BİGA ŞARTLARINDA YETİŞTİRİLEN TRİTİKALE GENOTİPLERİNİN VERİM ve BAZI KALİTE ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2016, , 23 - 31, 27.12.2016

Fatih Kahrıman Şemun Tayyar

https://doi.org/10.25308/aduziraat.293416

Cited By: 7

Öz

Bu araştırmada ülkemizde yetiştirilen 7 tritikale genotipinin Biga şartlarında verim, verim öğeleri (bitki boyu,
başak boyu, başakta dane sayısı ve başakta dane ağırlığı) ve bazı kalite özelliklerinin (protein, gluten, gluten
indeks ve sedimantasyon) belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Çanakkale ili Biga ilçesi Aşağı Demirci
köyünde, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak 2010-2011 ve 2011-2012 yıllarında
yürütülmüştür. İki yıllık birleştirilmiş varyans analiz sonuçlarına göre başakta dane ağırlığı özelliği hariç ele
alınan diğer özellikler bakımından genotipler arasındaki farklılıklar önemli bulunmuştur. Kalite özellikleri
(protein, gluten, gluten indeks ve sedimantasyon) bakımından genotip, yıl ve genotip x yıl interaksiyonu önemli
olmuştur. İki yıllık ortalama değerlere göre genotiplerin verimleri (367.1-277.9 kg/da), bitki boyları (127.1-114.9
cm), başak boyları (15.6-11.8 cm), başakta dane sayıları (30.7-20.9 adet), başakta dane ağırlıkları (1.205-0.980
g), protein içerikleri (% 12.0-9.8), gluten değerleri (% 26.68-22.32), gluten indeks değerleri (% 69.2-61.3) ve
sedimantasyon değerleri (22.2-14.2 ml) bulunmuştur. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, en yüksek dane verimi
Alperbey genotipinden elde edilmiştir. Tatlıcak97 genotipi ise dane kalite özellikleri (protein, gluten, gluten
indeks ve sedimantasyon) bakımından en yüksek değerleri vermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Tritikale, protein, gluten, gluten indeks, sedimantasyon

