Türkiye’de Dış Borç ve Ekonomik Büyüme İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 92 - 102, 29.12.2022

Dilan Arslanhan Funda Çondur

https://doi.org/10.30803/adusobed.1206052

Öz

Ekonomi politikasının hedeflerinden biri ekonomik büyümenin sağlanmasıdır. Gelişmekte olan ekonomilerde bilgi ve teknoloji düzeyinin yetersizliği, tasarruf eğiliminin düşük olması, yatırımların yeterince yapılamamasına neden olmaktadır. Yatırımların yetersizliği nedeniyle ekonomik büyüme istenilen seviyelere getirilememektedir. Ekonomik büyümelerini gerçekleştirmek için yeterli kaynaklara sahip olmayan ülkeler dış borçlanmalara ihtiyaç duymaktadırlar. Temin etmiş oldukları bu kaynaklar üretken yatırımlarda kullanılmaları durumunda ülke ekonomilerinin büyüme ve gelişmesinde önemli bir rol oynar.
Bu çalışmada, Türkiye ekonomisindeki dış borçların ekonomik büyümeye etkisinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalışmada 2003Q1- 2021Q3 döneminde Türkiye’de dış borçlanmaların ekonomik büyüme üzerindeki etkileri Vector Otoregresif (VAR) analizi ile test edilmektedir. Çalışmanın sonucunda kısa ve uzun dönemde dış borçlanmalarda meydana gelen azalmaların, GSYİH’yi azalttığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda hem kısa hem uzun dönem dış borçlanmalar ile GSYİH arasında doğru yönlü bir ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dış Borç, Maliye Politikası, Ekonomik Büyüme, External Debt, Fiscal Policy Economic Growth

The Relationship Between External Debt and Economic Growth in Turkey

Öz

One of the goals of economic policy is to ensure economic growth. Insufficient knowledge and technology level and low tendency to save in developing economies cause insufficient investments. Due to the inadequacy of investments, economic growth cannot be brought to the desired levels. Countries that do not have sufficient resources to realize their economic growth need foreign borrowing. If these resources are used in productive investments, they play an important role in the growth and development of the country's economy.
In this study, it is aimed to reveal the effect of external debt in the Turkish economy on economic growth. In the study, the effects of external borrowing on economic growth in Turkey in the period 2003Q1- 2021Q3 are tested with Vector Autoregressive (VAR) analysis. As a result of the study, it has been determined that the reductions in foreign borrowing in the short and long term reduce the GDP. In this context, there is a direct relationship between both short-term and long-term external borrowing and GDP.

Anahtar Kelimeler

External Debt, Fiscal Policy Economic Growth, External Debt, Fiscal Policy Economic Growth

