Yeni Biçimlenme Süreci Olarak Kültürel Miras

Yıl 2014, , 90 - 105, 01.04.2014

Gökçe Şimşek

https://doi.org/10.30803/adusobed.188813

Öz

Son yıllarda, uluslarası platformda kültürel miras ve koruma anlayışında değişimler izlenmektedir.
“Kültürel miras” kavramı günümüzle ilişkilendirilerilerek yeniden tanımlanmakta ve mirasın günümüzdeki
kullanımları ve rolleri açılanmaktadır. (Lowenthal, 1998; Harvey, 2001; Graham, 2002; Graham,
Ashworth and Tunbridge, 2000; Smith, 2006) Miras, çağdaş sosyo-kültürel bağlamda geliştirilen ve
değiştirilen kültürel bir süreç olarak görülmektedir. Smith’e göre bu süreç, özellikle sosyal, politik ve dini
açıdan egemen kurumlar tarafından temellendirilmektedir. Özellikle, UNESCO, ICOMOS gibi kurumlar
yayınladıkları yasal dökümanlarla koruma ve kültürel miras alanında yaptırım gücünü sürdürmeye yönelik
rol sergilemektedir. (2006: 113) Smith, bu belgelerin özellikle miras yapıları ve alanlarının korunmasını
gerçekleştirmek için uzmanları işaret ettiğini vurgulamaktadır (2006: 92). Faro Antlaşması ile herkesin
yararlanabileceği ve zenginleşmesine katkıda bulunacağı yeni bir miras anlayışı ortaya konur (Avrupa
Konseyi, 2005).
Belirtilen kapsamda, bu makale süreç olarak “mirasın yapımı”nı anlamaya yönelik bir çabadır.
Koruma ve kültürel miras alanında genellikle teknik olgular olarak görülen müdahalelerin, bu süreç
içindeki rollerinin incelenmesi üzerine temellenmektedir. Önceki çalışmalardan farklı olarak, arkeolojik
yapıların kazı öncesinden günümüze geçirdiği değişiklikler detaylı olarak incelenerek bu sürecin
tanımlanması amaçlamaktadır. Böylelikle, Efes antik kentinde Küretler Caddesi üzerindeki beş yapı
üzerinden mirasın yeni yaşam döngüsü açıklanmaya çalışılacak ve böylelikle, miras yapım süreci yeniden
değerlendirilmeye çalışılacaktır. Sonuç olarak, bu makale miras yapım sürecini, yeni biçimlenme süreci
olarak ve müdahaleleri bu sürecin araçları olarak yorumlamaktadır. Özellikle, arkeolojik bilginin zaman
içinde değişebilirliği temel alındığında, Venedik Tüzüğü’nde (1964: madde 9) işaret edildiğinin aksine
miras yapıları ve alanlarının korunmasında ve yorumlanmasında varsayımının her zaman yeri
olabileceğine vurgu yapılmaktadır. Bu çerçevede, neden uzman olmayanları ve toplumdaki diğer aktörleri
bu sürecin dışında tuttuğumuzu bir kere daha düşünmemiz gerektiği işaret edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel miras, arkeolojik miras, süreç olarak miras, müdahaleler, yeni biçimlenme süreci.

