TARİHTEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE'DE GÜVERCİN (Columba livia) YETİŞTİRİCİLİĞİ

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 1, 45 - 51, 01.03.2012

Orhan Yılmaz Akif Boz

Öz

Gerçekleştirilen bu derleme çalışmasında, güvercin ile ilgili bazı temel bilgilerin bir araya getirilmesi amaçlanmıştır. Güvercin ilk evcilleştirilen kuş olarak bilinmektedir. Evcil güvercin 6.000 yıl veya daha fazla bir süredir farklı amaçlar için yetiştirilmektedir. Bazısı farklı uçma stilleri için yetiştirilen çok değişik güvercin ırkları bulunmaktadır. Güvercinler yetiştirilme amaçlarına göre dalıcı, taklacı, makaracı, dönücü, filo uçucusu, yüksek uçucu, posta, süs ve ötücü olmak üzere gruplandırılabilir. Güvercin, Türk kültüründe nadiren olumsuz ama genellikle olumlu bir role sahip olmuştur. Türkler Müslüman olduktan sonra, güvercin Türk kültüründe kutsal bir yere yerleştirilmiştir. Bütün evcil güvercinler yenilebilmesine rağmen, Türkler güvercin etini nadiren tüketirler. Günümüzde süs ve uçuş özellikleri için yetiştirilen güvercinlerin çok az miktarı beslenmek amacıyla kullanılmasına karşın güvercin eti gelecekte insanlık için stratejik bir gıda maddesi olabilecek potansiyele sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Güvercin, güvercin yetiştirme, güvercin türleri, Columbidae

Pigeon Breeding (Columba livia) in Turkey from Past to Present

Öz

This study was carried out to gather some basic pigeon information. Pigeon is known the bird which is the first domesticated. Domestic pigeon (Columba livia) has been bred for various purposes for six thousand years or more. Various forms of the Domestic pigeon exist which some of pigeons are bred for their flying abilities. They can be grouped related with their husbandry purpose as diver, tumbler (somersaulter), roller, spinner, fleet flier, high flier, racing homer, show and singer type pigeon breeds. Pigeon has always been an important figure in Turkish culture. Pigeon has generally been in positive role, but rarely negative role in Turkish culture. After Turks has become Muslim, pigeon has been niches in a holy place in Turkish culture. Although all domestic pigeons are edible, Turks rarely consume pigeon meat. Most of today's show and flying ability forms are seldom bred for food, but pigeon meat can be a strategic food source for human in the future.

