Eğitimin Siyasal İşlevi; Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Örneği

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 36 - 49, 29.06.2020

Funda Eryılmaz Ballı , Sadık Kartal

Öz

Eğitimin önemli görevlerinden birisi rejime hizmet eden siyasal işlevidir. Çünkü her ülkenin dini, siyasi, ekonomik, askeri nitelikler taşıyan belli bir ideolojiye dayanan bir yönetim biçimi vardır ve bu yönetim biçimini eğitim kanalı ile devam ettirmek ister. Bu çalışmanın amacı Sosyal Bilgiler ders kitabını eğitimin siyasi işlevleri açısından incelemektir. Materyal olarak 6. Sınıf ders kitabının kullanıldığı araştırmada doküman incelemesi yoluyla toplanan veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında eğitimin siyasi işlevlerine hizmet eden ifadelere yönelik olarak diğer ülke/toplumlara örnek olma, dünya barışına katkıda bulunma, Müslüman ülkelerle işbirliğine katkıda bulunma, askeri güç olma, askeri gücün barış için kullanımı, Türklerin fetihlerdeki başarısı, uluslararası ticarete katkı, Türkler arasında yardımlaşma ve dayanışma, Türklerde kültür ve medeniyet zenginliği, Türklerde kadına verilen önem, Türkler arasında demokratik uygulamalar, 15 Temmuz 2016 darbe girişimi, Türkiye’nin coğrafi konumu, Türkiye’nin yer altı ve yerüstü kaynaklarının zenginliği, diğer ülkelerin Türkiye’ye karsı olumsuz uygulamaları, Millî değerlere zarar veren unsurlar, vergi verme, demokratik tutum sahibi olma, kurallara uyma, seçme seçilme hakkı, askerlik görevi, millîlik ve yerlilik şeklinde ortaya çıkmış ve bu ifadelerin eğitimin “toplumsal bütünleştirme”,“iyi bir vatandaş yetiştirme”, “yeniden üretim” ve “meşrulaştırma” rollerine hizmet eder yönde olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler ders kitabı, eğitimin siyasal işlevi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Altan, C. (2011). Eğitim-siyasal eğilim ilişkisi: Mersin Örneği., C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 313-329. Arastaman, G., Fidan, İ. & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi , 15(1), 37-75. Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28. Doğan, S. (2014). Eğitimin işlevleri. Eğitim Bilimine Giriş. (Ed. Celal Teyyar Uğurlu) https://www.researchgate.net/publication/264083976_egitimin_islevleri_egitim_bilimine_giris_kitabi. Erişim tarihi: 20.09.2019 Duruhan, K. (1996). Çağdaş Türk eğitiminde bireycilik ve toplumculuk. (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Guba, E. G.,& Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. ECTJ, 30(4), 233-252. Gutek, G. L. (2014). Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. Nesrin Kale (Çev.), Ütopya Yayınevi, Ankara. Hoşgörür, V.,& Taştan, N. (2007). Eğitimin işlevleri. Eğitim Bilimine Giriş (Ed. Özcan Demirel ve Zeki Kaya). Pegem Yayıncılık, Ankara. İnal, K. (1998). Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler- 27 Mayıs ve 12 Eylül Askeri Müdahele Dönemlerine ilişkin bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. İnal, K. (2004). Eğitim ve iktidar. Ankara: Ütopya Yayınları. Kaplan, İ. (2013). Türkiye’de milli eğitim ideolojisi ve siyasal toplumsallaşma üzerindeki etkisi, İletişim Yay., İstanbul Kartal, S. (2018). İktidardaki Okul; Eğitimin Politik İşlevi, Pales Yay., İstanbul. Kayaalp, F. (2015). İdeoloji - vatandaşlık ilişkisi bağlamında 1923 - 1950 türkiye’sinde sosyal bilgiler kapsamındaki ders kitaplarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Kızıloluk, H. (2013). Eğitimin Toplumsal Temelleri. Anı Yayıncılık, Ankara. MEB, Milli Eğitim Temel Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf. Meşeci, F. (2007). Cumhuriyet sonrası Türk eğitim sisteminde ritüeller: Kuramsal bir çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Miles, M, B.,&Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nded). Thousand Oaks, CA: Sage. Özyurt, E. (2014). Ortaöğretimde vatandaşlık bilincinin oluşmasında TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim, Ankara. Parlak, İ. (2005). Türkiye’de ideoloji-eğitim ilişkisi: Erken cumhuriyet dönemi tarih ve yurt bilgisi ders kitapları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Sönmez, V. (1991). Eğitim felsefesi, Adım Yayıncılık, Ankara. Şirin, H. (2008). Eğitimin siyasal işlevleri ve Türkiye’deki sivil toplum örgütlerinin bu işlevlere yönelik görüşlerinin analizi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Eğitim ve okul yönetimi. Eğitim kurumları yönetici adayları seçme sınavlarına hazırlık ve yetişme el kitabı. Ankara: Pegem Akademi. Usta, M. E. (2015). Siyasi parti programlarına göre eğitim politikaları. TYB Akademi Dergisi, 13, 48-60. Yıldırım A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin, Ankara. Yıldırım , C., Kaplan, F., Kuru, H., Yılmaz, M. (2019). MEB 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Devlet Kitapları.