DEVE GÜREŞİ Mİ, DEVE DÖVÜŞÜ MÜ?

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 2, 117 - 123, 01.06.2015

Orhan Yılmaz Mehmet Ertuğrul

Öz

Deve Türk Tarihi'nde her zaman önemli olmuştur. Türkler tarafından develer geçmişte ulaşım, yük, binek,
savaşma, beslenme ve spor amaçlı kullanılmıştır. 20. yüzyılda başlayan sanayileşme ve modernleşme ile birlikte
develer önemini kaybetmiş ve günümüzde sadece spor ve turizm amaçlı kullanılmaktadır. Türkiye deve
populasyonu 2003 yılında 808 deveye kadar inmiştir. Günümüzde bu rakam 2012 yılı rakamlarına göre 1.135'dir.
Deve populasyonu çoğunlukla Batı Anadolu'da deve güreşleri amacı ile kullanılmaktadır. Deve güreşi
organizasyonları yılda 60-70 yerde develerin kızgınlık sezonunda kış mevsiminde düzenlenmektedir. Güreş
organizasyonları sadece erkekler tarafından değil, fakat bayanlar ve çocuklar tarafından da izlenmektedir. Bu
yönüyle deve güreşleri bir aile sporudur. Türkiye'den farklı olarak develer Afganistan ve Pakistan'da çoğunlukla
havut giydirilmeden ve ağızları bağlanmadan dövüştürülür. Türkiye'de ise develere havut giydirilerek ve ağzıları
bağlanarak güreş yaptırılır.

Anahtar Kelimeler

Camelus dromedary, Camelus bactrianus, genetik kaynak, göçebe, spor

Camel Wrestling or Camel Fighting?

Öz

Camels were always important in Turkish History. In the past camels were used as transport, pack, ride, war, food,
and sport animal by Turks. After industrialization and modernization since 20th century, camel lost their
importance and nowadays they are only a sport and tourism material in Turkey. Thus the camel population in
Turkey decreased to 808 in 2003. Nowadays the number is 1.315 according to data of 2012. The camel population
is mostly used for camel wrestling events in Western Anatolia. The camel wrestling events are organized about in
60-70 places annually during winter season when camels are in heat season. Wrestling events are followed by not
only men spectators but also women and children. Because of this side, camel wrestling events is a family sport.
Unlike Turkey, camels are fought in Afghanistan and Pakistan sometimes without 'havut' (packsaddle) and
muzzling. In Turkey, camels are not fought buy wrestled by applying havut and muzzling.

Anahtar Kelimeler

Camelus dromedary, Camelus bactrianus, genetic resource, nomad, sport

Kaynakça

• Anonim (2010) Getting the Hump - Camel Wrestling Season Now in Full Swing. http://www.fethiyetimes.com/just- visiting/things-to-do/5976-getting-the-hump-camel- wrestling-season-now-in-full-swing.html (erişim tarihi 04.02.2012)
• Anonim (2011) Fethiye Times Meets a Camel h t t p : / / w w w . f e t h i y e t i m e s . c o m / e x p a t - zone/environmentculture/6483-fethiye-times-meets- a-camel.html (erişim tarihi 08.03.2011)
• A n o n i m ( 2 0 1 2 ) D e v e G u r e s l e r i . http://www.konakli.bel.tr/index.php?act=actvitishw (erişim tarihi 04.02.2012)
• A n o n i m ( 2 0 1 4 c ) C a m e l W r e s t l i n g . http://en.wikipedia.org/wiki/Camel_wrestling (erişim tarihi 04.02.2012)
• A n o n i m ( 2 0 1 4 d ) D e v e G u r e s i T a k v i m i . http://deveci.blogspot.com.tr/2013/07/2014-deve- guresi-tarihleri.html (erişim tarihi 03.02.2014)
• A n o n i m ( 2 0 1 4 e ) D e v e G u r e s i T a k v i m i . http://www.deveciler.com/v1/index.php/deve-gueresi- takvimi (erişim tarihi 03.02.2014)
• A n o n i m ( 2 0 1 4 f ) D e v e G u r e s i T a r i h l e r i . http://www.deveguresleri.net/ (erişim tarihi 03.02.2014)
• Anonim (2014g) Camel fighting in Afghanistan. http://dailymail.co.ukipix20110331article-0- 0B47E87A00000578-413_968x529.jpg (erişim tarihi 03.02.2014)
• Aydın A F (2011) A Brief Introduction to the Camel Wrestling Events. Camel Conference of SOAS, U n i v e r s i t y o f L o n d o n , 2 3 - 2 5 M a y 2 0 11 . https://www.soas.ac.uk/camelconference201 1/file753 86.pdf (erişim tarihi 04.02.2012)
• Bağcıl F (2013) Personal interview on 2 March 2013, Kepez Beldesi, Canakkale.
• Çelik Y (2013) Personal interview on 14 April 2013, Buyuk Eceli Koyu, Gulnar, Mersin.
• Christie-Miller A (2011) Turkey: Tradition of Camel W r e s t l i n g M a k i n g a C o m e b a c k . http://www.eurasianet.org/node/62784 (erişim tarihi 30.01.2014)
• Çalışkan V (2009) Geography Of a Hidden Cultural Heritage: Camel Wrestles in Western Anatolia. The Journal of International Social Research 2(8): 123-137.
• Çalışkan V (2010b) Kulturel Bir Mirasin Cografyasi: Turkiye'de Deve Guresleri. Selcuk Belediyesi Yayinlari, No:3. Anka Matbaacilik, Istanbul.
• Çulha O (2008) Kultur Turizmi Kapsaminda Destekleyici Turistik Urun Olarak Deve Guresi Festivalleri Uzerine Bir Alan Calismasi. Journal of Yasar University 3(12): 1827-1852.
• Gülsöken S (2010) Ayirin Develeri. Ege Yayinlari, Istanbul.
• Ibrahimi SY (2007) High Stakes in Afghan Camel Wars. http://iwpr.net/report-news/high-stakes-afghan- camel-wars2 (erişim tarihi 30.01.2014)
• Kılıçkıran MN (1987) Ege'de Kis Turizminin Kurtaricisi “Deve Guresleri”. In: III. Milletlerarasi Turk Folklor Kongresi Bildirileri. Basbakanlik Basimevi, Ankara, 125-146.
• Kinzer S (2000) Selcuk Journal; In These Prizefights, Camels Wrestle for Carpets. Newyork Times, 19 January 2000.
• Ögel B (2000) Türk Kültür Tarihine Giriş, Cilt 6. Kültür Bakanlığı Yayınevi, Ankara.
• Parkinson J (2011) What's a Bigger Draw Than a Camel Fight? A Camel Beauty Contest, of Course. Wall Street Journal, 22 January 2011.
• Torchia J (1971) Camel Fighting. The Palm Beach Post, 16 F e b r u a r y http://news.google.com/newspapers?id=UaM1AAAA IBAJ&sjid=KbcFAAAAIBAJ&pg=1478,2821155&d q=camel-fighting&hl=en 2 0 1 1 .
• Wilson RT (1998) Camels. Mac Millan Education, Hong Kong.
• Yılmaz O, Ertuğrul M, Wilson RT (2011) The Domestic Livestock Resources of Turkey: Camel. Journal of Camel Practice and Research 18(2): 21-24. Sorumlu Yazar Orhan YILMAZ [e-mail]
• Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi,
• Zootekni Bölümü, 17100 Çanakkale, Türkiye. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 07.10.2015