Basının Gözüyle Eğitimcilere Yönelik Şiddet

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 1 - 19, 27.12.2021

Nurgül Bodur Erdal Toprakcı

Öz

Bu araştırmanın amacı yazılı basına yansıyan eğitimcilere yönelik şiddet haberlerinin incelenmesidir. Araştırmanın yöntemi tarama modeline dayalı betimsel analizdir ve çalışma dokümanını 01 Ocak 2017- 31 Aralık 2019 yılları arasında ‘Hürriyet, Sabah, Sözcü’ gazetelerinde çıkan eğitimcilere yönelik şiddet haberleri oluşturmaktadır. Gazetelerden toplanan haberler, veri toplama formuna göre uygun temaya atanarak veri tablosu hazırlanmış ve bu veriler, "betimsel analiz" yöntemiyle analiz edilmiştir. Alt problemlere göre frekans ve yüzdelik tabloları oluşturulmuş, verilerin dağılımına ait özelliklerin betimlenebilmesi amacıyla sınıflama ve sıralama ölçekleri kullanılarak ulaşılan sonuçlar, toplam sayılar ve yüzdeler hesaplanarak yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre gazetelerde yayımlanan haberler kapsamında eğitimcilere yönelik şiddet yıllara göre artış eğilimi göstermektedir. En fazla uygulanan şiddet türünün fiziksel şiddet, en çok şiddet uygulayanların okulla ilişiği olmayan kişiler, veli ve öğrenciler olduğu; okuldaki görevleri bakımından eğitimcilere daha fazla şiddet uygulandığı, cinsiyet bakımından en çok şiddet uygulayan ve şiddete maruz kalanların erkekler olduğu belirlenmiştir. Eğitimcilere yönelik şiddet haberlerinde tarafsızlıktan uzaklaşıldığı; başlıklarda şiddeti çağrıştıran ifadelere yer verildiği ve şiddet içeren görüntüler kullanıldığı tespit edilmiştir. Eğitimcilere yönelik şiddet için gösterilen gerekçelerde; beklentiyi karşılamama ve eğitimcinin öğrenciye yaklaşımı öne çıkmaktadır. Şiddet uygulanırken en fazla oranda fiziksel güç kullanıldığı, gazete haberlerinde şiddet uygulayanların ve şiddet görenlerin isim bilgisine yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları temelinde şiddeti önlemek için veli ve öğrencilere seminerler, eğitim çalışanlarına problem çözme ve çatışma yönetimi, öfke kontrolü, empati, iletişim, geri bildirim gibi konularda hizmet içi eğitimler verilebilir.

Anahtar Kelimeler

Eğitimciye şiddet, Öğretmene şiddet, Okul yöneticisine şiddet, Okulda şiddet, Basında şiddet.

The Violence to Educators through the Eyes of the Media

Öz

The aim of this research is to examine the news of violence to educators reflected in the press. The method of the research is descriptive analysis and the study documents consist of the news of violence against the teacher published in 'Hürriyet, Sabah, Sözcü' newspapers between January 01, 2017 and December 31, 2019. A data table was prepared by assigning the news collected from newspapers to the appropriate theme according to the data collection form. Frequency and percentage tables were created according to the sub-problems, and the results obtained by using classification and ranking scales were interpreted by calculating the total numbers and percentages in order to describe the characteristics of the distribution of the data. According to the research findings, violence to educators tends to increase over the years within the scope of the news published in newspapers. The fact that there is no neutrality in news of violence to educators: It has been determined that expressions reminiscent of violence were used in news headlines and violent images were used. In the reasons given for violence to educators; Failure to meet the expectations and educator's attitude to the student stand out. It was concluded that physical force was used the most and the names of those who perpetrated violence and those who were subjected to violence were included in the news of the newspaper. Based on the results of the research, parents, students, and educators can be trained on issues such as problem solving and conflict management, anger control, empathy, communication, and feedback in order to prevent violence.

Anahtar Kelimeler

Violence to educator, Violence to teacher, Violence to school manager, Violence in school, Violence in media

