BAZI EKMEKLİK BUĞDAYLARDA (Triticum aestivum L.) EKİM SIKLIĞININ VERİM VE VERİM ÖĞELERİNE ETKİSİ

Yıl 2010, Cilt: 7 Sayı: 2, 117 - 125, 01.06.2010

Sevgi Dinç Osman Erekul

Öz

Bu çalışma 2008–2009 yıllarında Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği deneme tarlalarında, basit faktöriyel tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yapılmıştır. Bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin (Cumhuriyet–75, Kaşifbey–95, Meta2002, Sagittario) farklı bitki sıklıklarının 2 (200–300–400–500–600 bitki/m ) verim ve verim öğeleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada; bitki boyu, metrekarede başak sayısı, başakta tane sayısı, başakta başakçık sayısı, bin tane ağırlığı ve tane verimi gibi agronomik ve verim özellikleri incelenmiştir. Çeşitler ve farklı bitki sıklığı uygulamalarının denemede incelenen agronomik ve verim öğelerinin birçoğu üzerinde etkisinin önemli olduğu saptanmıştır. Metrekarede başak sayısında çeşit*sıklık interaksiyonu önemli bulunmuş, çeşit*sıklık interaksiyon ortalaması 414.3 (başak/m2) olarak belirlenmiştir. Başakta tane sayısı ve başakta başakçık sayısında çeşitlerin etkisi önemli bulunurken, başakta tane sayısı ve başakta başakçık sayısı 200 tohum/m2 ekim sıklığında en yüksek değere ulaştığı saptanmıştır. Çeşitler arasında en yüksek tane verimi Kaşifbey–95 (360.6 kg/da) çeşidinden elde edilirken, farklı bitki sıklıklarının tane verimi üzerine etkisinin önemli olmadığı ve çalışmada en uygun ekim sıklığının 200 tohum/m2 olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, ekim sıklığı, tane verimi, verim öğeleri

Effect of Seeding Rate on Yield and Yield Components of Some Bread Wheat Cultivars

Öz

This study was conducted at the experimental field of Adnan Menderes University Agricultural Faculty Research
and Practice Farm as a simple factorial randomized block design in 2008-2009 wheat growing season. The
objective of this study was to determine the effects of different seeding rates (200–300–400–500–600 seed/m2) on
some bread wheat cultivars (Cumhuriyet-75, Kaþifbey-95, Meta2002 and Sagittario) agronomic, yield and yield
components. Agronomic and yield characteristics such as plant height, number of ear per square meter, kernel
number per ear, spikelet number per ear, thousand kernel weight and grain yield were investigated. The practice of
different cultivars and seeding rates showed a significant effect on many of the agronomic and yield
characteristics. Cultivar x seeding rate interaction for the number of ear per square meter was significant and the
cultivar x seeding rate interaction mean was 414.3 ear/m2. Number of kernel per ear and spikelet number per ear
shows significant impact on the varieties, while the number of kernel per ear and spikelet number per ear reached
its highest value at 200 seeds/m2. Among varieties the highest grain yield was obtained by the cultivar
Kaşifbey–95 (3606 kg/ha). Different seeding rates indicate no significant effects on the grain yield of wheat. As a
result of this study the most suitable sowing rate from 200 seeds/m2 are applicable for the study area

