Engelli Çocuklara Sahip Ailelerin Çocuklarını Kabul Red Düzeyleriyle Sosyal Destek Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 137 - 154, 30.12.2018

Kamile Çetin

Öz

Zihinsel engelli
çocukların ebeveynleri tarafından kabul/ red düzeyi ile sosyal destek düzeyleri
hakkındaki görüşlerini belirlemeyi amaçlayan bu araştırma nicel verilere dayalı
tarama modelinde bir araştırmadır. Zihinsel engelli çocukların ebeveynlerinin
çocuklarını kabul red düzeyi ile sosyal destek düzeyleri hakkındaki görüşleri
belirlemeyi amaçlayan bu araştırma random (tesadüfi) örnekleme yöntemiyle
yapılmıştır. Bursa ili Yıldırım ilçesinde faaliyet gösteren Özel Feza Nur Özel
Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde 283 ebeveyn bulunmaktadır. Araştırmada
ebeveyn kabul-red/kontrol ölçeği (EKRÖ/K) ve aile desteği ölçeği adında iki
ölçek kullanılmıştır. Bu ölçekler 115 kişiye uygulanmıştır. Ebeveyn kabul red
ölçeğine ebeveynlerin verdikleri puanların referans aralıklarının 1,00-1,74 hiçbir
zaman değil ve aile desteği ölçeğine ebeveynlerinin verdikleri puanların
referans aralıklarının 1,00-1,66 hiçbir zaman olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel, Ebeveyn, Kabul, Red, Aile

