Sınıf Öğretmenlerinin Bilimin Doğasına Yönelik Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 165 - 190, 30.12.2018

Zelal Akgün Hatice Özenoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin bilimin doğasına ilişkin
görüşlerini belirlemek ve bu görüşlerin çeşitli değişkenlere göre değişip
değişmediğini tespit etmektir. Araştırmada nitel ve nicel araştırma
desenlerinin bir arada kullanıldığı karma araştırma yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim- öğretim yılında Aydın İli Söke
ilçesindeki ilkokullarda görev yapan 321 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır.
Katılımcıların görüşlerini belirlemek amacıyla 11 alt boyut ve 30 önermeden
oluşan 4’lü ölçeklendirmeli “Bilimin Doğası Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırmanın sonuçlarını derinleştirmek amacıyla 32 sınıf öğretmeni ile yarı
yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Çalışma sonucunda Fen-edebiyat mezunu
sınıf öğretmenlerinin yeni bilgi kanıtlarını yorumlama yeteneklerinin daha iyi olduğu,
okullarında laboratuvar bulunan sınıf öğretmenlerinin bilimsel değişime daha
açık olduğu ve araştırmada yer alan okullardan eğitimlerini 6-10 yıl arasında sürdürenlerin
bilimde öznellik olgusunun daha yüksek olduğu söylenebilir. Aynı zamanda
görüşmeye katılan sınıf öğretmenlerinin geleneksel bilim anlayışına,
öğretmenlerinin bir kısmının ise bilimin doğasıyla ilgili kavram yanılgılarına
(mit) sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilimin doğası, sınıf öğretmenleri

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F. & BouJaoude, S. (1997). An exploratory study of knowledge base for science teaching. Journal of Research in Science Teaching, 34(7): 673-699.
• Abd-El-Khalick, F. & Lederman, N. G. (2000). Improving science teachers’ conceptions of nature of science: A critical review of the literature. International Journal of Science Education, 22(7): 665–701.
• Akerson, V.L. & Donnelly, L.A. (2010). Teaching nature of science to k-2 students: What understandings can they attain? International Journal of Science Education, 32(1): 97-124.
• American Association for the Advancement of Science. (1990). Science for All Americans. Benchmarks for Scientific Literacy. Newyork: Oxford University Press.Arı, Ü. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ve sınıf öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Aslan, O. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimin doğası hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin sınıf uygulamalarına yansımaları. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğdu M., Kesercioğlu, T. (Ed.). (2005). İlköğretimde Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: Anı Yayınları.
• Çepni, S. (Ed.). (2012). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çavuş, S. (2010). İlköğretim fen bilgisi ve matematik öğretmenliği lisans öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Demirbaş, M., Bozdoğan E. A. & Özbek, G. (2012). An analysis from different variables of views of pre-service science teachers in turkey on the nature of science. Research Journal of Recent Sciences, 1(8): 29-35.
• Doğan Bora, N. (2005). Türkiye genelinde ortaöğretim fen branşı öğretmen ve öğrencilerinin bilimin doğası üzerine görüşlerinin araştırılması. Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğan Bora, N. & Abd-El Khalick, F. (2008). Turkish grade 10 students’ and science teachers’ conceptions of nature of science: A national study. Journal of Research in Science Teaching, 45: 1083-1112.
• Doğan, N., Arslan, O. & Çakıroğlu J. (2006). Lise öğrencilerinin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 32-44.Ertürk, H.S. (1979). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Gücüm, B. (2000). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin bilimsel bilginin yapısını anlama düzeyleri üzerine bir araştırma. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Hurd, P.D. (1985). Science education for a new age: The reform movement. NASSP Bulletin, 9: 83-92.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kenar, Z. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Balıkersir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Kılınç, E. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki bilgi yapılarının kavram haritası yöntemiyle incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Lederman, N. G. (1992). Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29(4): 331-359.
• Lederman, N. G. (2007). Nature of science: Past, present, and future. In S. K. Abell & N. G. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 831–879). Lawrence Erlbaum Associates, London.
• Macaroğlu, E., Taşar, M. & Çataloğlu, E. (1998). Turkish preservice elementary school teachers’ beliefs about the nature of science. Annual Meeting of National Association for Research in Science Teaching (NARST), SanDiago, CA.
• Matthews, M. R. (1998). The nature of science and science teaching. In B. J. Fraser, and K.G. Tobin (Ed.), International Handbook of Science Education (Part2) ( 981-999). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Mayer V. J. (1997). Global Science Literacy: An Earth System View. Journal of Research in Science Teaching, 34: 101-105.
• McComas, W. F., Clough, M.P. & Almozroa, H. (1998). The role and character of the nature of science in science education. W. F. McComas (Ed.), The Nature of Science in Science Education: Rationales and Strategies, (pp. 3-39). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (2018). Fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Murcia, K. & Schibeci, R. (1999). Primary student teachers' conceptions of the nature of science. International Journal of Science Education, 21(11): 1123-1140.
• Moss, D. M., Abramsand, E. D. & Robb, J. (2001). Examining student conceptions of the nature of science. International Journal of Science Education, 23(8): 771- 790.
• National Commission on Mathematics and Science Teaching for the 21st Century (NCMST 21). (2000). Before it’s too Late: A Report to the Nation from the National Commission on Mathematics and Science Teaching for the 21st Century. Jessup, MD: US Department of Education.
• National Research Council (NRC). (1996). National science education standards. Washington, DC: National Academy Press.
• NGSS Lead States. (2013). Next generation science standards: For states, by states. Washington, DC: The National Academy Press.
• Özcan, I. (2011). Bilimin doğası inanışlarına yönelik bir ölçeğin geliştirilmesi ve fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası inanışlarının tespiti. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özgelen, S. (2013). Bilimin doğası ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2): 711-736.
• Roehrig, G. H., & Luft, J. A. (2006). Does one size fit all?: The induction experience of beginning science teachers from different teacher preparation programs. Journal of Research in Science Teaching, 43(9): 963-985.
• Rubba, P. A. & Harkness, W. L. (1993). Examination of preservice and in-service secondary science teachers’ beliefs about science-teachnology-society interactions. Science Education, 77(4): 407-431.
• Saraç, E. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Şama, E. ve Tarım, K. (2007). Öğretmenlerin başarısız olarak algıladıkları öğrencilere yönelik tutum ve davranışları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1): 135-154.Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: PegemYayıncılık.
• Tatar, E., Karakuyu, Y., Tüysüz, C. (2011). Sınıf öğretmen adaylarının bilimin doğası kavramları: Teori, yasa ve hipotez. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15): 363-370.
• Tsai, C.-C. (1999). The progression toward constructivist epistemological views of science: A case study of the sts instruction of taiwanese high school female students. International Journal of Science Education, 21(11): 1201-1222.
• United Nations Educational, Sciencetific, and Cultural Organization. (1983). Science for All. Bangkok: UNESCO office for education in Asia and the Pasific.
• Yalçın A. S. & Yalçın S. (2011). Analyzing elementary teachers’ views on the nature of science according to their academic levels. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15: 942–946.
• Yenice, N., Özden, B., & Balcı, C. (2015). Fen bilgisi ve sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğasına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1): 237-281.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.