Anahtar Kelimeler

Pigeon, Columba livia, Pigeon breeding, Pigeon species, Columbidae

Kaynakça

• Akbudak, Y. 2008. Nedim'in Şiirlerinde Aşkı Besleyen İki www.guvercinyeri.com, (erişim 13.05.2010)
• Kavram. İstanbul üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18: 249-276. Dawkins, M. S. 2010. Güvercinlerde Bilincin Varlığı
• Üzerine Bir Deney (Hayvanların Sessiz Dünyası). T ü b i t a k P o p ü l e r B i l i m K i t a p l a r ı . w w w. taklaciguvercin.com, (erişim 13.05.2010)
• Bilinebilirliği. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 11 (1): 195-218. Demir, N. 2011. Sözlü Türk Kültüründe Hacı Bektaş Veli.
• Gazi Üniversitesi, Hacı Bektaş Veli Dergisi, 57: 15-29
• Demirtaş, I., Arı, N., Arpacıoğlu, A., Kaya, H. ve Özkan, C. Cilt:8, Sayfa:267. İstanbul. a Değişik Organik Kökenli Gübrelerin Kimyasal Özellikleri. Batı Akdeniz Araştırma Enstitüsü Yayınları. Www.batem.gov.tr/yayinlar/derim/2005/ 09%20(6).pdf (erişim 13.05.2010)
• Gazetecilik Holding A.Ş. Cilt:7 Sayfa:179-180. İstanbul. Deniz, B. 2007. Similar Features Between Azerbaijani and c
• Anatolian Turkish Carpets. Journal of Institute of Fine Arts, 18: 17-61. Sayfa: 253-254. İstanbul. a Develi, H. 1997. Türkiye Türkçesi ile Tatarca Arasındaki Ses
• Anonim, 2011 . Batı Sanatı Tarihi. Milli Eğitim Bakanlığı
• Denklikleri Üzerine. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. XXVII: 73- 11.2011)
• Dilek, İ. 2007. Sibirya Türk Masallarında Hayvanla
• Armutak, A. 2008. Yahudi ve Hıristiyan Dini Kutsal
• Evlenme. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 22: 207-218. Kitaplarında Hayvan Hakları. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 34 (1): 39-55. Doru, N. 2007. Süryanilerde Mistik (Tasavvufi) Düşünce
• (Doğudan Batıya Köprü: Süryaniler). Dipnot Yayınları, İstanbul. Öğretiler Dinler, Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri. Kitabevi Yayınevi, İstanbul. Durkaya, H. 2010. Fehim-i Kadim Divanı'nda Hayvanlar
• Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (15): 13-27. , Ankara, 1941
• Eren, H. 1958. Türkçe Gök Kelimesinin Türevleri, Jean
• Atalay, B. 1943. Divanı Lûgati't-Türk Dizini, a. 358, Ankara.
• Aydınlı, A. 1988. Hasan Basri, Hayatı ve Hadis İlmindeki
• Deny Armağanı, s. 85-89, Ankara. Gökbulut, G. Ö. 1999. Hasan Dede ve Hasan Dede Türbesi.
• Gazi Üniversitesi, Hacı Bektaş Veli Dergisi, 9: 1-3. Gömeç, S. 2011. Şamanizm ve Eski Türk Dini. Berikan
• Bağcı, E. 2011. Naki Tezel'in Türk Masalları Adlı Eserindeki
• Elektronik Basım Yayım, İstanbul. Kahramanların Rollerinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1): 221-242. Gültekin, R. E. 2003. Antik Smyrna Kenti'nin Koruyucusu
• St. Polycarp Adına Yapılan Bir Kilise: “St. Polycarp”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, : 101-113. Bekki, S. 2004. Türk Halk Anlatılarında Ölüm Ruhu Motifi.
• Gündoğdu, H. 2004. Tokat'tan Birkaç Figürlü Kabartma
• Milli Folklor Dergisi, 62: 53-66
• Hakkında. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 13: 65-94. Boranhaneler, Karaçalı (Tilalo) Köyü. Trakya Üniversitesi Journal of Science. 8 (2): 99-107. Hoşrik, M. E. 2010. Dua ve Plasebonun Siğiller Üzerinde
• Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. www.saadetbilir.com, (erişim 06.12.2011)
• Işankul, C. 2002. Kaybolan Cennetin Peşinde (Sümer ve Bilgin, C. C. 2010. Kuşların Gizemli Yolculuğu. www.taklaciguvercin.com, (erişim 13.05.2010) Akad: Ütopya mı? Gerçek mi?). Gazi Üniversitesi,
• Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (3): 183-197. Konyalı, İ. H., 1933. 550 Cinsi Olan Kuş (Yayıma Tokatlı, S. 2003. Türkiye Türkçesinde Son Seste Tonlulaşma h a z ı r l a y a n : Y a v u z İ ş ç e n ) . İ s t a n b u l . www.taklaciguvercin.com/kus.h (erişim 11.12.2011)