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E. (2004). Zihinsel Engelli Çocukların Kardeş İlişkilerinin Anne ve Kardeş Algılarına Göre Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Üniversitesi Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi.
• Ataman, A. (2003). Özel Eğitime Muhtaç Olmanın Nedenleri (ed. A.Ataman). Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
• Aydın, A., & Yamaç, A. (2014). The Relatıons Between the Acceptance and Child Rearing Attitudes of Children With Mental Disabilities. Eurasion Journal of Educational Research(54), 79-98.
• Basılgan, F. (2012). Annelerin Kabul Red Düzeyleri ile Çocukların Davranış Sorunları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegema Yayıncılık (Gözden Geçirilmiş 5. Baskı).
• Coşkun, Y., & Akkaş, G. (2009). Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Kaygı Düzeyleri ile Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 213- 227.
• Cüceloğlu, D. (2007). Keşke'siz Bir Yaşam İçin İletişim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çabuk, F. U. (2013). 5 Yaş Çocukların Sosyal Konumlarının Anne Babalarının Kabul Red Düzeyleri ile İlişkisinin İncelenmesi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı.
• Deliktaş, A., Körükcü, A., & Kukulu, K. (2016). Özel Bakım Gereksinimi Olan Bir Bebeğe Sahip Kadınlarda Anneliğe Geçiş: Durum Çalışması. 1. Uluslararası Kadın Çocuk Sağlığı ve Öğretim, (s. 1-457 (104)). Kocaeli.
• Delitay, H. (2009). Engelli Çocukların Annelerinin Çocuklarını Reddetme Davranışları, Y.L.T. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı.
• Doğru, S., & Arslan, E. (2010). Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyi ile Durumluluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(19), 432-866.
• Dolanay, D. (2016). Annelerin Özel Gereksinimli Çocuklarını Kabul Etmeleri ile Kardeşlerinin Özel Gereksinimli Çocukları Kabulü Arasındaki İlişki. Lefkoşa: KKTC Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Özel Eğitim Ana Bilim Dalı.
• Dwair, M. (2010). Parental acceptanac-rejection: a fourth crass cultural research on parenting and psychological adjustment of chrildren. Journal of child ond Family Studies, 19(1), 30-35.
• Efilti, E. (2016). Examiotion to Rejection Behoviors of Fathers Haxing with Mentally Disabled Child. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakülesi Dergisi(40), 457-468.
• Eripek, S. (1996). Zihinsel Engelli Çocukların Tanımı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 81-87.
• Erkan, S., & Toran, M. (2004). Alt- Sosyo- Ekonomik Düzey Annelerinin Çocuklarını Kabul ve Reddetme Davranışlarının İncelenmesi (Diyarbakır İli Örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(27), 91-97.
• Girli, A., Yurdakul, A., Sarısoy, M., & Özekeş, M. (2000). Zihinsel Engelli ve Otistik Çocukarın Anne Babalarına Yönelik Grup Danışmanlığının Depresyon Benlik Algısı ve Tutumları Üzerine Etkisi. (6), s. 2-9.
• Gülay, H., & Önder, A. (2010). Comparing Acceptance and Rejection Levels of Mentally Handıcapped Chıldren's Parents and Normally Developed Children's Parents. e- Journal of New World Scıences Academy, 5(3), 742-750.
• Gürhopur Turan, F. D., & Dalgıç İşler, A. (2017). Zihinsel Yetersiz Çocuğu Olan Ebeveynlerde Aile Yükü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(1), 9-16.Işıkhan, V. (2005). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Psşko- Sosyal ve Sosyo -Ekonomik Sorunları. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 16(2), 1-20.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş. (S. P. Dizisi:1, Dü.) İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kaner, S. (2003). Aile Destek Ölçeği: Faktör Yapısı, Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(1), 57-72.
• Karadağ, G. (2009). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Yaşadıkları Güçlükler ile Aileden Algıladıkları Sosyal Destek ve Uyumsuzluk Düzeyleri. TAF Prev Med Bull, 8(4), 315-322.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kızıltaş, M. (2008). Özürlü Çocuğa Sahip Ailelerin Psiko- Sosyal Durumu ve Çocukların Yaşam Becerileri. Eğitim Dergisi.
• Korkmaz, M., Yücel, A. S., Çelebi, N., & Kılıç, B. (2014). 7- 17 Yaş Arası Farklı Gelişimsel Özellikleri Olan Çocuklara Sahip Ailelerin Stresle Başa Çıkma Yöntemlerinin İncelenmesi. ACED Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 2(4).
• Küçüker, S. (2001). Erken Eğitimin Gelişimsel Geriliği Olan Çocukların Anne Babalarının Stres ve Depresyon Düzeyleri Üzerindeki Etkinin İncelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 1-11.
• Lepora, S., Evans, G. W., & Schneider, M. L. (1991). Dynamic role of social support in the link between chronic stress and psychological distress. Journal of Personality and Social Psychohgy, 6(6), 899-909.
• Önder, A., & Gülay, H. (2007). Ebeveyn Kabul- Red Teorisi ve Bireyin Gelişimi Bireyin Gelişimi Açısından Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(21), 20-28.
• Özdamar, K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özsoy, Y., Eripek, S., & Özyürek, M. (1992). Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar, Özel Eğitime Giriş. Ankara: Karatepe Yayınları.
• Özşenol, F., Ünay, B., & Gökçay, E. (2003). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Aile İşlevlerinin Değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
• Rohner, R. P. (2004). The Parental Acceptonce and Rejection Syndrome: Correlates of Perceived Rejection. American Pschologist(59), 830-840.
• Rohner, R., & Khaleque, A. (2002). Parental Acceptance- . Span: Rejection And Life.
• Sarı, H. (2007). Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Ailelerde Aile Yüklemesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 2-4.
• Sümer, N., Aktürk, E. G., & Helvacı, E. (2010 Haziran). Anne- Baba Tutum ve Davranışlarının Psikolojik Etkileri: Türkiyede Yapılan Çalışmalara Toplu Bakış. Türk Psikolojisi Yazıları, 13(25), 42-59.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, G., & Gökyıldız, Ş. (2004). Sağlılklı Bebeğe Sahip Olmayan Ailelerin Yaşadığı Psikososyal Sorunlar. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(3), 74-82.
• Yıldırım, İ. (2004). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Revizyonu. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17(5), 221-236.
• Yıldız, D. (2009). Okul Öncesi Dönem Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Çocuklarını Kabullenişleri İle Umutsuzluk Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür Yayınları.