Kaynakça

• Akgün İ, Altındal D (2011) Bazı tritikale genotiplerinde tane verimi ve stabilite analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1): 7-14.
• Akgün İ, Kaya M, Altındal D (2007) Isparta ekolojik koşullarında bazı tritikale hat/çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(2): 171-182.
• Alp A (2009) Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 19(2): 61-70.
• Ammar K, Mergoum M, Rajaram S (2004) The history and evolution of triticale. In: Mergoun M, Gomez- Macpherson H (eds), Triticale Improvement and Production, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 1-10.
• Anonim (1986) International Association of Cereal Chemistry. Standard Methods of the ICC, Vienna. Anonim (1999) SAS V8 User Manuel. SAS Institute Inc., Cary.
• Anonim (2011) Toprak Analiz Raporu. Çanakkale Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Çanakkale.
• Anonim (2013) Türkiye'de Ekmek İsrafı Araştırması. TMO Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim (2016) Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
• Atak M, Çiftçi CY (2006) Bazı tritikale çeşit ve hatlarının morfolojik karakterizasyonu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 12(1): 101- 111.
• Çifçi EA, Kınabaş S, Yelbey S, Yağdı K (2010) Bazı tritikale hatlarının kalite özellikleri ve ekmek yapımında kullanılma olanaklarının araştırılması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 24(2): 93-102
• Demir İ, Aydın N, Korkut KZ (1981) İleri tritikale hatlarının bazı agronomik özellikleri üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18: 227-238.
• Demir İ, Korkut KZ, Altınbaş M, Akdemir H, Dutlu C (1986) Yazlık triticale ıslah çalışmaları. In: Tübitak-TOAG. Bitki Islahı Sempozyumu Bildirileri, İzmir, 131-140.
• Elgün A, Ertugay Z, Certel M, Kotancılar HG (2002) Tahıl ve ürünlerinde analitik kalite kontrolü ve laboratuvar uygulama klavuzu. Atatürk Üniversitesi Yayın no: 867, Ders kitapları serisi No: 82, Erzurum.
• Erekul O, Köhn W (2006) Effect of weather and soil conditions on yield components and bread-making quality of winter wheat (Triticum aestivum L.) and winter triticale (Triticosecale Wittm.) varieties in North-east Germany. Journal of Agronomy and Crop Science 192: 452-464.
• Furan MA, Demir İ, Yüce S, Can Akçalı RR, Aykut F (2005) Ege Bölgesi tritikale çeşit geliştirme çalışmaları: Geliştirilen çeşit ve hatların verim ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(2): 251-256.
• Genç İ, Yağbasanlar T, Ülger AC, Kırtok Y (1987). Çukurova koşullarında triticalenin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. In: Türkiye Tahıl Sempozyumu Bildirileri, 6-9 Ekim 1987, Bursa, 103- 114.
• Genç İ, Özer S, Özkan H, Yağbasanlar T, Kola O, Toklu F, Altan A (1997) Bazı ekmeklik buğday ve triticale hatlarının bazı fiziksel, kimyasal ve teknolojik özelliklerinin saptanması üzerinde bir araştırma. In: Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri, 22-25 Eylül 1997, Samsun, 550-552.
• Heger J, Eggum BO (1991) The nutritional values of some high-yielding cultivars of triticale. Journal of Cereal Science 14: 63-71.
• Kınacı G, Kınacı E (2000) Yeni tahıl türü triticalenin buğdaya karıştırılması ile elde edilen paçalların, kalite özellikleri ve ekmek yapımında kullanılma olanakları. Unlu Mamuller Teknolojisi 4: 41-47.
• Knapowski T, Ralcewicz M, Barczak B, Kozera W (2009) Effect of nitrogen and zinc fertilizing on breadmaking quality of spring tritikale cultivated in Notec Valley. Polish Journal of Environmental Studies 18(2): 227- 233.
• Köse E, Ünal S, Çağındı Ö, Kınacı G (2002) Tatlıcak-97 tritikale çeşidinin ekmek yapımında kullanılma olanaklarının araştırılması. In: Hububat 2002 Hububat Ürünleri ve Teknolojisi Kongresi Bildileri, 3-4 Ekim 2002, Gaziantep, 203-209.
• Macri LJ, Ballance GM, Larter EN (1986) Factors affecting the breadmaking potential of four secondary hexaploid triticales. Cereal Chemistry 63(3): 263-267.
• Martinek P, Vinterova M, Buresova I, Vyhnanek T (2008) Agronomic and quality characteristics of triticale (xTriticosecale wittmack) with HMW glutenin subunits 5+10. Journal of Cereal Science 47: 68-78.
• McGoverin CM, Snyders F, Muller N, Botes W, Fox G, Manley M (2011) A review of triticale uses and the effect of growth environment on grain quality. Journal of the Science of Food and Agriculture 91: 1155-1165.
• Metakovsky EV, Knezevic D, Ivanoski M (1991) Gliadin allele composition of Yugoslav winter wheat cultivars. Euphytica 54: 285-295.
• Mut Z, Albayrak S, Töngel Ö (2006) Tritikale (Xtriticosecale wittmack) hatlarının tane verimi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 12(1): 56-64.
• Özer MS, Özkan H, Kola O, Kaya C (2003) Ç.Ü.Z.F. Tarla Bitkileri Bölümü tarafından yetiştirilen bazı ekmeklik buğday ve triticale çeşit ve hatları ile bölgemiz çiftçilerince üretilen ticari buğday çeşitlerinin fiziksel, kimyasal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Gıda 28(3): 251-257.
• Paksoy AH (2005) Kahramanmaraş koşullarında bazı tritikale çeşit ve hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Pena RJ, Pfeiffer WH, Amaya A, Zacro-Hernandez J (1991) High molecular weight glutenin subunit composition in relation to breadmaking quality of spring triticale. In: Proceedings of the cereals International Conference Australia, Parkville, 436-440.
• Pena RJ, Amaya A (1992) Milling and breadmaking properties of wheat-triticale grain blends. Journal of the Science of Food and Agriculture 60: 483-487.
• Pomeranz Y (1985) Functional properties of food components. New York Academic press, New York.
• Sertakan Gündoğdu S (2006) Bisküvi ve kraker üretiminde tritikale ununun kullanım olanakları. Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Stallknecht GF, Gilbertson KM, Ranney JE (1996) Alternative wheat cereals as food grains: einkorn, emmer, spelt, kamut, and triticale. In: Proceedings of the third National Symposium, ASHA Press, Alexandria, 156-170.
• Tohver M, Kann A, Taht R, Mihhalevski A, Hakman J (2005) Quality of triticale cultivars suitable for growing and bread-making in northern conditions. Food Chemistry 89: 125-132.
• Ünver S (1999) Bazı triticale hatlarında verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 8(1-2): 82-92.
• Varughese G, Pfeiffer WH, Pena RJ (1996) Triticale: a successful alternative crop. 1. Cereal Foods World 41: 474-482.
• Yağbasanlar T, Genç İ, Ülger AC (1988) Çukurova koşullarında tritikalede farklı azot dozu ve tohumluk miktarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3: 23-35.
• Yılmaz N, Kaya AN (2003) Ekim sıklığının bazı yazlık tritikale (Triticosecale wittmack) hatlarının verim ve verim ögeleri üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 34(3): 197-204
• Zecevic V, Knezevic D, Boskovic J, Milenkovic S (2010) Effect of nitrogen and ecological factors on quality of winter triticale cultivars. Genetika 42(3): 465-474.