Anahtar Kelimeler

Bread wheat, seeding rate, grain yield, yield components

Kaynakça

• Açýkgöz, N., M.E. Aktaþ, A.F. Mokhaddam and K. Özcan, Sowing Dates Effect On The Performance Of Wheat Variety Bakhtawar-92. Pakistan Journal of Biological Sciences, 3 (9): 1409-1411.
• Kongresi, 1994. Ýzmir, Turkey.
• Ahmad, Z., N.S. Kisana, M.Y. Mujahid, I. Ahmad, S.Z. Johnson W.J. and L.W. Hargrove, 1987. Optimizing Row
• Mustafa and A. Majid, 2000. Effect of Population
• Density on Yield and Yield Components of Wheat. Pakistan Journal of Biological Sciences, 3(9): –1390.
• Spacing and Seeding Rate for Soft Red Winter Wheat. Published in Crop Sciences. 27: 528–531. Katkat A.V., N. Çelik, N. Yürür ve M. Kaplan, 1987.
• Ekmeklik Cumhuriyet -75 Buðday Çeþidinin Azotlu ve Fosforlu Gübre Ýsteðinin Belirlenmesi. Türkiye Tahýl Sempozyumu Kitabý, s. 583–591. http://www.tzob.org.tr Anonim, 2008. http://www.aydintarim.gov.tr
• Anonim, 2009. Aydýn Ýli Ýklim Deðerleri, Devlet
• Kazan, T. ve R. Doðan, 2005. Pehlivan Ekmeklik Buðday
• (T.aest. var. aest. L.) Çeþidinde Ekim Zamaný ve Ekim Sýklýðý Üzerine Bir Araþtýrma. Uludað Üniv. Ziraat. Fak. Dergisi. 19(1): 63–76. Aydýn. A n o n i m , 2 0 1 0 . F a o i s t a t i s t i k l e r i . Khan, N., A. Jan, A.I. Khan, A.M. Khan and I. Khan, 2002.
• Response Of Wheat Cultivars To Varying Seeding Rates Under Rainfed Conditions. Asian Journal of Plant Sciences. Volume1 Number 4: 343–345. Arýsoy, R.Z., Y. Kaya, A. Taner, S. Çeri ve Ý. Gültekin, Ý., Konya Koþullarýnda Farklý Tohum Sýklýklarýnda Ekilen Buðday ve Tritikalenin Verim ve Verim Unsurlarýna Etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Araþtýrma Sunusu Cilt I. (5–9 Eylül 2005), –135s, Antalya.
• Korres, N. E. And R.J. Froud-Williams, 2002. Effects of
• Winter Wheat Cultivars and Seed Rate on The Biological Characteristics of Naturally Occurring Weed Flora. European Weed Research Society Weed Research. 42, 417–428. Arif, M., K.M. Kakar, R. Ahmad and S. Ali, 2001. Effect of
• Lloveras, J., J. Manent, J. Viudas, A. Lopez and P. Santiveri, Tillage Practices and Seed Rates on Wheat. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4(9): 1087–1089.
• Baeumer, K., 1978.Allgemeiner Pflanzenbau. Eugen Ulmer
• Seeding Rate Influence on Yield and Yield Components of Irrigated Winter Wheat in a Mediterranean Climate. Published in Agron. J. :1258–1265.
• GmbH & Co, Stuttgart,s.264. Balkan, A. ve T. Gençtan, 2008. Bazý Ekmeklik Buðday
• Nakano, H. and N. Morita., 2009. Effects of Seeding Rate
• (Triticum aestivum L.) Çeþitlerinde Farklý Sýra Arasý ve Tohumluk Miktarýnýn Tane Verimi ve Verim Unsurlarýna Etkileri. Tarým Bilimleri Dergisi, 14 (1) –37. and Nitrogen Application Rate on Grain Yield and Protein Content of the Bread Wheat Cultivar 'Minaminokaori' in Southwestern Japan. Plant Production Science. 12(1) : 109–115. Carr, P. M., R.D. Horsley and W.W. Poland, 2003. Tillage and Seeding Rate Effects on Wheat Cultivars: I. Grain
• Production. Published Crop Sci. 43:202–209. Chaudhry, A. U. and Hussain, I., 2001. Influence of Seed
• Rate on Phenology, Yield and Quality of Wheat. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4 (4): –416. Öncan-Sümer, F., 2008. Ekmeklik Buðday (Triticum aestivum L.) Çeþitlerinde Bitki Sýklýðý ve Azot
• Dozlarýnýn Verim, Verim Unsurlarý, Agronomik ve Kalite Özelliklerine Üzerine Etkileri ve Özellikler Arasý Ýliþkiler. Aydýn Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 146 Sayfa, Aydýn. Schillinger, F. W., 2005. Tillage Method and Sowing Rate
• Relations for Dryland Spring Wheat, Barley, and Oat. Published Crop Science. 45:2636–2643.
• Soomro, U. A., M.U. Rahman, E.A. Odhano, S. Gul, A.Q. Tareen, 2009. Effects of Sowing Method and Seed Rate on Growth and Yield of Wheat (Triticum aestivum).
• World Journal of Agricultural Sciences. 5 (2): 159–162. Türk, M. ve N. Yürür, 2001.Gönen Ekmeklik Buðday
• (T.aestivum var. aestivum L.) Çeþidinde Farklý Ekim Sýklýðý ve Farklý Azotlu Gübre Uygulamalarýnýn ve Verim Öðeleri Üzerine Etkileri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabý, Cilt1, s.81–85. Valerio, I. P., F. I. F Carvalho, A.C. Oliveria, G. Benin, V.Q. Souza, A.A. Machado, I. Bertan, C. Busato, G. Silveira and D.A.R. Fonseca, 2009. Seeding Density In Wheat
• Genotypes As A Function Of Tillering Potential. Sci. Agric. (Piracicaba, Braz.). V.66, n.1, p.28–39. Zeybek, A., Ý. Özkan ve E. Tan, 2005. Farklý Ekim Sýklýðý ve Azot Dozlarýnýn Ziyabey-98 Ekmeklik Buðday
• Çeþidinde Verim ve Verim Komponentleri Üzerine Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi Araþtýrma Sunusu, Cilt1, s.105–109. Geliþ Tarihi Kabul Tarihi : 30.12.2010