Kaynakça

• Abrego, L. and Ross, D.C. (2001). Debt Relief Under the HIPC Initiative: Context and Outlook for Debt Sustainability and Resource Flow, IMF Working Paper, WP/01/144.
• Ağır, H. (2016). Türkiye’de Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Nedensellik Analizleri. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 32, 204-221.
• Bal, H. (1988). Gelişme Sürecinde Dış Finansman Kullanımı ve Türkiye. Ankara: T.C. Hazine Müsteşarlığı
• Bilginoğlu, M ve Aysu, A. (2008). Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği.”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 1-23.
• Çelik, S., ve Direkci, Başkonuş, T. (2013). Türkiye'de 2001 Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemler İçin Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi (1991-2010). Electronic Turkish Studies, 8(3).
• Çöğürcü, G. ve Çoban, O. (2011). Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1980- 2009), Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 133-149.
• Demir, E. & Yenipazarlı, A. (2020). Döviz Kurlarının Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 4(2), 193- 204.
• Dibo, M. (2009). Dış Borçlanma Ve Finansal Kriz İlişkisi Bağlamında Türkiye’ Deki Krizlerin Analizi(1994-2001) (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Ellyne, M. J. and Flinch, H. (1990). Issues in the Measurement of External Debt. Finance and Development, 27(1), 14-16.
• Evgin, T. (2000). Dünden Bugüne Dış Borçlarımız. Ankara: Hazine Müsteşarlığı, Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Gül, E., Kamacı, A. ve Konya, S. (2012). Dış Borcun Büyüme Üzerine Etkileri: Orta Asya Cumhuriyetleri ve Türkiye Örneği. International Conference On Eurasian Economies, 169-174.
• Hansen, H. (2001). The Impact of Aid and External Debt on Growth and Investment: Insights From Cross-Country Regressio
• Hjertholm, P. (2001). Debt Relief and the Rule of Thumb: Analytical History of HIPC Debt Sustainability Targets, World Institute for Development Economic Research, 2001/68, 1-39.
• İldaş, T. (2021). Dış Borçlanma İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Ekonomisi Özelinde Ampirik Bir Analiz. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• İMF, https://www.imf.org › Data Javed, Z. H. and Şahinöz, A. (2005). External Debt: Some Experience From Turkish Economy, Journal of Applied Sciences, 5 (2), 363-367.
• Kara, M. (2001). Türkiye’nin Ekonomik Büyüme Sürecinde Dış Borç Çıkmazı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (1), 95-110.
• Karagöl, E. (2002). The Causality Analysis of External Debt Service and GNP: The Case of Turkey, Central Bank Review, 1, 39-64.
• Lin, S. and Sosin, K. (2001). Foreign Debt and Economic Growth, Economics of Transition, 9 (3), 635-655.
• Lopes, J. V., Ferreira, L. A. and Sequeria T. (2014). Public Debt, Economic Growth and Inflation in African Economies. Munich Personal Repec Archive, 57377.
• Mahmoud, L. O. M. (2015). The Role of External Debt On Economic Growth: Evidence From Mauritania, International Journal of Economics & Management Sciences, 4(4), 240.
• Mayar, R. (2020). Dış Borçlar ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir İnceleme Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi.
• Mehran, H. (1985). External Debt Management. Washinghton: IMF Published.
• Ogunmuyıwa, M. S.; (2011). Does External Debt Promote Economic Growth in Nigeria?, Current Research Journal of Economic Theory, 3, 29-35.
• Selvi, B. (2014). Dünya’da ve Türkiye’de Dış Borçlanma ve Dış Borçlanmanın Kontrolü (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat, Teori, Politika ve Uygulama (onbeşinci Baskı). İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Thırlwall, A.P. (1980). İktisadi Kalkınmanın Finansmanı, (Çev. Tülay Arın). İstanbul: Ak Yayınları.
• Todaro, M. P. and Smith, S. C. (2011). Economic Development (Eleventh Edition). Edinburg: Pearson Education Limited.
• Türkal, H. (2003). Maliye Seçme Yazılar. Çelik, B. Ve Saraçoğlu F. (Editörler). İç ve Dış Borçlanmanın Ekonomi Üzerindeki Etkilerinin Karşılaştırılması içinde (379-414). Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Ulusoy, A., Küçükkale Y. (1996). “Türkiye’de Dış Borçların İktisadi Büyüme ve Enflasyon Üzerine Etkisi: Granger Nedensellik Testi” Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 7(21), s.13-25.
• Uslu, H. (2018). Relationship between Economic Growth External Debt: Application to Turkey. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 272-294.
• Wheeler, Q. D. (2004). Taxonomic Triage and the Powerty of Phylogeny Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 359, 571-583.
• Wijeweera, A. Dollery, B., Pathberiya, P. (2005), Economic Growth and External Debt Servicing: A Cointegration Analysis of Sri Lanka 1952 to 2002, Working Paper Series in Economics, No. 2005-8, University of New England School of Economics, İnternet Adresi: http://www.une.edu.au/economics/ publications/econ_2005_8.pdf, Erişim Tarihi: 02.01.2021.World Development Indicator (WDI), 2005.
• World Bank DATA, https://data.worldbank.org
• Yiğit, O. (2019). Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Seçilmiş Ülkeler İçin Zaman Serisi Analizi, Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.