NORDUZ ERKEK KUZULARINDA BAZI ERGENLIK ÇAĞI ÖZELLIKLERI

Yıl 2010, Cilt: 7 Sayı: 1, 3 - 6, 01.03.2010

Ayhan Yılmaz Fırat Cengiz

Öz

Bu çalışma, Akkaraman varyetesi Norduz erkek kuzularında ergenlik çağı özelliklerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Erkek kuzularda ergenlik özellikleri olarak; biniş yaşı, biniş ağırlığı, ilk sperma verme yaşı ve ilk sperma verme ağırlığı kullanılmıştır. İlk biniş yaşı ve ağırlığı için 31, ilk sperma verme yaşı ve ağırlığı için ise 8 baş Norduz erkek kuzusu kullanılmıştır. İlk biniş yaşını belirlemeye kuzular yaklaşık 3 aylık olduklarında başlanmış ve daha sonra her bir kuzuda ilgili davranış gözlemleninceye kadar iki günde bir test edilmiştir. İlk sperma üretim yaşı ise kuzular yaklaşık 5 aylık olduklarında başlanmıştır. Aynı şekilde her bir kuzuda ilk sperma elde edilinceye kadar kuzular haftada bir elektro-ejakulatöre maruz bırakılmıştır. Norduz erkek kuzularında biniş yaşı ve ağırlığı, ilk sperma verme yaşı ve ağırlığına ilişkin en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 142.72±3.86 gün, 33.58±0.63 kg, 194.13±12.21 gün ve 40.00±1.26 kg olarak saptanmıştır. Söz konusu ergenlik özelliklerine etkisi incelenen çevre faktörlerinden doğum tipinin etkisi önemsiz, sütten kesim ağırlığının ise ergenlik çağı özelliğine değiştiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Norduz, erkek kuzu, ergenlik özellikleri

The Some Characteristics of Puberty in Norduz Male Lambs

Öz

This study was carried out to identify some puberty characteristics in Norduz (variety of Akkaraman) male lambs.
The subjects were 31 for the mounting age and weight, whereas the subjects were 8 for the first sperm production
and weight. The mounting age and the weight, and the first sperm production age and weight of every male lamb
were evaluated as sexual puberty traits. Evaluating of the mounting age in male lambs were started when they are
about four-month-old age and then they were tested two days apart to observe the mounting behavior each male
lamb. The first sperm production age in male lambs was evaluated when they are about at five-month-old age and
then they were weekly exposed to electro-ejaculator. The least squares means for the mounting age and weight,
the first age of sperm production and weight in male lambs were found as 142.72±3.86 day, 33.58±0.63 kg,
194.13±12.21 days and 40.00±1.26 kg, respectively. It was observed that the effect of the birth type, one of the
environmental factors on puberty, is not significant and the effect of the weaning weight varied based on puberty
characteristics.

