AYDIN İLİNDE ZEYTİN ÜRETİMİ İLE İKLİM VERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN BELİRLENMESİ

Yıl 2010, Cilt: 7 Sayı: 1, 71 - 77, 01.03.2010

Cumhur A. Çolakoğlu Renan Tunalıoğlu

Öz

Aydın, mevcut zeytin ağaç varlığı, zeytin ve zeytinyağı üretimi ile Türkiye'nin en önemli ilidir. Aydın'da geleneksel zeytin yetiştiriciliğinde kültürel işlemlerin yeterince uygulanamıyor olması, üretimin iklim değişkenlerine doğrudan bağlı olmasına neden olmaktadır. Araştırmada Aydın'da ele alınan 1990/2007 yılları bazında iklim verilerinin düzenli kayıtlarına ulaşılan dört ilçe; Merkez, Kuşadası, Nazilli ve Sultanhisar'da zeytin verim ve iklim değişkenlerinin ilişkilerini belirlemek için çoklu regresyon modeli kurulmuştur. Elde edilen bulgulara göre Aydın ilinde zeytin ağacının toplam sıcaklık isteği 2.392,08 gün- derece, soğuklama ihtiyacı ise 817,8 saat olarak hesaplanmıştır. Ayrıca zeytin veriminde etkili iklim verilerinden istatistiksel olarak önemli bulunanlar, Aydın merkez ilçe için ortalama nem ve ortalama güneşlenme süresi, Kuşadası için sadece ortalama güneşlenme süresi, Nazilli için toprak sıcaklığı, ortalama nem, ortalama rüzgâr ve toplam yağış, Sultanhisar için ise ortalama maksimum sıcaklık ve ortalama rüzgâr olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Zeytin verimi, iklim değişkenleri, sıcaklık toplamı, soğuklanma ihtiyacı, Aydın

Determination of Relationship between Climate Data and Olive Production Data in Aydın Province

Öz

Aydın is the most important province of Turkey in terms of number of olive trees, olive and olive oil production. Generally, olive
cultivation is made as traditional in Aydın. Not being applied enough of cultural processes in traditional olive cultivation causes
production to be connected directly to climate variables. In the study, the yield and climate data covering the years 1990/2007 and
total of five districts including the central district in Aydın were used. In this study, correlation coefficient between olive
production and climate data of province and districts in Aydın, the needs for total of tempature requirement and cold days were
calculated. According to the findings, in Aydin province, olive trees are in need of average of 2392.08 day-degree temperature
from the rest of to harvest the fruit until the last time out was determined Growing Degree-Day Requirement . For Aydın province
to meet the need to restore the olive tree is expressed as the sum of the temperature of the 'Chilling Requirement' was calculated as
817.8 hours. In this model, average humidity and average sun hours for Aydın central district, only average sunny days for
Kuşadası, soil temperature, average humidity and average wind and total rainfall for Nazilli, average maximum temperature and
average wind for Sultanhisar was seen statistically important

Anahtar Kelimeler

Olive yield, climate variables, growing degree-day requirement, chilling requirement, Aydın

