İKİNCİ ÜRÜN KOŞULLARINDA FARKLI EKİM ZAMANLARININ PAMUĞUN (Gossypium hirsutum L.) BAZI KOZA VE LİF TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 8, 01.03.2015

Fatma Orhan Baran Mustafa Ali Kaynak

Öz

Bu çalışma, buğday sonrasında ikinci ürün olarak yetiştirilen pamukta (Gossypium hirsutum L.) farklı ekim
zamanlarının pamuğun bazı koza ve lif teknolojik özellikleri üzerine etkisini saptamak amacıyla, 2012 yılında
Aydın koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada materyal olarak erkenci olgunlaşma grubuna ait 10 pamuk
çeşidi/hattı (Özbek 100, Özbek 105, Cosmos, ST 373, Flash, Flora, Gloria, Julia, Famosa çeşitleri ve ADÜ
Erkenci hattı) kullanılmıştır. Ekim, 1 Haziran ve 15 Haziran tarihlerinde yapılmak üzere deneme, iki faktörlü
tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur.
Çalışmada, koza sayısı, koza kütlü pamuk ağırlığı, çırçır randımanı, yüz tohum ağırlığı, lif uzunluğu, lif inceliği,
lif kopma dayanıklılığı ve lif olgunluğu olmak üzere sekiz özellik incelenmiştir. Koza sayısı, koza kütlü pamuk
ağırlığı ve lif inceliği ekimin gecikmesinden etkilenirken; çırçır randımanı, yüz tohum ağırlığı, lif uzunluğu, lif
kopma dayanıklılığı ve lif olgunluğunun etkilenmediği görülmüştür. Ekimin gecikmesiyle koza sayısı ve koza
kütlü pamuk ağırlığının önemli oranda azaldığı ve daha ince lifler meydana geldiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkinci ürün pamuk, ekim zamanı, lif kalite özellikleri

The Effects of Different Planting Dates on Some Boll and Fiber Technological Properties in Cotton (Gossypium hirsutum L.) Under Short Season Production Conditions

Öz

This study was conducted in order to determine the effects of different sowing dates on some boll and fiber
technological properties of cotton grown under short season production conditions after wheat growing in Aydın
in 2012. In this study, as the material, 10 cotton genotypes (Ozbek 100, Ozbek 105, Cosmos, ST373, Flash, Flora,
Gloria, Julia, Fomosa, varieties and ADÜ Pure Line) which belong to earliest group have been used. On 1 June
and 15 June; the trail, according to the randomized complete block design with two factors, has been established
as three replications.
In this study, eight characteristics were examined; number of the cocoons, weight of the cotton cocoon, ginning
yield, 100 seed weight, length of the fibre, thinness of the fibre, durability of the fibre against rupture and maturity
of the fibre. While, the number of the cocoons, the weight of the cotton cocoon and the thinness of the fibre is
effected by the delay of cultivation; the ginning yield, 100 seed weight, the length of the fibre, the durability of the
fibre against rupture and maturity of the fibre is not. It was observed that, the number of the cocoons and the
weight of the cotton cocoon, decreased substantially and thinner fibres were formed, due to the delay of
plantation.

