue/41715/461949
• Duyar. İ. (2005). İnsanda yaşlılığın evrimi. Türk Geriatri Dergisi,8(4),s.209-214.
• Gedik, S. (2020). Masalların eğitimsel işlevleri. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(1),s. 356-367. https://dergipark.org.tr/en/pub/josse/issue/54491/650236
• Gültekin, M., Alan, Ü., Erbil-Kaya, Ö. M., Yıldırım, A., Sinoğlu-Günden, T. ve Oğuz-İpek, T. (2022). 0-6 – 60-∞ El ele: Bir kuşaklararası etkileşim çalışmasından yansımalar. Journal of Qualitative Research in Education, 31, 21-55. doi: 10.14689/enad.31.1602
• Hazer, O., ve Özsungur, F. (2017). Kuşaklararası işbirliği ve geronteknoloji. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), s. 445- 472.
• Merriam, S. B. (2013). Dokümanlardan verilerin toplanması. S. Turan (Çev. Ed.) ve S. Turan ve H. Özen (Çev). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. (1. baskı, s. 131-155) içinde. Nobel. (Orijinal eserin yayın tarihi 2009, 3. Baskı).
• Murakami, İ. (2017). Türkiye’deki kuşaklararası ilişkileri geliştirme uygulamaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(1), s. 259-274.
• Nalbant, Ö. (2020). Çocuk, oyun ve hareket eğitimi. Nobel.
• Önder, A. (2017). Okul öncesi çocukları için eğitici drama uygulamaları. Eğiten Kitap.
• Özdemir, N. (2019). Kuşaklarasılık ve kültürel değişme. Çocuk ve Medeniyet, 4(7), s. 125-149.
• Özmete, E. (2017). Türkiye’de kuşaklararası dayanışmanın değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Arpacı, F. ve Şahin, F. T. (2015). Yaşlı bireylerin yaşlı ve çocuk etkileşimine ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (19)1, 231- 246.
• Türk Dil Kurumu. (t.y.) Çocuk. İçinde Çevrim içi Türkçe sözlük. Erişim tarihi: Mayıs 23, 2023, https://sozluk.gov.tr/ Taş, L. & Şaldırdak, G. A. (2021). Huzurevinde kalan yaşlıların sosyal izolasyon deneyimleri. İstanbul University Journal of Sociology, 41 (2), 351-379. DOI: https://doi.org/10.26650/SJ.2021.41.2.0089 https://dergipark.org.tr/en/pub/iusosyoloji/issue/68471/1082014
• Ungan, S., Arıcı, A. F., ve Şimşek, T. (2007). Çocuk edebiyatının kaynakları (T. Şimşek Ed.). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. (s. 159-214) içinde. Grafiker.
• Yavuz, MH. (2013). Masallar ve eğitimsel işlevleri. Eğiten Kitap Yayınları.
• Yıldırım, F. (2015). Çocukların dünyasına yaşlıları dâhil etmek: “Okul temelli kuşaklararası dayanışma modelleri”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, s.275-296.
• Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Seçkin.