Nöroekonomi ve Vergi Uyumu İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 262 - 273, 27.04.2018

Benan Çıplak

https://doi.org/10.30803/adusobed.306369

Öz

Vergi
uyumu; bireylerin vergi ödemeye yönelik arzusu, ahlakı ve isteğiyle doğru
orantılı bir kavramdır. Bireylerin vergi ahlakı ve bilinci geliştikçe vergi
ödemeye yönelik gösterdikleri uyum da artmaktadır. Bireyin rasyonel olduğu
tezinin hatalı olduğu ve sınırlı bir rasyonalite hatta irrasyonalite üzerine
temellendirilen nöroekonomi yaklaşımı doğrultusunda bireyler kararlarını
duygusal ve nörolojik faktörlerden etkilenerek vermektedirler. Çalışmada yeni
bir araştırma alanı olan nöroekonomiye değinilmiş ve nöroekonomi ile vergi
uyumu arasındaki ilişkiye yönelik değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

nöroekonomi, vergi uyumu, davranışsal ekonomi

Relation of Noroeconomics and Tax Compliance

Öz

Tax
compliance; is a concept that is directly proportional to the desire, morality,
and desire of individuals to pay taxes. When individuals’s tax ethics and
consciousness have developed, the compliance they are showing for paying taxes
is also increasing. The thesis that
individuals are rational is incorrect. 
The neuroeconomic approach is based on limited rationality and
irrationality. According to this
approach, individual decisions are influenced by emotional and neurological
factors. Neuroeconomics, a new area of
research, has been mentioned and assessments of the relationship between
neuroeconomics and tax compliance have been made in this study. 

Anahtar Kelimeler

Neuroeconomics, Behavioral Economy, Tax Compliance

Kaynakça

• AKTAN, Coşkun Can (2012). “Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı”,http://www.ceis.org.tr/dergi/2012ocak/makale2.pdf, 14-22.
• ALM, James (2013). “Expanding the Theory of Tax Compliance from Individual to Group Motivations”, Tulane Economics Working Paper Series, February, 1-24.
• ALTUNÖZ, Utku ve ALTUNÖZ, Hasip (2016). “Davranışsal Ekonomi (Nörofinans)”, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• BECHARA, Antoine (2004). “The Role of Emotion in Decision-Making: Evidence from Neurological Patients with Orbitofrontal Damage”, Brain and Cognition, Vol 55, 30-40.
• BİLGİN, Handan Kaynar (2011). “Türkiye’de Vergi Ahlakının Belirleyicileri”, ODTÜ Gelişme Dergisi, Sayı 38, 167-190.
• BRAEUTIGAM, Sven (2005). “Neuroecemics-From Neural Systems to Economic Behavior”, Brain Research Bulletin, Vol 67, 355-360.
• CAN, Yeşim (2012). “İktisatta Psikolojik İnsan Faktörü: Davranışsal İktisat”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, No 2, 91-98.
• CORICELLI, Giorgo ve DOLAN, Raymond J. ve SIRIGU, Angela (2007). “Brain, Emotion and Decision Making: The Paradigmatic Example of Regret”, Trends in Cognitive Sciences, Vol.11, No.6, 258-265.
• ÇEKİÇ, Sinem (2016). “Davranışsal İktisat Bağlamında Cinsiyet Farkının Tüketici Tercihlerine Etkisi: Bartın Örneği”, Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇEVİK, Savaş (2012). “Mükellefin Devlet ve Toplumla Etkileşimi, Bireysel Normlar ve Vergi Ahlakı”, Maliye Dergisi, Sayı 163, 258-289.
• ÇEVRİMİÇİ, https://en.wikipedia.org/wiki/Orbitofrontal_cortex, 05.12.2016.
• DEMİREL, Selim Koray ve ARTAN, Seyfettin (2016). “Nöroiktisat ve İktisat Biliminin Geleceğine İlişkin Tartışmalar”, Uluslararası ve Yenilik Dergisi, 2(1), 1-28.
• DÖKMEN, Gökhan ve GÜNEL, Tugay (2012). “Vergi Uyumunun Sağlanmasında Duyarlı Regülasyon Sistemi: Avustralya Örneği”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt. 8, Yıl. 8, 43-65.
• İPEK, Selçuk ve KAYNAR, İlknur (2009). “Vergiye Gönüllü Uyum Konusunda Çanakkale İline Yönelik Ampirik Bir Çalışma”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 173-190.
• KENT, Oya (2011). “Ana Akıma Bir Alternatif: Nöroiktisat”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 10, Sayı 19, 157-176.
• KİTAPÇI, İsmail (2016). “Bilişsel Psikolojinin Vergi Uyumuna Etkisi”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Sayı 611, Cilt 53, 57-69.
• KURTOĞLU, Ramazan (2016). “Nörofinans Küresel Para Savaşları ve Davranış Ekonomisi”, Asi Kitap.
• LEDERMAN, Leandra ve SICHELMAN, Ted (2013). “Enforcement as Substance in Tax Compliance”, 70 Wash. & Lee L. Rev.
• MOEINADIN, Mahmoud ve HEIRANY, Forough ve HARANDI, Azadeh (2014). “Identifying the Effective Factors for the Improvement of Tax Compliance”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, Vol. 4, No. 1, 220-227.
• MOHR, Peter N. C. Ve LI, Shu Chen ve HEEKEREN, Hauke R. (2010). “Neuroeconomics and aging: Neuromodulation of Economic Decision Making in Old Age”, Neuroscience and Biobehavioral Reviews, Vol 34, 678-688.
• ÖNDER, İzzettin (2016). “İktisat Üzerine Düşünceler”, Yordam Kitap.
• SAĞLAM, Metin (2013). “Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Üzerine Bir Araştırma: İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinde Vergi Algısı ve Bilinci”, Sosyoekonomi Dergisi, Ocak-Haziran, 316-334.
• SAPIEI, Noor Sharoja ve KASIPILLAI, Jeyapalan (2013). “External Tax Professionals’ Views on Compliance Behaviour of Corporation”, American Journal of Economics, 3(2), 82-89.
• SOYDAL, Haldun ve MIZRAK, Zekeriya ve YORGANCILAR, Fatma Nur (2010). “Nöro Ekonomi Kavramı’nın İktisat Bilimi İçindeki Yeri, Önemi ve Bilimselliği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 13, Yıl 10, Sayı 19, 215-240.
• TEKİN, Bilgehan (2016). “Beklenen Fayda ve Beklenti Teorileri Bağlamında Geleneksel Finans-Davranışsal Finans Ayrımı”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, Vol 2, 75-107.
• TORGLER, Benno (2003). “Tax Morale, Rule-Governed Behaviour and Trust”, Constitutional Political Economy, Vol 14, 119-140.
• TORGLER, Benno ve SCHNEIDER, Friedrich ve SCHALTEGGER, Christoph A. (2010). “Local Autonomy, Tax Moraleand the Shadow Economy”, Public Choise, Vol. 144, 293-321.
• TUNÇER, Mehmet (2002). “Hükümet Birey İlişkilerinin Vergi Uyumuna Etkisi ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 57(3), 107-128.
• WENZEL, Michael (2007). “The Multiplicity of Taxpayer Identities and Their Implications for Tax Ethics”, Low and Policy, Vol. 29, No. 1, 31-50.