KANOLA (Brassica napus ssp. oleifera L.) ÇEŞİTLERİNDE SIRA ARASI UZAKLIĞININ VERİM VE VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2010, Cilt: 7 Sayı: 1, 79 - 86, 01.03.2010

Hilal Farsak Mustafa Ali Kaynak

Öz

Bu çalışma, Aydın ekolojik şartlarında farklı sıra aralıklarının kışlık kanola çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisini ortaya koyabilmek ve en uygun sıra aralığını saptamak amacıyla yapılmıştır. Deneme, 2008-2009 üretim sezonunda, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi uygulama çiftliğinde yürütülmüştür. Araştırmada dört kışlık kanola çeşidi (Licord, Oase, Californium, Orkan) ve üç farklı sıra aralığı (13, 26 ve 39 cm) denenmiştir. Çalışmada, tane verimi, bitki boyu, bitkideki yan dal sayısı, bitkideki harnup sayısı, hamuptaki tohum sayısı, bin tane ağırlığı ve yağ oranı özellikleri incelenmiştir. Çalışmada farklı sıra aralıklarının, bitki boyu, bitkideki yan dal sayısı, bitkideki harnup sayısı, harnuptaki tohum sayısı ve tohum verimi üzerine önemli etkisinin olduğu saptanmıştır. Tohum verimi yönünden en yüksek değer her dört çeşitte de 13 cm sıra aralığından elde edilirken; en düşük verim 39 cm sıra aralığından elde edilmiştir. Aydın koşulları için en uygun çeşitlerin ise Orkan ve Californium olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kanola, bitki sıklığı, verim ve verim öğeleri, yağ oranı

The Effect of Different Row Spacing on the Yield and Yield Components of Rapeseed Varieties (Brassica napus ssp. oleifera L.)

Öz

This study was conducted to determine the effect of different row spacing on the yield and yield components of
winter sown rapeseed and optimum row spacing under the ecological conditions of Aydýn Province, in Turkey.
This study was carried in the Adnan Menderes University, Faculty of Agriculture in 2008-2009 growing years in
the study, four winter rapeseed cultivars (Licord, Oase, Californium, Orkan) and three row spacing (13 cm, 26 cm
and 39 cm) were tested. Seed yield, plant height, number of lateral branches on the main stem, number of pods per
plant, seed number per pod, thousand seed weight and crude oil ratio were examined.
In the study, on the plant height, lateral branches number, pod number, seed number and seed yield were
significantly effected by row spacing.The highest yield was obtained from 13 cm row spacing, while the lowest
yield was obtained from 39 cm row spacing in all four cultivars. The best cultivars for Aydýn conditions were
Orkan and Californium

Anahtar Kelimeler

Rapeseed, plant density, yield and yield components, oil rate

Kaynakça

• Algan, N. 1985.Islah Edilmiþ Bazý Kolza Çeþitlerinin Çeþitlerin farklý sýra aralýðýnda yað oraný Deðiþik Yetiþtirme Koþullarý Altýndaki Reaksiyonlarý Üzerine Araþtýrmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bornova, Ýzmir.
• en yüksek yað oraný %41.0 ile 39 cm sýra aralýðýndan elde edilmiþtir. Bunu azalan sýra ile 26 cm (%40.0) ve 13 cm (%39.8) izlemiþtir.
• Atakiþi, Ý.K. 1977. Çukurova'da yetiþtirilebilecek kanola çeþitlerinin önemli tarýmsal ve kalite özellikleri üzerine araþtýrmalar. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Yýllýðý. Sayý:1,27-55.
• Çizelge 8'de, çeþitlerin ortalamasý olarak en yüksek yað oraný, %41.2 ile Orkan çeþidinden elde edilmiþtir. Bunu azalan sýra ile Licord (%40.2 ), Californium (%40.0) ve Oase (%39.8) çeþitleri izlemiþtir
• Baþalma, D. 1997. Adaptation of winter type Germany originated rapeseed (Brassica napus ssp. oleifera L.) cultivars under Ankara conditions. Tarým Bilimleri Dergisi. 3(3): 57-62.
• of spring nitrogen on yield components and glucosinolate content of autumn sown oilseed rape (Brassica napus). Journal of Agricultural Science. 120: 219-224.
• Chauhan, A. K., Singh, M., Dadhwal, K.S. 1992. Effect of nitogen level and row spacing on the performance of rape (Brassica napus). Indian Journal of Agronomy. 37 (4): 851-853.
• Christensen, J.V., Drabble, J.C. 1984. Effect of row spacing and seeding rate on rapeseed yield in Northwest Alberta. Canadian Journal of Plant Science. 64: 1011- 1013.
• Clarke, J.M., Simpson, G.M. 1978. Influence of irrigation and seeding rates on yield and yield components of Brassica napus cv. Tower. Canadian Jaurnal of Plant Science. 58: 731-737.
• Cramer, N. 1990. Raps. Zuchtung-Anbau und
• Vermarktung von Körnerraps.
• Diepenbrock, W., Henning, K., 1978. Bauernblatt für
• Schleswig-Holstein, 128: 1154-1156
• Çiçek, N. 1990. Yazlýk kanola (Brassica napus L. ssp. oleifera Metzg.) çeþitlerinin önemli tarýmsal ve kalite özellikleri üzerinde araþtýrmalar. Doða Türk Tarým ve Ormancýlýk Dergisi. 14(3): 283-279.
• Erdem, Ç. 1993. Türkiye'de yað bitkileri tarýmýnýn bugünkü durumu ve geliþtirme imkanlarý. Selçuk Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Semineri.
• Faraji, A. 2003. Effects of row spacing and seed rate on yield and yield components of rapeseed (Quantum cultivar) in Gonbad. Agricultural Research Station of Gonbad, Gonbad Kavous, Iran.
• Araþtýrmamýzda sýra aralýðýnýn yað oraný üzerine Gizlenci, Þ. Dok, M. Acar, M. 2002. Orta Karadeniz sahil önemli bir etkisinin olmadýðý tespit edilmiþtir. En yüksek yað oraný (%41) 39 cm sýra arasýndan elde edilmiþtir. Bu sonuç ile diðer araþtýrmalar arasýnda görülen bazý farklýlýklar, genotip ve ekolojik faktörlerin farklýlýðýndan kaynaklanabilmektedir.
• kuþaðýnda kanola için en uygun sýra aralýðýnýn belirlenmesi. Karadeniz Tarýmsal Araþ. Enst. Gelemen, Samsun.
• Gizlenci, Þ. Dok, M. Acar, M. 2005. Orta Karadeniz Sahil Kuþaðýnda Kolza Ýçin En Uygun Sýra Aralýðýnýn Belirlenmesi. Hasat Der. Eylül 2005, Yýl: 21, Sayý: 244, S:88-94. 39.8 39.0 39.6 41.0 40.6 40.0 41.3 41.0 42.0 40.2 39.8 40.0 41.2