Kaynakça

• AURENHAMMER, M. (2004). Sculptures of Gods and Heroes from Ephesos. In H. Koester (Ed.),
• Ephesos Metropolis of Asia, An Interdisciplinary Approach to its Archaeology Religion and Culture (pp. 251-280). PA: Trinity International Press. BAMMER, A. (1972-75.) Architektur. Jahreshefte Des Österreichischen Archäologischen Institutes, L, 381-406.
• BAMMER, A. (1972-75). Die politische Symbolik des Memmiusbaues. Jahreshefte Des
• Österreichischen Archäologischen Institutes, 20, 220-222. BAMMER, A. & ALZINGER, W. (1971). Das Mausoleum des C. Memmius. Forschungen in Ephesos, VII.
• COUNCIL of EUROPE. (2005). Council of Europe Framework Convention on the Value of Cultural
• Heritage for Society (Faro Convention). Retrieved http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/199.htm. Council of Europe website: DAVID, M. & DAVID, P.G. (1972-75). Restaurierungarbeiten von 1965-1970. Jahreshefte Des
• Österreichischen Archäologischen Institutes, L, 525-558. DİNÇER, İ. & ENLİL, Z. (2012). Kültürel Mirasın Değişen Kapsamı ve Kültürel Mirasın Toplum İçin
• Değeri- Faro Sözleşmesi’nin Algılanması: Türkiye İçin Bir Ön Araştırma, Kültür Politikaları ve Yönetimi, Yıllık 2011, 47-56.
• FAIRCLOUGH, G. (2012). Mirasın Gelecek İçin Değeri. Kültür Politikaları ve Yönetimi, Yıllık 2011, 44.
• GRAHAM, B.B.J. (2002). Heritage as Knowledge: Capital or Culture. Urban Studies, 39 (5-6), 1003
• GRAHAM, B. B.J., ASHWORTH, G.J. & TUNBRIDGE, J.E. (2000). A Geography of Heritage:
• Power, Culture and Economy, London: Arnold Publishers. GRAHAM, http://www.lundhumphries.co.uk/pdf/SamplePages/Ashgate_Research_Companion_to_Heritage_and_ Identity_Intro.pdf HOWARD, P. (n.d.). Heritage and Identity. Retrieved from HADDAD, N. (2007). Criteria for the Assessment of the Modern Use of Ancient Theatres and Odea.
• International Journal of Heritage Studies, 13(3), 265-280. HARDY, D. (1988). Historical Geography and Heritage Studies. Area, 20 (4), 333-338.
• HARRISON, R. & SCHOFIELD, J. (2010). After Modernity, Archaeological Approaches to the Contemporary Past, New York: Oxford University Press.
• HARVEY, D.C. (2001). Heritage pasts and heritage presents: Temporality, meaning and the scope of heritage studies. International Journal of Heritage Studies, 7 (4), 319-338.
• HUEBER, F. (1973). Bericht über die Wiederaufrichtungsarbeiten an der Celsusbibliothek, und über die Bisheringen Ergebnisse der Untersuchung der Bausubstanz. In E. Akurgal (Ed.), The Proceedings of the Xth International Congress of Classical Archaeology Ankara-İzmir, 23-30/IX/1973 (979-987).
• Ankara-Izmir: Türk Tarih Kurumu. HUEBER, F., ERDEMGİL, S. & BÜYÜKKOLANCI, M. (eds.) 1997. Ephesos Gebaute Geschichte,
• Mainz am Rhein: Zabern. ICOMOS. (1964). International Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sites
• (The Venice Charter). Retrieved from ICOMOS website: http://www.international.icomos.org/charters/venice_e.pdf ICOMOS. (1990). Charter for the Protection and Management of the Archaeological Heritage (Lausanne http://www.international.icomos.org/charters/arch_e.pdf.
• The First International Congress of Architects and Technicians of Historic Monuments (1931). The Athens Charter for the Restoration of Historic Monuments. Retrieved from ICOMOS website: http://www.icomos.org/index.php/en/charters-andtexts?id=167:the-athens-charter-for-the-restoration- of-historicmonuments&catid=179:charters-and-standards.
• ICOMOS. (1994). The Nara Document on Authenticity (Nara 1994). Retrieved from ICOMOS website: http://www.icomos.org/charters/nara-e.pdf.
• KEIL, J. (1964). Ephesos: Ein Führer Durch Die Ruinenstätte und ihre Geschichte, Wien:
• Österreichisches archäologisches Institut. KRIZINGER, F., OUTSCHAR, U. & WIPLINGER, W. (2000). The Terrace House 2. In P. Scherrer
• (Ed.) Ephesos: The New Guide (pp.106-113). Turkey: Ege Yayınları. KRINZINGER, F. (2000). Das Hanghaus 2 als archäologische Herausforderung, Terrace House 2 as an Archaeological Challange, Yamac Ev 2`nin Arkeolojik Önemi. In F. Krinzinger (Ed.) Ein Dach
• Für Ephesos: Der Schutzbau für Das Hanghaus 2, A Roof for Ephesos: The Shelter for Terrace House , Efes icin bir Çatı: Yamaç Ev 2 Koruma Binası (pp.15-32). Wien: Österreichisches Archäologisches Institute. KRINZINGER, F. (2006). The Terrace Houses in Ephesos, The New Shelter. In Z. Ahunbay and Ü.
• İzmirligil (Eds.) Management and Preservation of Archaeological Sites (pp.36-39). Istanbul: Side Foundations for Education Culture and Art. LADSTATTER, S. (2002). Die Chronologie des Hanghauses 2. In F. Krinzinger and E. Christof
• (Eds.) Das Hanghouse 2 von Ephesos: Studien zu Baugeschichte und Chronologie (pp.9-40). Wien: Österreichischen Akademie der Wissenschaften. LADSTÄTTER, S. (2012). Ephesos Yamac Ev 2: Arkeolojik Bir Rehber. Istanbul: Ege Yayınları. Ladstätter
• LOWENTHAL, D. (1998). Heritage Crusade and the Spoils of History, second edition. Cambridge:
