Kastamonu Yerel Basınında Yer Alan Âşıklık Geleneği: Kastamonu Gazetesi Örneği (1932-1980)

Yıl 2023, , 58 - 79, 27.12.2023

Merve Öykü İnanlı

https://doi.org/10.30803/adusobed.1368739

Öz

Türk halk müziği içerisinde yer alan ve temeli ozan/kam/baksıya dayanan âşıklık geleneği, bazı illerde hala sürdürülmektedir. Kültür merkezi olarak önemli bir yere sahip olan Kastamonu yöresinde de var olan bu geleneğin zaman içerisinde kaybolmaya yüz tuttuğu görülmektedir. Yöre geçmişinde görülen bu geleneğin ortaya çıkarılması, yöre kültürü ve gelenek açısından önemlidir.
Bu çalışmada, Kastamonu yerel basınında yer alan âşıklık geleneği ile ilgili haber ve faaliyetlerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılarak doküman incelemesi ile bulgular elde edilmiştir. Araştırma kapsamında 1932 ve 1980 yılları arasına ait Kastamonu gazetesinde yer alan haber, köşe yazısı, şiir ve koşma örneklerine ulaşılmıştır.
Yapılan çalışma sonucunda, gazete yazılarından elde edinilen bilgiler kapsamında Kastamonulu âşıkların hayatlarını konu alan yazılara ve şiirlere ulaşılmıştır. Gazetede 1932 ve 1980 yıllarında âşıklık geleneği ile ilgili faaliyetlere yer verilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Âşık, Âşıklık geleneği, Basın, Kitle İletişim, kastamonu

Etik Beyan

Çalışma Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney ve görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar, insan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması, insanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar, hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar kapsamına girmediğinden etik kurul izni gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

Kastamonu Üniversitesi

Proje Numarası

1

Teşekkür

Kastamonu Üniversitesinin destekleri için teşekkür ederiz.

Minstrel Tradition In Kastamonu Local Press: Kastamonu Newspaper Sample (1932-1980)

Öz

The tradition of minstrelsy, which is included in Turkish folk music and is based on bard/kam/baksı, is still maintained in some provinces. It is seen that this tradition, which exists in the Kastamonu region, which has an important place as a cultural center, is about to disappear over time. Revealing this tradition seen in the past of the region is important in terms of local culture and tradition.
In this study, it is aimed to reveal the news and activities related to the minstrel tradition in the Kastamonu local press. Findings were obtained by document analysis, using one of the qualitative research methods, scanning model. Within the scope of the research, examples of news, columns, poems and running in the Kastamonu newspaper between 1932 and 1980 were reached.
As a result of the study, articles and poems about the lives of folk minstrels of Kastamonu were reached within the scope of the information obtained from the newspaper articles. The newspaper did not include activities related to the tradition of minstrelsy in 1932 and 1980.

Anahtar Kelimeler

Minstrel, Minstrel tradition, Press, Mass communication, kastamonu

Etik Beyan

Study All kinds of research conducted with qualitative or quantitative approaches that require collecting data from participants using survey, interview, focus group study, observation, experiment and interview techniques, use of humans and animals (including material/data) for experimental or other scientific purposes, studies on humans Since clinical research, research on animals, and retrospective studies are not included in the scope of the personal data protection law, they do not require ethics committee permission.

Destekleyen Kurum

Kastamonu University

Proje Numarası

1

Teşekkür

We thank Kastamonu University for their support.