Kaynakça

• Akgül, H., Uçgun, K. 2004. Meyve Ağaçlarında Gübreleme. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım–Sanayi- Çevre Bildiri Kitabı, S.1277–1312. Cilt. 11–13 Ekim 2004, Tokat.
• Anonim, 2006. Zeytin Yetiştiriciliği. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No.61. Sy:76, İzmir.
• Anonim, 2009a. Aydın Tarım İl Müdürlüğü kayıtları.
• Anonim, 2009b. Aydın Meteoroloji İl Müdürlüğü kayıtları.
• Fornaciari, M., Pieroni, L., Orlandi, F. ve Romano, B. 2002. A New Approach To Consider The Variable in Forecasting Yield Models. Economic Botany, 56 (1) pp. 66-72. 2002.
• K a y a , Ü . 2 0 0 9 . Z e y t i n d e Ü r ü n R e k o l t e s i n i n Dünyada zeytin ürün miktarının tahmininde en Belirlenmesinde Çok Parametreli Yaklaşım Urla (İzmir) Örneği. 01/09/2006–01/09/2009 (Devam Eden Doktora Projesi) ZAE& Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü. İzmir.
• kullanıldığı çalışmalarıdır. Bu çalışmalar içerisinde zeytin için ülkemizde en yaygın kullanım arazi incelemeleridir (Kaya, Ü. 2009). Bunun yanında son yıllarda bazı pilot bölgelerde coğrafi bilgi sistemleri ile yapılan üretim tahminleri de kullanılmaktadır. Ülkemizde verim ve iklim arasındaki ilişkilerin kullanılarak yapılan tahmin çalışmaları ise genellikle tek yıllık bitkilerde tercih edilmekte, zeytin gibi uzun ömürlü meyve ağaçlarında ise yaygın olarak kullanılmamaktadır.
• Moriondo, M., Orlandini, S., De Nuntis, P. and Mandrioli, P. 2001. Effect of Agrometeorological Parameters on The Phenology of Emission And Production Of Olive Trees (Olea europea L.) Agrobiologia, 7: 225-232 .2001.
• Motisi, A., Fontana, G., Zerilli, V., Drago, A., Dimino, G. Ferrigno, G. 2008. Development of an Olive Phenological Model in Relation to Air Temperature. ISHS Acta Horticulture, 803: VIII International Symposium on Modelling in Fruit Research and Orchard Management.
• Motisi, A., Fontana, G., Zerilli, V., Drago, A., Dimino, G. Dünyanın önemli üretici ülkeleri içerisinde yer Ferrigno, G. 2008. Development of an Olive Phenological Model in Relation to Air Temperature. ISHS Acta Horticulture, 803: VIII International Symposium on Modelling in Fruit Research and Orchard Management.
• aksaklıkların çözümlenmesi gereklidir. Bu nedenle üretim tahminine yönelik olarak yapılacak her araştırma Türkiye zeytinciliğinin dünya pazarındaki konumunda etkili olacaktır.
• Orlandi, F., Lanari, D., Romano, B., Fornaciari, M. 2005a. New Model to predict the timing of Olive (olea europaea ) flowering: a case study in central İtaly. New Zeland Journal Crop and Horticultural Science, Volume:34.Page:93-99.New Zeland.
• Türkiye'yi temsil eden bir ildir. Geleneksel yetiştiricilikte, kültürel işlemlerin en az olarak uygulanıyor olma zorunluluğu nedeniyle zeytin üretimi iklim değişkenlerine doğrudan bağlıdır. Bu nedenle verim ile iklim değişkenleri arasındaki ilişkilerin belirlenmiş olması üretim tahminlerinin tespit edilmesinde bir araçtır.
• Orlandi, F., Romano, B., Fornaciari, M. 2005a. Effective Pollination Period Estimation in Olive (olea Europaea L.): a polen monitoring application. Scientia Horticultirae, Volume :105.Issue :3 Page: 313-318 July 2005.
• Orlandi, F., Romano, B., Fornaciari, M. 2005b. Effective Pollination Period Estimation in Olive (olea Europaea L.): a polen monitoring application. Scientia Horticultirae, Volume :105.Issue :3 Page: 313-318 July 2005.
• çeşidinin il için hesaplanan toplam sıcaklık isteği ve soğuklanma ihtiyaç değerleri, zeytin ve zeytinyağının hasat zamanı, üretim miktarı ve kalitenin dolayısı ile iç Orlandi, F., Vazguez, L., M. Ruga, L., Bonofilio, T., Fornaciari, M. Mozo, G.H. Dominguez, E., Romano, B., Galan, C. 2005b. Bioclimatic Requirements for Olive Flowering in two Mediterranean Region Located at the same Latitute (Andalucia-Spain and Sicily-Italy), 26 May 2005. Ann Agric Environ Med (AAEM).
• Osborne, I., Chuine, D., Viner & F., Woodward, I. 2000. Olive phenology as a sensitive indicator of future climatic warming in the Mediterranean. Plant. Cell and Environment, 23, 701–710.
• Şıklar, E. 2000. Regresyon Analizine Giriş. T.C. Anadolu Üniversitesi yayınları; No: 1255, Fen Fakültesi yayınları; No. 16. Eskişehir.
• TUİK, 2009 ( www.tuik.gov.tr). Erişim Tarihi: 25.05.2009.
• Tunalıoğlu, R. 2009. Türkiye'de Zeytincilik ve Pazarlama Politikaları: 2000–2010. Tarım 2015-Zeytin ve Zeytinyağı Sempozyumu. 29 Mayıs 2009. Yaşar Üniversitesi. İzmir.
• Tunalıoğlu, R. Karahocagil P. 2006. Zeytinyağı & Sofralık Zeytin ve Pirina Yağı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü. Yayın No.142. Ankara. Geliş Tarihi
• Kabul Tarihi : 20.04.2010