• Cambridge University Press. MILTNER, F. (1959). XXII. Vorlaufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos. Jahreshefte Des
• Österreichischen Archäologischen Institutes, XLIV, 243-314. OUTSCHAR, U. (1990). Zum Monument des C. Memmius. Jahreshefte Des Österreichischen
• Archäologischen Institutes, 60, 57-85. OUTSCHAR, U. (1999). Zur Deutung des Hadrianstempels an der Kuretenstrasse. In H. Friesinger and F. Krinzinger (Eds.), 100 Jahre Österreichische Forschungen in Ephesos, (pp.443-48).
• OUTSCHAR, U. (2000). The Memmius Monument. In P. Scherrer (Ed.) Ephesos: The New Guide,
• (pp.96). Turkey: Ege Yayınları. OUTSCHAR, U. (2000). Temple of Hadrian. In P. Scherrer (Ed.) Ephesos: The New Guide, (pp.118
• ). Turkey: Ege Yayınları. OUTSCHAR, U. (2000). Celsus Library. In P. Scherrer (Ed.) Ephesos: The New Guide, (pp.130-132).
• Turkey: Ege Yayınları. QUATEMBER, U. (2011). Das Nymphaeum Traiani in Ephesos. Forschungen in Ephesos, XI/2.
• QUATEMBER, U. (2010). The “Temple of Hadrian” on Curetes Street in Ephesus: new research into its building history. Journal of Roman Archaeology, 23, 376-394.
• QUATEMBER, U., THUSWALDNER, B. KALASEK, R., BREUCKMANN, B. and BATHOW, C. (2013). The Virtual and Physical Construction of the Octagon and Hadrian`s Temple in Ephesus. In H.
• G.Bock, W. Jäger & M J. Winckler (Eds.) Scientific Computing and Cultural Heritage: Contributions in Computational Humanities, (pp.217-228). Heilderberg New York Dordrecht London: Springer. SCHERRER, P. (2004). The city of Ephesos from the Roman period to Late Antiquity. In H. Koester
• (Ed.) Ephesos Metropolis of Asia, An Interdisciplinary Approach to its Archaeology Religion and Culture, (pp.1-26). PA: Trinity International Press. SCHIRMER, W. (2000). Schutzbau in Ihrer Zeit, The protective Shelter in Its Time. In F. Krinzinger
• (Ed.) Ein Dach Für Ephesos: Der Schutzbau für Das Hanghaus 2, A Roof for Ephesos: The Shelter for Terrace House 2, Efes icin bir Çatı: Yamaç Ev 2 Koruma Binası, (pp.33-42). Wien: Österreichisches Archäologisches Institute. SMITH, L. (2006). The Uses of Heritage. London and New York: Routledge.
• STROCKA, V. M. (1979). Efes’teki Celsus Kitaplığı Onarım Çalışmaları (translated by Coşkun Özgünel). Belleten, 43, 809-832.
• ŞİMŞEK, G. (2009). Interventions on Immovable Archaeological Heritage on as a Tool for New
• Formation Process (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara. THUR, H. (2000). Nymphaeum Traiani. In P. Scherrer (Ed.) Ephesos: The New Guide, (pp.116-117).
• Turkey: Ege Yayınları. THUR, H. (2000). The Processional way in Ephesos as a Place of Cult and Burial. In H. Koester (Ed.)
• Ephesos Metropolis of Asia, An Interdisciplinary Approach to its Archaeology Religion and Culture, (pp.157-200). PA: Trinity International Press. Verona Charter on the Use of Ancient Places of Performance (Adopted at the International Colloquy held in Verona, August 1997). (1997) Retrieved from http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/heritage/resources/Texts/Verona_EN.pdf.
• WILBERG, W., THEUER, M., EICHLER, F. and KEIL, J. (1953). Die Bibliothek. Forschungen in Ephesos, 5/1.
• YILDIZ, N. (2003). Antikçağ Kütüphaneleri: Kalıntılar ve Edebi Kaynaklar Işığında Mimarileri,
• İçdüzenleri, Çalışma Sistemleri Kitapların Yazımı ve Çoğaltılması. Istanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. EKLER Figure 1. The Ephesus site map showing the location of the Curetes Street and five archaeological edifices applied on the map taken from Scherrer (2000).
• Figure 2. The Terrace House II during the excavation (Ladstätter 2012, 45).
• Figure 2b. The protective shelter on the Terrace House II (Simsek, 2008).
• Figure 2c. A view from the interior of the Terrace House II (Simsek, 2008).
• Figure 3a. The so-called Temple of Hadrian throughout excavation, 1956 (Miltner, 1959, 53-4).
• Figure 3b. The proposal for the south façade of the authentic design of the so-called Temple of Hadrian (Miltner , 277-8). Figure 3c. The state of the so-called Hadrian Temple after re-erection (Simsek, 2008).
• Figure 4a. The 'Parther relieves' recovered through excavation (Wilberg, Wilhelm, Max Theuer, Fritz Eichler, and Josef Keil 1953, 1).
• Figure 4b. The state of the Celsus Library and Library Square after re-erection (Simsek, 2008)
• Figure 4c. The interior hall of the Celsus Library and its use as a kind of information center (Simsek, 2008)
• Figure 5a. The state of the Trajan Fountain in 1957 during excavation (Quatember 2011, Tafel 4).
• Figure 5b. The restitution of the Trajan Fountain’s façade by H. Pellionis (Quatember 2011, Tafel 5).
• Figure 5c. The state of the Trajan Fountain after its re-erection (Simsek, 2008).
• Figure 6a. The ruins of the Memmius Monument during excavation (Bammer, Anton, and Wilhelm Alzinger , 13). Figure 6b. Bammer’s restitution proposal for the authentic design of the Memmius Monument (Bammer, Anton, and Wilhelm Alzinger 1971, 68).
• Figure 6c. The state of the Memmius Monument after re-erection (Simsek, 2008).