Anahtar Kelimeler

Short season cotton, planting date, fiber quality properties

Kaynakça

• Anonim (2012) Tekstil Sektörü İhracat Performans Değerlendirmesi 2012 Ocak-Haziran, İTKİB Genel Sekreterliği Ar-Ge ve Mevzuat Şubesi.
• Anonim (2013 a) Tekstil Hazırgiyim Deri ve Deri Ürünleri Sektör Raporu, T.C. Bilim ve Sanayi Bakanlığı, Ankara.
• Anonim (2013 b) Tekstilde Kullanılan Hammaddeler, [www.tuik.gov.tr.] Erişim Tarihi: 15.01.2013.
• Başbağ S, Temiz M G (2007) Bazı İleri Pamuk Hatlarının Tarımsal Erkencilik ve Lif Teknolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum (426-431).
• Başbağ S, Ekinci R, Gencer O (2008) Pamukta Bazı Karakterlere İlişkin Heterotik Etkiler ve Korelasyon Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 14 (2) 143-147.
• Bauer P J, Frederick J R, Bradow J M, Sadler E J, Evans D E (2000) Canopy Photosynthesis and Fiber Properties of Normal and Latend Plant Cotton. Published in Agron. J. 92:518-523.
• Braunack M, Bange M, Johnston D (2012) Can Planting Date and Cultivar Selection Improve Resource Use Efficiency of Cotton Systems? Field Crops Research [ E l e c t r o n i c J o u r n a l ] 1 3 7 / 1 - 1 1 www.elsevier.com/locate/fcr.
• Çopur O (1999) Harran Ovası Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Pamukta (G. Hirsutum L.) Çiçeklenme, Verim, Verim Unsurları ve Erkencilik Kriterlerine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Şanlıurfa H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi Şanlıurfa.
• Davidonis G H, Johnson S A, Landivar J A, Fernandez C J (2004) Cotton Fiber Qualty is Related to Boll Location and Planting Date. Publisted in Agron J. 96:42-47.
• Dolançay A, Türkoğlu Ş R, Toklu P, Kaya H (2011) Çukurova Koşullarında Farklı Pamuk Çeşitlerinin Verim ve Lif Teknolojik Özellikleri Yönünden Performanslarının Belirlenmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12.-15 Eylül 2011, Bursa, 859-862.
• Dong H, Li W, Tang W, Li Z, Zhang D, Niu Y (2006) Yield Qualty and Leaf Senescence of Cotton Grown at Varying Planting Dates and Plant Densities in the Yellow River Walley of China. Field Crops Research 9 8 / 1 0 6 - 1 1 5 [ e l e c t r o n i c J o u r n a l ] w w w. elsevier.com/locate/fcr.
• Ekinci R, Karademir E, Karademir Ç (2008). Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Sırta Ekilen Buğday Sonrası Anıza II. Ürün Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Tarımı Olanağının Araştırılması. Bitkisel Araştırma Dergisi, 1:7-11.
• Gormus O, Yucel C (2002) Different Planting Date and Potassium Fertility Effects on Cotton Yield and Fiber Properties in the Cukurova Region, Turkey. Field Crops Research 98/106-115 [electronic Journal] wwwelsevier.com/locate/fcr.
• Gür A, Çopur O, Özel A (2001) Harran Ovası koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Bitkisinde Verim, Bitkisel Özellikler ve Erkencilik Kriterlerine Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ. 175-180.
• Güvercin R Ş, Gençer O (2005) Pamuk Bitkisinde (Gossypium hirsutum. L.) Erkenciliğin Kalıtımı Verim ve Lif Teknolojik Özellikleri ile Olan İlişkilerin Belirlenmesi. H. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 9(4):33- 42.
• Karademir E, Karademir Ç, Ekinci R (2007) Pamukta Erkencilik, Verim ve Lif Teknolojik Özelliklerin Kalıtımı. Y. Y. Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 17 (2): 67-72.
• Kaynak M A, Ünay A, Başal H (2000) Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Erkencilik Kriterleri ile Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinde Heterotik Etkilerin ve Fenotipik İlişkilerin Saptanması. Turk J Agric For TÜBİTAK. 24:105-111.
• Kılıç Y (2008) Mardin/Derik Ekolojik Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Pamuk (G. hirsutum L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri ve Bunların Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Mustafayev S A, Efe L, Kıllı F (2005) Azerbaycan'da Elde Edilen Bazı Mutant Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Verim ve Lif Kalite Ö z e l l i k l e r i n i n D e ğ e r l e n d i r i l m e s i . A k d e n i z Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 18(2) 245-250.
• Özbek N, Ekşi İ, Erdoğan H (2009) Melezleme Islahı ile Erkenci Pamuk Çeşitlerinin Elde Edilmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009 Hatay, 747-751.
• Özdemir M (2007) Buğday Sonrası İkinci Ürün Pamuk (G. hirsutum L.) Üretiminde Ekim Sıklığının Verim ve Lif Teknolojik Özelliklere Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Söyler D, Temel N (2007) Hatay Yöresinde Buğdaydan Sonra II. Ürün Olarak Yetiştirilmeye Uygun Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum 426-431. Sorumlu Yazar Fatma ORHAN BARAN [e-mail]
• Adnan Menderes Üniversitesi,
• Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü, AYDIN Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 09.04.2015