1980 DARBESİ’NİN BATI ÜLKELERİNDEKİ YANKILARI

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 45 - 65, 29.06.2022

Aylin Akhan

https://doi.org/10.30803/adusobed.1062466

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de 12 Eylül 1980 tarihinde yaşanan askeri müdahale ile yeni bir dönem başladı. Bu müdahale ile beraber ülkenin siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatında önemli değişimler yaşandı. Yaşanan olaylar, getirilen sansür ve yasaklar gündemi meşgul etti. Ülke içinde yaşanan bu durumun dış politikaya nasıl yansıyacağı konusu en önemli gündem maddelerinden biri oldu. Milli Güvenlik Konseyi, Türkiye’nin içinde yer aldığı ittifaklara ve antlaşmalara bağlı kalacağını kamuoyuna duyurması üzerine gözler Batı ülkelerinin yapacağı açıklamalara çevrildi. Batı ülkelerinin, Türkiye’de yaşanan askeri müdahaleye karşı ılımlı bir yaklaşım sergilediği görüldü. Askerin seçilmiş hükümete müdahale etmek zorunda kaldığını savunan benzer nitelikte açıklamalar yapıldı. Bu açıklamaların yanı sıra dış politikada öne çıkan bir diğer önemli başlık Kıbrıs konusu oldu. Özellikle de Kıbrıs Rum yönetimi ile Kıbrıs Türk Federe Devleti arasında yapılacak görüşmelerin önemi üzerinde duruldu. Diğer önemli konu ise Türkiye’nin Yunanistan’ın NATO askeri kanadına dönmesi konusunda sergileyeceği tavrın nasıl olacağı sorusu oldu. Son önemli konu ise Türkiye’de yaşanan terör olaylarına karşı alınacak önlemlerdi. Alınacak önlemlerin yeterli olup olmayacağı batı ülkeleri tarafından takip edileceği açıklandı.
Bu çalışma, 1980 Darbesi’nin Batı ülkelerindeki yankılarını ele alarak incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaçla Türkiye’de yaşanan 1980 darbesinin Batı ülkelerinde nasıl yankı bulduğu, dönemin süreli yayın organları incelenerek anlaşılmaya ve açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: 12 Eylül 1980, Darbe, Askeri Müdahale, Milli Güvenlik Konseyi, Basın.

Teşekkür

Tez danışmanım çok değerli hocam Doç. Dr. Nedim YALANSIZ'A, her daim desteklerini hissettiğim Yrd. Doç. Dr. Günver GÜNEŞ, Yrd. Doç. Dr. Aysun Sarıbey Haykıran hocalarıma ve hep yanımda olan anneme teşekkür ederim.

1980 COUP AND ITS ECHOES IN THE FOREİGN PRESS

Öz

A new era began with the military intervention in Turkey on September 12, 1980. New changes took place in the political, economic, social and cultural life of the country. Events, censors and bans have kept the agenda busy. How this situation that occurred in the country would reflect on the foreign policy of the country was one of the most important topics of the agenda. After the National Security Council announced that they would commit to the alliances and treaties that Turkey is involved in, Western countries were the eyes turned to the statements. Western countries showed a mild approach to military intervention. Similar statements were made, arguing that the military had to intervene in the elected government. Another featured topic of the foreign policy was the Cyprus issue. Especially the importance of negotiation between the Greek Cypriot Administration and the Turkish Federated State of Cyprus was mainly focused on. Another important issue was the question of what would be Turkey’s attitude towards Greece’s return to NATO’s military wing. The last important issue was the measures to be taken against terrorist incidents in Turkey. It has been announced that whether the measures to be taken will be sufficient will be followed by the Western countries.
This study aimed to examine the repercussions of the 1980 coup in Western countries. For this purpose, it was tried to be understood and explained by examining the periodical publications of the period how the 1980 coup in Turkey resonated in Western countries.

Anahtar Kelimeler

September 12, 1980, Coup, Military Intervention, National Security Council, Press

Kaynakça

• AHMAD, FEROZ. Demokrasi Sürecinde Türkiye(1945-1980), türkçeleştiren: Ahmet Fethi, İstanbul, Hil Yayın, 2010.
• ARCAYÜREK, Cüneyt, Demokrasinin Sonbaharı (1978-1979), Ankara, Bilgi Yayınevi, 1985.
• ARSLAN, ESAT, “1980 Öncesi İstikrarsızlık Döneminin Demokrasimize Olumsuz Yansımaları”, Cumhuriyet Dönemi Demokratikleşme Faaliyetleri Sempozyumu Bildirileri Kitabı, İstanbul Üniversitesi, 28.09.2005, İstanbul, 2005.
• Beyoğlu, Süleyman , Askeri Darbelerin Demokratik Hayatımıza Etkileri, Cumhuriyet Dönemi Demokratikleşme Faaliyetleri Sempozyumu (28.09.2005), İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 2005.
• BİRAND, Mehmet Ali, 12 Eylül Saat:04.00. İstanbul: Karacan Yayıncılık, 1984.
• DEVA, Ercan, ŞİFRE: K.Ö.Ş.K, Ankara, Ümit Yayınevi, 2000.
• DOĞAN, D. Mehmet,Türkiye’de Darbeler, Müdahaleler ve Siyasî Sistem, İstanbul İz Yayın, 1997.
• DONAT, Yavuz, Buyruklu Demokrasi, 1980-1983, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1987.
• EVREN, Kenan, Kenan. Kenan Evren'in Anıları 1, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1990.
• EVREN, Kenan, Kenan. Kenan Evren'in Anıları 2, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1991.
• Komisyon, 12 Eylül Öncesi ve Sonrası, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1981.
• NADİR, Nadi, 7 Mayıs’tan 12 Mart’a. İstanbul, Sinan Yayınları, 1972.
• PEKEL, Vedat, “Tariş Dersleri”, Yurt ve Dünya, Bağımsızlık Demokrasi Sosyalizm Sorunları Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 19, 7-9. 1980.
• TEK, Hayati, Darbeler ve Türk Basını, Ankara, Atılım Yayınevi, 2003.
• YALANSIZ, Nedim, Türkiye’de Koalisyon Hükümetleri (1961-2002), İstanbul, Büke Kitapları, 2006.