• İ ş ç e n , Y . 2 0 1 0 . P o s t a G ü v e r c i n l e r i . ve Uzun Ünlü Üzerine Bir İnceleme. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi. 15 (2): 141-150. Uçaner, B. 2008. Meyvelerin Türküsü. Turkish Studies, 282 www.anadoluguvercin.com/posta-guvercinleri-2.html (Erişim 18.11.2011) (318)
• Yankın, B. ve Öztürk, S. 2011. Askı Davul.
• Karagöz, S. 2010. Anadolu'da Güvercinler. İbibik Dergisi. www.taklaciguvercin.com, (erişim 13.05.2010)
• Karasoy, Y. 2006. Siracü'l-Kulüb ve Eserdeki Hayvan
• Tespihleri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 19: 27-52. Kaya, M. 2009. Dede Korkut Kitabı ve Manas Destanlarında www.bgstorganizasyon.com/tr/iletişim, (Erişim 12.2011)
• Zariç, 2009. M. Kirdeci Ali Kesikbaş Destanının Metin
• Merkezli Temel Halkbilimi Kuramları Açısından İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22: 199-216. Av. Acta Turcica, 1 (1): 96-106. Kiraz, C. 2009. Beyzavi Tefsirinde İşari Yorumlar ve Muhtemel Kaynakları. Uludağ Üniversitesi İlahiyat
• Fakültesi Dergisi, 18 (1): 365-423. Sorumlu Yazar Orhan YILMAZ [e-mail] Küçük, S. 2010. Türk Lehçeleri Sözlüklerinde
• Somutlaştırma Yoluyla Yapılmış Renk Adları. Gazi Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 3: 155- Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 19.04.2012
• Mingazova, L. 2008. Çağdaş Tatar Şiirinde İstanbul
• Konusu. Uluslararası Türk Kültüründe İstanbul Sempozyumu, 3-5- Nisan 2008, İstanbul.
• Muğlalı, H. 2001. Kanatlı Besleme Dinamiği ve Biyogüvenlik. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner
• Fakültesi. Sayfa:369-381. Samsun. Nalçacı, E. 1994. Evrim ve Yaşlanma Sürecinde Antioksidan
• Savunma. Ankara Tıp Mecmuası. 47: 465-474. Ocak, A. Y. 2000. Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi
• Temelleri. İletişim Yayınları, İstanbul. Öğüt, S. 2002. Şatıbi'ye Göre Mesalih-i Mürsele ile Bid'at
• Arasındaki Farklar. Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, : 21-46. Önal, M. N. 2010. Halk Anlatılarında Kahraman Kimliği
• Gizlemesi. Kafkas Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5 (1): 1271-1285.
• Öncel, K., Turgut, K. ve Şenel, V. 2001. Güvercinler
• Dünyası. Samsun Serinofil Derneği Yayını. Nur Anadolu Matbaası, Samsun. Özcan, H. 2002. Türk Kültüründe Hoşgörü ve Örnek Bir Tip
• Olarak Alevi/Bektaşi Hoşgörüsü. Doğu-Batı Bağlamında Uluslararası Türk Dili ve Kültürü Konferansı, Ekim 2002, Şumnu, Bulgaristan.
• Özdemir, M. 2005. Kahramanmaraş İlinde Ayakkabı
• Yapımı. Milli Folklor Dergisi, Sayı: 17, 66: 75-81. Öztürk, N. 2002. İlahi Dinlerde Yemin, Kefaret ve Kurban.
• Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13: 167- Pekşen, A. ve Günay, A. 2009. Kültür Mantarı
• Yetiştiriciliğinde Çay Atığı ve Buğday Sapı Karışımından Hazırlanan Kompostların Kullanımı. Salman, M. 2005. The Role of the Memorial Ceremonies of
• Haci Bektaş Veli in Construction the Alevi-Bektaşi Identity. Middle East Technical University, the Graduate School of Social Science (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sarıca, M., Camcı, Ö., Selçuk, E., 2003. Bıldırcın, Sülün,
• Keklik, Etçi Güvercin, Beç Tavuğu ve Devekuşu Yetiştiriciliği. 101-127, OMÜ Ziraat Fak. Baskı Ünitesi, Samsun. Sever, M. 2003. Masallarda Dış Can (Canın Benden Dışında Saklanması). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal
• Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60: 161-164. Talas, M. 2004. Mehmet Eröz'de Türklerde Totemizm İzleri.
• Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 16 (Güz): 283-289. Tavkul, U. 2005. Kumuk Türkleri. Kırım Dergisi. 13 (50): 39.