A Look at The Status of The Islamic World and The Muslims at The Beginning of The 20th Century From The Translations of Mehmed Akif

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 93 - 108, 29.12.2024

Ali Bilgenoğlu

https://doi.org/10.30803/adusobed.1578683

Öz

It is today well-known that since the second half of the 19th century, the situation of the Islamic World and the Muslim communities and the state of backwardness they fell into had been evaluated within the framework of different perspectives, and a search for a way out had begun. In this context, Muslim intellectuals put forward their own claims against the agressive policies of the West and the Orientalist discourse from the perspectives of tradition and modernism. In the same period, Ottoman intellectuals also discusseed the situation of the Islamic World and the Muslims via publishing valuable articles and books. Among these activities, the translations that Mehmed Akif made into Turkish from the publications of the leading Muslim intellectuals of the time in the Sırat-ı Müstakim are also valuable in terms of enriching our source of knowledge. In this study, informations on the situation of the Islamic World and the Muslims, which were obtained through the translations Akif made from the articles of the leading Muslim intellectuals of the time, such as Muhammad Abduh and Muhammad Farid Vecdi, in the copies of Sırat-ı Müstakim in 1909 will be revealed. Thus, it is aimed to evaluate the intellectual accumulation that Akif inherited today, such as Western identity, the West-Islam dichotomy and the self-criticisms about the situation of the Muslim communities of the time.

Anahtar Kelimeler

Mehmed Akif, 20th Century, Islamic World, Sırat-ı Müstakim, Translation

Mehmed Akif’in Tercümelerinden 20. Yüzyılın Başında Âlem-i İslam’a ve Müslümanların Durumuna Bir Bakış

Öz

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Müslüman dünyanın muhtelif merkezlerinde İslam dünyasının ve Müslüman toplulukların Batı karşısındaki durumları ile içine düştükleri geri kalmışlık halinin farklı bakış açıları çerçevesinde değerlendirilmeye başlandığı ve bir çıkış yolu arayışına girildiği bilinmektedir. Bu bağlamda Müslüman aydınlar gelenek ve modernizm pencerelerinden Batılı saldırgan politikalara ve Oryantalist söyleme karşı kendi iddialarını ortaya koymuşlardır. Aynı dönemde Osmanlı aydınları da İslam dünyası ve Müslümanların halini tartışmışlar; bu kapsamda kıymetli makaleler ve kitaplar yayınlamışlardır. Bu faaliyetler içerisinde Mehmed Akif’in Sırat-ı Müstakim Dergisi bünyesinde zamanın önde gelen Müslüman fikir adamlarının yayınlarından dilimize yaptığı tercümeler fikir dünyamızı zenginleştirmesi açısından ayrıca kıymeti haizdir. Bu çalışmada Akif’in 1909 senesine ait Sırat-ı Müstakim nüshalarında Muhammed Abduh ve Muhammed Ferid Vecdi gibi devrin önde gelen Müslüman fikir adamlarının makalelerinden yaptığı çeviri yayınlar sayesinde elde edilen İslam aleminin ve Müslümanların durumuna ilişkin tespitleri ortaya konulacaktır. Böylelikle Akif’in günümüze miras bıraktığı bu birikim etrafında Batılı kimliği, Batı-İslam dikotomisi ile Müslümanların durumuna ilişkin öne sürülen öz eleştirilerin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mehmed Akif, 20. Yüzyıl, İslam Dünyası, Sırat-ı Müstakim, Tercüme

Kaynakça

• Abduh, M. (1909). “Bugünkü Müslümanlar yahut Müslümanlığa Müslümanlarla İhticac: Müslümanlık Hakkında Ernest Renan’ın Fikri, Müslümanların Ataleti ve Esbabı”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 20 Muharrem [1]237, I/25: 391-393.
• Abduh, M. (1909). “Ataletin İntac Etdiği Fenalıklar”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 4 Safer [1]327, II/26: 10-12.
• Abduh, M. (1909). “Atalet Geçici Bir Hastalıkdır”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 18 Safer [1]327, II/29: 44-46. Abduh, M. (1909). “Müslümanların Esbâb-ı İnhitat ve Meskeneti”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 14 Cemaziyel-Evvel [1]327, II/39: 198-199.
• Abduh, M. (1909). “Milletin Mazisi, Hali ve Hastalıklarının Çaresi”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 3 Şaban [1]327, II/50: 370-374.
• Abduh, M. (1909). “Vahdet-i İslamiye”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 17 Şaban [1]327, II/52: 401-403.
• Abduh, M. (1909). “Din Ne Kadar Müsaid İmiş!”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 20 Rebiü’l-Ahir [1]327, II/37: 165-166.
• Abu-Rabi, I. (2005). “Contemporary Islamic Intellectual History: A Theoretical Perspective”. Islamic Studies. 44/4: 503-526.
• Blaunt, J.M. (1989). “Colonialism and the Rise of Capitalism”. Science & Society. 53/3: 260-296.
• Buzpınar, T. (1999). “Arap Milliyetçiliği’nin Osmanlı Devleti’nde Gelişim Süreci”. Osmanlı Ansiklopedisi. Cilt: II. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları: 168-178.
• Ferid, M. (1909). “Osmanlılar Bir İnkılâb Geçirmekde Oldukları İçin Ma’zur Görülmelidirler”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 6 Cemaziyel-Ahire [1]327, II/42: 242-244.
• Ferid, M. (1909). “Bütün Âlem-i İslam’a Açık Mektûb”. [(çev.) Mehmed Âkif]. Sırat-ı Müstakim. 13 Cemaziyel-Ahire [1]327, II/43: 257-259.
• Gibb, H.A.R. (1947). Modern Trends in Islam. Chicago: The University of Chicago Press.
• Goldschmidt, A. – R. JOHNSTON. (2003). Historical Dictionary of Egypt. Oxford: The Scarecrow Press.
• İşcan, M.Z. (1998). Muhammed Abduh’un Dini ve Siyasi Görüşleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Jaschke, G. (1972). Yeni Türkiye’de İslamlık. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kara, İ. (2005). “İslamcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce. Cilt: 6. İstanbul: İletişim Yayınları: 34-48.
• Kedourie, E. (1966) Afghani and Abduh: An Essay on Religious Unbelief and Political Activism in Modern Islam, Frank Cass.
• Kurmuş, O. (1974). Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi. İstanbul: Bilim Yayınları.
• Küçük, C. (1988). “II. Abdülhamid”. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt: I. İstanbul: 216-224.
• Mehmed Akif Ersoy Tefsir Yazıları ve Vaazlar, (2013). Haz. Ertuğrul Düzdağ, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Saab, H. (1963). “The Spirit of Reform in Islam”. Islamic Studies. 2/1: 17-39.
• Tansel, A.F. (2021). Mehmed Akif Ersoy Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Tibi, B. (1998). Arap Milliyetçiliği. İstanbul: Yöneliş Yayınları.
• Wallerstein, I. (1992). Tarihsel Kapitalizm. İstanbul: Metis Yayınları.
• Yavuz, Y.Ş. (1995). “Ferid Vecdi”. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt: 12. İstanbul: 393-395.