Kaynakça

• ANONİM. (1932, 1 Mayıs). Kastamonuda âşık şiirleri: Koşma. Kastamonu, 3. ANONİM. (1932, 3 Mayıs). Kastamonuda Âşık Şiirleri: Koşma. Kastamonu, 2.
• ANONİM. (1976, 19 Nisan). TV’de halk ozanı diye tanıtılanların Atatürk düşmanı olduğu iddia edildi. Kastamonu, 1-4.
• ANONİM. (1978, 10 Şubat). Tekeli kardeşler ve Şemsi Yastıman. Kastamonu, 4.
• ATLI, S. (2014). 19. Yüzyılda yaşamış Bektâşi Bir Âşık: Kastamonulu Âşık Kemâli ve yayımlanmamış şiirleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33): 7-20.
• BAŞ, N. (2009). Kastamonu basını ve yazarlar (1950-2000) [Yayımlanmamış bitirme tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• ÇEKİN, A. (2016, Mayıs, 7-11). Doğrusöz gazetesindeki yazıları çerçevesinde İhsan Ozanoğlu’nun öne çıkardığı toplumsal değerler [Sözlü Sunum]. III. Uluslararası Şeyh Şa’ban-I Veli Sempozyumu Bildirileri, Kastamonu, Türkiye.
• ÇELENLİGİL, M, N. (1959). Kastamonu’nun Meşhur Saz Şairlerinden Ozanoğlu- Hakkı Taşlaşmaları. İlham Matbaası.
• DEĞER, E. (2020). İhsan Ozanoğlu ve halkbilimi alanındaki eserleri [Yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• DEMİRCİOĞLU, A. (1973). 100 Yıllık Kastamonu Basını 1872-1972. Doğrusöz Matbaası.
• DEMİRCİOĞLU, A. (1980, 6 Ekim). 100 Yıllık Kastamonu basınında kim kimdir 1872- 1972. Kastamonu, 4.
• ERDENER, Y. (2015). Saz kopuz’dan türemiş olamaz. Folklor- Edebiyat Dergisi, 21(81): 27-33.
• EMNALAR, A. (1998). Tüm yönleriyle Türk halk müziği ve nazariyatı (1. Baskı).Ege Üniversitesi Basımevi.
• ESKİ, M. (1975). Kastamonu halk şairi Aşık Yorgansız Hakkı Bayraktar. Eroğlu Matbaası.
• ESKİ, M. (2012). Kent kültürünün oluşmasında basının görevi: Kastamonu örneği. Dört öge, (1): 141-152.
• GAZİBEYOĞLU, N. (1979, 23 Ekim). Yorgansız’a mektup. Kastamonu, 1.
• KARATAŞ, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1): 62-80.
• KORKMAZ, S, T. (2019). İhsan Ozanoğlu halk dilinden filolojik notlar [Yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• KÖSEOĞLU, A. (2017). Erzurum yerel gazetelerinin haber içeriklerine yönelik bir inceleme. Atatürk İletişim Dergisi, (13): 149-164.
• KÜÇÜKBASMACI, G. (2014, Kasım, 13-14). Cephede savaşmış bir âşık olarak Yorgansız Hakkı Çavuş’un şiirlerinde savaş [Sözlü Sunum]. I. Uluslararası Türk Kültürü Araştırmaları Sempozyumu (TÜKAS 2014) Bildirileri, Nevşehir, Türkiye.
• KÜÇÜKBASMACI, G. (2021). Bir Kent İmgesi Oluşturma Örneği: İhsan Ozanoğlu. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 4(7): 1-24.
• ORAL, M. (2000). Türk Müziğinde Çatal (Varyant) Türküler [Yayımlanmamış Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• OZANOĞLU, İ. (1946, 9 Mart). Çiğdem. Kastamonu, 2.
• OZANOĞLU, İ. (1947, 4 Ağustos). Bülbülü dinlerken. Kastamonu, 2.
• OZANOĞLU, O. (2001, Mayıs, 21-23). Bütün yönleriyle İhsan Ozanoğlu [Sözlü Sunum]. Birinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Ankara, Türkiye.
• OZANOĞLU, O. (2017). Kastamonu Destanı-Şiirlerle Kastamonu. Şirket-i Mürettebiye.
• ÖZDEMİR, E. (2013). Âşık ve ozan kavramlarının günümüz Türkiye’sinde müzikal ve edebi yönden tanımlanması. Akademik Bakış Dergisi, (34): 1-17.
• ÖZEL, S. (1974, 26 Kasım). Dostlar beni hatırlasın. Kastamonu, 1.
• SAĞLAR, E. (1976, 15 Nisan). Halk ozanları Güzel Mehmet-Topal Hakkı. Kastamonu, 1.
• SEVİNDİK, A. (2019). Âşıklık geleneğinin güncel durumu ve âşıklar üzerine bazı tespitler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (47): 127-144.
• SIRLIOĞLU, İ. (16.08.1977). “Git, Yarın Gel!”, Kastamonu, 1.
• ŞATIROĞLU, V. (1975, 3 Nisan). Donatım. Kastamonu, 1.
• ŞENEL, S. (1992). Kastamonu yöresi aşık musikisi tür ve biçimleri [Sanatta yeterlilik tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• TAN, N. (2009, Şubat, 14). İhsan Ozanoğlu’nun TRT THM repertuvarına kazandırdığı “Çanakkale Türküsü” üzerine yeni bilgiler, yeni iddialar [Sözlü Sunum]. İhsan Ozanoğlu Sempozyumu Bildirileri, Ankara, Türkiye.
• TAN, N. (2015). Kastamonulu Âşık Kemali ve bibliyografisi. Kültür Evreni Dergisi, 6(23): 52-58.
• T. C. KASTAMONU VALİLİĞİ, (2018). 81 İlde Kültür ve Şehir Kastamonu (1. Baskı). Acarbasım.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023). Aşık Yorgansız Hakkı Çavuş. https://kastamonu.ktb.gov.tr/TR-94800/asik-yorgansiz-hakki-cavus.html adresinden 29 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• TURGUT, E. (2009). Kastamonu Basını ve Yazarlar (1923-1950) [Yayımlanmamış bitirme tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• TÜRKMEN, F. (2003, Eylül, 18-20). Yüzyıl Anadolu halk şiiri ve Kastamonulu Âşık Kemalî [Sözlü Sunum]. İkinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Ankara, Türkiye.
• UÇAK, O. ve ERKAL, A. (2018). Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de yerel basının gelişim süreci. Selçuk İletişim Dergisi, 12(1): 92-122.
• YAHYAOĞLU, A. (1977, 18 Ocak). Hakkı yorgansız gabadayı- papyon. Kastamonu, 1.
• YAKICI, A. (2003). Türk Âşıklık geleneği içinde Kastamonu’nun yeri ve önemi. Milli Folklor Dergisi, 15(60): 165-169.
• YAKUPOĞLU, C. (2009, Şubat, 14). Âşık İhsan Ozanoğlu ve eserleri üzerine yapılmış çalışmalar [Sözlü Sunum]. İhsan Ozanoğlu Sempozyumu Bildirileri, Ankara, Türkiye.
• YAMAN, T, M. (1935). Kastamonulu Âşık Kemalî Hayatı ve Eserleri. Vilayet Matbaası.
• YAMAN, T, M. (1935, 25 Mart). Âşık Kemali hayatı ve eserleri. Kastamonu, 2.
• YAMAN, T, M. (1935, 4 Şubat). Kastamonu koşmaları. Kastamonu, 2.
• ZENGİN, A. Y. (2000, Mayıs, 21-23). Âşık İhsan Ozanoğlu üzerine düşünceler [Sözlü Sunum]. Birinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Kastamonu, Türkiye.