Kaynakça

• Aküzüm, C., Oral, B. (2015). Yönetici ve öğretmen görüşleri açısından okullarda görülen en yaygın şiddet olayları, nedenleri ve çözüm önerileri. Ekev Akademi Dergisi, 61, 1-30.
• Altıntaş, M. (2017). İnternet medyası ve şiddet: İnternette sunulan şiddet haberlerinin toplum üzerindeki etkisi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(1), 182-192.
• American Psychology Association. (2016). A silent national crisis: violence against teachers. Erişim adresi: http://www.apa.org/education/k12/teacher-victimization.pdf.
• Arslan, F., & Toprakçı, E. (2021). 1- Okul çalışanlarına yönelik saldırıların etkilerinin incelenmesi. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 1–21. Geliş tarihi gönderen https://www.e-ijpa.com/index.php/pedandragoji/article/view/article1
• Atmaca, T. ve Öntaş, T. (2014). Velilerin öğretmenlere uyguladığı şiddete yönelik nitel bir araştırma. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 2(1), 47-62.
• Avcı, A. (2010). Aile yapı ve atmosferinin okul şiddetine etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 8 (19), 7-52.
• Avcı, R. (2006). Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri öfke ve öfke ifade tarzları açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi (Erişim No. 205475).
• Brouwers, A., & Tomic, W. (1999). Teacher burnout, perceived self-efficacy in classroom management an student disruptive behaviour in secondary education. Curriculum and Teaching, 14(2) 6-7.
• Bucher, K. T., & Manning, M. L. (2005). Creating safe schools. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 79(1), 55-60.
• Büyüköztürk, S., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Arastırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çankaya, İ. H. (2009). Okul güvenliği üzerine teorik bir çözümleme. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 97-103.
• Çubukçu, Z. ve Dönmez, A. (2014). Yazılı basına yansımaları ile okuldaki şiddet olaylarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 44-59.
• Dönmez, B. ve Özer, N. (2009). Yöneticiler, Öğretmenler, Öğrenciler ve Veliler İçin Okul Güvenliği ve Güvenli Okul. Ankara: Nobel.
• Duğan, Ö. (2015). Sağlıkta şiddet haberlerinin basına yansıması. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi (Erişim No. 393096).
• Eğitim-Bir-Sen. (2019). Eğitim çalışanlarına yönelik şiddet eğilimi tespit ve öneriler. Erişim adresi: https://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz/Egitim_Calisanlarina_Yonelik_Siddet_Egilimi.pdf.
• Erdemli, Ö. (2018). Öğretmene yönelik şiddet: medyaya yansıyan olayların incelenmesi. Erişim adresi: https://www.academia.edu/36869621
• Espelage, D., Anderman, E. M., Brown, V. E., Jones, A., Lane, K. L., McMahon, S. D., ... & Reynolds,
• C. R. (2013). Understanding and preventing violence directed against teachers: Recommendations for a national research, practice, and policy agenda. American Psychologist, 68(2), 75.
• Fromm, E. (2000). Sevgi ve Şiddetin Kaynağı. (S. Budak, Çev.). Ankara: Öteki Yayıncılık.
• Gözütok, F. D., Karacaoğlu, Ö. C. ve Er, K. O. (2007). Çocuklar Evde de Okulda da Dövülüyor. A. Solak (Ed.), Okullarda Şiddet ve Çocuk Suçluluğu (133-149) içinde. Ankara: Hegem Yayınları.
• Gümüş, A. (2006). Şiddet Türleri. Toplumsal Bir Sorun Olarak Şiddet. Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
• Gündüz, M. (2018). Eğitimde şiddet olgusuna eğitim tarihinin tecrübesinden bakmak. Eğitime Bakış Eğitim Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 42, 34-45.
• Han C., B. (2016). Şiddetin Topolojisi, (D. Zaptçıoğlu, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Hürriyet. (2019). Öğretmenlerin yüzde 29’u şiddet görüyor. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ogretmenlerin-yuzde-29-3u-siddet-goruyor-41073526.
• İnsel, A. (1992). Bilinçli şiddetin meşruiyeti, Birikim, 39, 38-42.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (21.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keser, A. (2009). Çalışma Psikolojisi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1) 47-70
• Koca, R. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin maruz kaldıkları şiddet ve şiddet sonucu ortaya çıkan stresle başa çıkma stratejilerinin değerlendirilmesi (Kayseri ili örneği). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi (Erişim No. 340199).
• Kocacık, F. (2001). Şiddet olgusu üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-7.
• Kocacık, F. (2004). Aile İçi İlişkilerde Kadına Yönelik Şiddet: Türkiye'den Örnekler. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Koç, B. (2014). Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3 (4), 160-182. DOI: 10.7884/teke. 355
• Lamya, A. E., & Chouari, M. A. (2016). Violence against teachers in Morocco: Elementary and secondary schools. A Research Project. Moulay Ismail University.
• Linsley, P. (2006). Violence and Aggression in the Workplace. Oxford: Radcliffe Publisshing.
• Lokmic, M., Opic, S. & Bilic, V. (2013). Violence against teachers - rule or exception. International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education, 1(2), 1-6.
• Martinez, A., McMahon, S. D., Espelage, D., Anderman, E. M., Reddy, L. A., & Sanchez, B. (2016). Teachers’ experiences with multiple victimization: Identifying demographic, cognitive, and contextual correlates. Journal of School Violence, 15(4), 387-405.
• Medya Derneği (2018). Türkiyeli gazeteciler için etik ilkeler. Erişim adresi: https://www. https://www.medyadernegi.com.tr.
• Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED). (2008). Öğrencilerin şiddet algısı. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/earged/earged/siddet_algisi.pdf.
• Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED). (2008). Öğretmenlerin şiddet konusundaki bilgileri, gözlemleri, değerlendirmeleri ve çözüm önerileri. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/earged/earged/Ogretmenlerin_siddet.pdf.
• Önen, L. ve Tüzün, B. (2005) Motivasyon. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Özdere, M. (2017). Öğretmenlere yönelik şiddetin okul iklimi açısından değerlendirilmesi: Niğde ili örneği. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi (Erişim No. 458659).
• Özdere, M. ve Terzi, Ç. (2018). Liselerde öğretmene yönelik şiddetin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Niğde ili örneği. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 68-88.
• Özer, N. (2018), Eğitimde şiddet 2.0: Eğitim çalışanlarına yönelik şiddet. Eğitime Bakış, 14(42), 17-25
• Özer, Ö. (2017). Medyada şiddet kullanımı: Şiddet ekonomisi, medyanın ideolojik şiddeti ve yetiştirme kuramı açısından bir değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi, 27, 1-19.
• Özkılıç, R. (2012). Bullying towards teachers: An example from Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 47, 95-112.
• Palabıyıkoğlu, R. (1997). Medya ve şiddet. Kriz Dergisi, 5(2), 123-126.
• Pişkin, M., S. Öğülmüs., M. Boysan. (2011). Güvenli Okul Ortamı Oluşturma Öğretmen ve Yönetici El Kitabı. Liselerde Şiddetin Saptanması ve Okul Temelli Şiddeti Önleme Programının Geliştirilmesi. TÜBİTAK Projesi Raporu, 180K305 nolu proje, Ankara. Erişim adresi: https://ancmtal.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/41/02/761473/dosyalar/2016_09/15123827_guvenli_okul_ortami_olusturma_ogrt_ve_yontc_kitabi.pdf
• Sağlık, B. (2019). Yazılı basında şiddet haberlerinin sunumu: Habertürk, Hürriyet ve Sabah gazeteleri örneği, (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi (Erişim No. 549638).
• Sami, Ş. (1987). Kamus-ı Türki. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Selçuk, Z. (2019).Erişim adresi: #şiddetsıfıröğretmenlerpekiyi https://t.co/CK6RzbRipj https:// twitter.com/ziyaselcuk/status/1197859736680566785?s=20
• Sungu, H. (2015). Türkiye'de öğretmen mağduriyeti: Öğretmene yönelik şiddet haberleri üzerine bir inceleme. Antropolog, 20 (3), 694-706.
• Soares, M., Machado, L. (2014). Violence against teachers: Speeches from Brazilian’s digital media. Problems of Education in the 21st Century, 58, 144-151.
• Taşar, H. H. (2019). Eğitimde şiddet ve şiddeti azaltma. Erciyes İletişim Dergisi, 6 (2), 899-912.
• Teyfur, M. (2014). Basında yer alan okullarda şiddet ile ilgili olayların değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 13(4), 1311-1330
• Tezcan, M. (2009). Eğitimde şiddet olgusunun sosyolojik kaynakları. 6. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı. (s. 789-801). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Toprakçı, E. (2001). Güç merkezleri açısından okulun örgütsel farklılıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(26), 282-287.
• Toprakçı, Erdal (2009) “Öğretmenlerin Suç Karnesi- Yargı Kararlı Gazete Haberleri Ölçütünde Karşılaştırmalı Bir Analiz” Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, IV.Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Bildiri Kitabı, 14-15 Mayıs 2009 (ss.475-487) Erisim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2020/05/suc-karnesi.pdf
• Toprakçı, E. (2013). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Tuncel, M. (2012). Toplum Sağlığı ve Şiddet: Medya Üzerine Bir Analiz. Mine Tuncel (Ed). Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, Ankara: Semih Ofset.
• Turan, S., Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2010). Patterns and forms of violent behaviors encountered among pupils in Turkish public schools 1. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 1, 53-74.
• Türk Eğitim-Sen (2019). Eğitimde S.O.S: şiddet artıyor. Erişim adresi: https://www.turkegitimsen.org.tr/icerik_goster.php?Id=13406
• Ulu, M. (2016). Kişilik ve şiddet ilişkisi üzerine psikolojik bir araştırma. Bilim Name, 32(3), 57-82.
• User, İ., Kümbetoğlu, B., Kolonkaya, T. (2002). Şiddete İlişkin Bir Bilinç Yükseltme Çalışması. Yasemin Özdek (Ed). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları (s. 157-158) içinde. Ankara: TODAİE Yayını.
• WHO. (2002). World Report on Violence and Health. Erişim adresi: https://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/en/summary_en.pdf.
• Yavuz, S. (2014). Şiddetin sosyo-kültürel kaynakları ve medya metinleri aracılığıyla sunumu: “Güneşi Beklerken” dizi filmdeki şiddet olgusunun içerik analizi yöntemi ile belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi), İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Yavuzer, Y., Gündoğdu, R., & Dikici, A. (2009). Teachers’ perceptions about school violence in one Turkish city. Journal of School Violence, 8 (1): 29-41.
• Yavuzer, Y. (2011). Okullarda saldırganlık/şiddet: Okul ve öğretmenle ilgili risk faktörleri ve önleme stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 41(192), 43-61.
• Yıldırım, A., Şimsek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüce, F. ve Çoban, A. (2019). Eğitim ile ilgili yazılar açısından ulusal basının değerlendirilmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 8(15), 1-15.
• Zorlu, Y. (2016). Medyadaki şiddet ve etkileri. Humanities Sciences, 11(1), 13-32.