FARKLI EKİM ZAMANI VE SIRA ARALIĞININ ÇEMEN (Trigonella foenum-graecum L.)'İN VERİM VE BAZI MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 1, 83 - 90, 01.03.2011

İMGE Tokbay Özcan OLCAY Arabacı

Öz

Bu araştırma, Aydın ekolojik koşullarında farklı ekim zamanı ve sıra aralığının çemenin verim ve bazı morfolojik özelliklere etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Deneme 2005-2006 ve 2006-2007 yıllarında Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Uygulama Çiftliğinin Tarla Bitkileri Bölümü deneme arazisinde bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada GÜRASLAN tescilli çeşidinde 7 farklı ekim zamanı (15 Ekim, 15 Kasım, 15 Aralık, 15 Ocak, 15 Şubat, 15 Mart ve 15 Nisan) ve 3 farklı sıra arası (20 cm, 40 cm, 60 cm) denenmiştir. Araştırmada; bitki boyu, bitkide dal sayısı, ilk bakla yüksekliği, bitki başına bakla sayısı, baklada tohum sayısı, tohum verimi, bin tane ağırlığı özellikleri incelenmiştir. Çalışma da, farklı ekim zamanlarının incelenen tüm özellikler üzerine önemli etkisi olduğu saptanmıştır. Çemen bitkisinde en yüksek tohum veriminin 1.yılda 355.0 kg/da, 2.yılda ise 366.0 kg/da 15 Kasım tarihli ekim zamanı ve 60 cm sıra arası kombinasyonundan elde edildiği bulunmuştur. Bu araştırmanın sonucunda; her iki deneme yılında da Aydın ekolojik koşulları için çemen bitkisinde (Trigonella foenum- graecum L.) en uygun ekim zamanının 15 Kasım ve en uygun sıra arası mesafesinin de 60 cm olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çemen, Trigonella foenum-graceum, ekim zamanı, sıra arası, verim, morfolojik özellikler

The Effects of Different Planting Dates and Row Distances on Yield and Some Morphological Characters of Fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.)

Öz

This study was conducted in experimental fields of Adnan Menderes University, Faculty of Agriculture,
Department of Field Crops during 2005-2006 and 2006-2007. The experimental design was split-plot with four
replications. The aim of this study were to determine suitable planting date for Aydın and to investigate the effect
of different planting dates (15 October 15 November, 15 December, 15 January, 15 February, 15 March ve 15
April) and row distances (20 cm, 40 cm, 60 cm) on some agronomics traits, yield and some morphological
charecters of cv. GÜRARSLAN. In this study, plant height, number of branches per plants, first bean height,
number of bean per plants, number of bean seeds, seed yield, 1000 kernel weight were determined. In this study, it
was observed that planting date had a significant effect on all of the investigated characters.The highest seed
yields were 355.0 kg/da in first year and 366.0 kg/da in second year in 15 November planting date and 60cm row
distance treatment combination. This study showed that the best planting date was 15 November and best row
distance was 60 cm forAydın conditions for two years.

Anahtar Kelimeler

Fenugreek, , planting date, row distance, yield, morphological characters

Kaynakça

• Açıkgöz, N., M. E. Akkas, A. F. Moghaddan, K. Özcan. 1994. PC'ler için veri tabanı esaslı türkçe istatistik: TARİST, Tarla Bitkileri Kongresi 25-29 Nisan 1994, İzmir, Bitki Islahı Bildirileri C.2, 5. 264-267. Anonim, 2005. ,
• Trigonella foenum-graecum
• http://www.doktordoga.com/default.asp?BookID=7& PageID=231
• Arslan, N., S. Tekeli, T. Gençtan. 1989. Değişik yörelere ait ç e m e n ( populasyonlarının tohum verimleri. VIII.Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı Cilt.II: 93-97, İstanbul. L . )
• Ayanoğlu, F., A. Mert. 1999. Hatay şartlarında çemenin verim ve verim öğeleri. Turkish Journal Of Field Crops, Vol. 4(1):48-52
• Banafar, R.S., P.K.R. Nair. 1992. Varietal performance of fenugreek under Japulpur condition. India Cocoa ArecauntAnd Spices Journal 16:1,19-20.
• Baytop, T. 1984. Türkiye'de Bitkiler İle Tedavi. İstanbul Üniv. Eczacılık Fak.Yayınları, No:3255.
• Er, C., M. Yıldız. 1997. Tütün, ilaç ve baharat bitkileri. Ankara Üniversitesi Tarla Bitkileri Bölümü. II.Baskı.
• Gençkan, M., S. 1983. Yem Bitkileri Tarımı. E.Ü. Ziraat FakültesiYayınları No.467, İzmir.
• Kızıl, S., N. Arslan. 2003. Bazı çemen (Trigonella foenum- graecumL.) hatlarında farklı ekim normlarının verim ve verim özellikleri üzerine etkilerinin araştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 2003, 9(4) 395-401.
• Koç, H. 2002. Bitkilerle sağlıklı yaşama. Kültür Eserleri Dizisi, ISBN: 975-17-2925-4,Yayın No:2883.
• Kök, F. 2003. Pastırma üretim teknolojisini geliştirme çabaları. Uludag Univ. J. Fac. Vet. Med. 22(2003), 1-2- 3, 109-114.
• Özdemir, B. 1999. Seçilmiş bazı çemen (Trigonella foenum- graecumL.) hatlarının verim ve verim öğeleri üzerinde çalışmalar. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü,Yüksek Lisans Tezi, 41s,Ankara.
• Özgüven M., S. Sekin., B. Gürbüz, N. Şekeroğlu., F. Ayanoğlu., S. Ekren. 2003. Tütün, tıbbi ve aromatik b i t k i l e r i n ü r e t i m i v e t i c a r e t i . E r i ş i m [http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/023mensure. pdf]
• Sade. B., F. Akınerdem, A. Tamkoç, A. Topal, R. Acar, S. Soylu. 1994. Farklı bitki sıklarının çemen verimi ve bazı morfolojik özellikleri üzerine etkileri. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 4(6):5-14.
• Schönfelder, I. 2001. Der neue kosmos-heilpflanzenführer, Kosmos, Stuttgart.
• Tamkoç, A., B. Sade, A. Topal, S. Soylu, R. Acar. 1997. Seleksiyon ıslahı ile elde edilen çemen hatlarında tohum verimi ve bazı tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Türkiye II.Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, 22-25 Eylül 1997, Samsun, 362-366.
• Yılmaz, G., C.Akdağ. 1994. Tokat ekolojik şartlarında ekim sıklığı ve gübrelemenin çemen bitkisinin verim ve bazı özellikleri üzerine etkileri. Gazi Osman Paşa Ü. Ziraat Fakültesi Der. 11:112-124. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 10.06.2011
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.