Anahtar Kelimeler

Norduz, male lamb, puberty, mounting age, sperm

Kaynakça

• Bingöl, M., 1998. Döl ve Süt Verimi ile Büyüme-Gelişme ve Dış Yapı Özellikleri Fen.Bil. Enst., (Doktora Tezi, Basılmamış) 97s, Van.
• Belibasaki, S., S. Kouimtzis, 2000. Sexual Activity and Body and Testis Growth in Prepubertal Ram Lambs in Greece. Small Rumin. Res., 37: 109-113.
• Faure, A.S., J.C. Morgental, F.J.L. Burger, 1988. Puberty and Testis Growth in Karagül Rams Born in Different Seasons. Animal Breeding Abstracts 56:199.
• Folc, J., 1984. The İnfluence of Age, Photoperiodism and Temperature on Semen Production of Rams. The Male in Farm Aniaml Reproduction (Editors: Couro, M.) Nouzilly, France, 377s.
• Karaca, O., M. Kaymakçı, Y. Vanlı, 1992. Koyunlarda Döl Veriminin Genetiği ve Yeni Yaklaşımlar YYÜ. Zir. Fakt. Derg., 2 (1): 138-157.
• Karagiannidis, A., S. Varsakeli, C. Alexopoulos, I. Amarantidis, 2000. Seasonal Variation in Semen Characteristics of Chios and Friesian Rams in Greece. Small Rumin. Res., 37: 125-130.
• Tekiz ve ikiz kuzularda ergenlik özellikleri
• bakımından istatistik olarak önemli bir farklılık
• bulunmamakla birlikte bunun, ergenlik özelliğine
• göre değiştiği gözlenmiştir. Örneğin biniş yaşı ve
• ağırlığı bakımından tekiz kuzular hem daha erken
• yaşta biniş yaşına hem de daha yüksek biniş ağırlığına
• sahip bulunmuşlardır. Buna karşılık ilk sperma verme
• yaşı ve ağırlığında ise ikiz kuzuların daha üstün
• olduğu görülmüştür. Bu durum eşeysel ergenlik
• özelliklerinden ilk sperma verme yaşı ve ağırlığının
• daha az sayıda hayvan üzerinden belirlenmesi ya da
• sperma alma yönteminden kaynaklanmış olabilir. Ek
• olarak, eşeysel ergenlik özeliklerinin kendi
• aralarındaki korelasyonlarda da yalnızca biniş yaşı ile
• biniş ağırlığı arasında 0.36 (P<0.05); biniş ağırlığı ile
• ilk sperma verme ağırlığı arasında ise 0.78 (P<0.05)
• önemli bir korelasyon saptanmıştır. Nitekim,
• Karagiannidis ve ark. (2000) Friesland, Sakız,
• Karagouniki ve Serres erkek kuzularında söz konusu
• eşeysel ergenlik özelliklerinin yaştan çok canlı ağırlık
• ile ilişkili olduğunu bildirmişlerdir.
• Kaymakçı, M., R. Sönmez, 1996. İleri Koyun Yetiştiriciliği. E. Üniv. Zir. Fakt. Yay., 365s, Bornova, İzmir.
• Kaymakçı, M., 2003. Üreme Biyolojisi. E.Üniv. Zir. Fakt. Yay., Bornova, İzmir.
• Mukasa-Mugerwa, E., Z. Ezaz, 1992. Relationship of Testicular Growth and Size to Age, Body Weight and Onset of Puberty in Menz Ram Lambs. Theriogenology 38:979-988.
• Nelson, E.A., T.Y. Lin, E.S. Fonda, 1987. Reproductive Characteristics of Rambouillet, Suffolk, St.Croix, Finsheep, and Hampshire Lamb Rams. American Soci. Anim. Sci., 38: 79-82.
• Rasbech, N.O., 1984. The Male in Farm Animal Reproduction the Male and Fertility of Domestic Animals. (Ed. Courot, M.) Nouzilly, France 377s.
• Schillo, K.K., J.B. Hall, S.M. Hileman, 1992. Effects of Nutrition and Season on the Onset of Puberty in the Beef Heifer. J.Anim.Sci., 70: 3994-4005.
• Sönmez, R., M. Kaymakçı, 1987. Koyunlarda Döl Verimi. Ege Üniv. Zir. Fakt. Yay., No. 404, İzmir, 350s.
• Taşkın, T., 1995. Kıvırcık ve Dağlıç Erkek Kuzularında Kimi Üreme Özelliklerinin Mevsimsel Değişimi Ege Üniversitesi Fen Bil. Enst. (Basılmamış, Doktora Tezi). 132s, İzmir.
• generasyonlar arası süreyi kısaltmak suretiyle
• seleksiyon verimliliğini artırmayı sağlaması
• bakımından son derece önemlidir. Başka bir değişle
• söz konusu özelliklerin erken yaşta seleksiyon ölçütü
• olarak kullanılması ve bu özellikler üzerinden ileri
• yaşlardaki üreme özelliklerinin tahmininin olası
• hayvan ıslahı programları açısından da büyük önem
• t a ş ı m a k t a d ı r. A n c a k g e n e l o l a r a k ü r e m e
• karakteristiklerinin genetik ve çevresel esaslarının
• özgünlükleri hepsini bir arada değerlendirmeyi
• zorunlu kılan modeller geliştirmeyi gerekli
• kılmaktadır. Dolayısıyla her bir üreme özelliğinin
• (puberta, testis, sperma, davranış ve hormon
• özellikleri) kendi içerisinde değerlendirilmesi ve
• birlikte kombinasyonlarının oluşturulması kaçınılmaz
• Taşkın, T., M. Kaymakçı, 1996. Kıvırcık ve Dağlıç Erkek Kuzularında Kimi Üreme Özelliklerinin Değişimi. Ege Üniv. Zir. Fakt. Derg., 33 (2-3): 73-81.
• Yarney, T.A., Sanford, L.M., 1993. Pubertal Development of Rams Lambs, Physical and Endocrinological Traits in Combination As Indices of Post-Pubertal Reproductive Function. Theriogenology 40:735-744.
• Yurdaydın, N., 1990. Theriogenology Spermanın Alınması, Saklanması ve Sun'i Tohumlama. E. Alaçam (Ed.) Nurol Matbaacılık A.Ş. Ankara. 77-89s. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 30.04.2010
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.