KOLZA (Brassica napus ssp. oleifera L.) ÇEŞİTLERİNDE EKİM ZAMANLARININ VERİM VE VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 1/2, 69 - 76, 01.03.2007

HALİL Çelik Mustafa Ali Kaynak

Öz

Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme arazisinde 3 kolza çeşidi, 4 farklı
zamanlarda ekim yapılarak, ekim zamanlarının verim ve verim unsurları üzerine etkisini belirlemek, Aydın iline
en uygun ekim zamanının ve çeşidi tespit etmek için yapılan bu çalışma, bölünmüş parseller deneme deseninde ve
üç tekrarlamalı olarak 2005-2006 üretim sezonunda yürütülmüştür.
Araştırmada, Licrown, Licord ve Bristol çeşitleri, 2005 yılında 1 Kasım, 15 Kasım, 1 Aralık ve 15 Aralık tarihleri
olmak üzere 4 farklı ekim zamanında ekilmiştir.
Bu çalışmada, kolza çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının, bitki boyu, yan dal sayısı, gövde çapı, bin tane ağırlığı
ve tohum verimi üzerine ise önemli etkisinin olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, verim yönünden en uygun ekim
zamanının 1 Kasım, en uygun çeşidin ise Licrown çeşidi olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kolza, Ekim Zamanı, Verim ve Verim Unsurları

The Effect of Different Sowing Date on the Yield and Yield Components in Rapeseed Varieties (Brassica napus ssp. oleifera L.)

Öz

This study was conducted in split-plot design with three replications and four planting date in the
experiment fields of the Field Crops Department of Faculty of Agriculture at Adnan Menderes University in
2005-2006 period. The aim of this study to investigate the best suitable planting date determine for Aydın
district with the effect of different planting date on some agronomics traits, yield and yield component of
three commercial rape cultivars.
In this research, Licrown, Licord and Bristol cultivars were planted on four different dates, 1 November, 15
November, 1 December and 15 December, of 2005.
In this study, it was observed that effect of plating dates on plant heights, secondary branch, stem
diameter, hundered kernel weight and yield.As a result of this study it was determined that the best planting
date was 1 November and the best suitable cultivar was Licrown.

Anahtar Kelimeler

Rape, Planting Date, Yield and Yield Components

Kaynakça

• Akınerdem, F., Öztürk, Ö., Kaya, M. Z. 1997 Konya Şartlarında Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. Oleifera L.) Çeşitlerinde
• Verim ve Verim Unsurlarının Etkisi. Selçuk Üni.
• Zir.Fak. Der. 11 (15): 113-125.
• Algan, N., Emiroğlu, S. H., 1985, Islah Edilmiş Bazı Kolza Çeşitlerinin Değişik yetiştirme Şartları Altındaki Reaksiyonları üzerine Araştırmalar. E.Ü. Zir.Fak.Der., 22.(3):65-82, İzmir.
• Anonymous., 1998. F. A.O. Production Yearbook. Vol.52, Rome.
• Anonymous., 2001. 05.11.2001 tarihli resmi Gazete. Sayı, 24575A.
• Anonymous.,2004a. Tarla Ürünleri T.C. Başbakanlık Devlet 328.6 A+a++ 315.8 A+a 231.5 B+a 71.9 C+ab 97.1 B a 33.4 C b 67.4 İstatistik Enstitüsü.
• Anonymous., 2004b. .http://www.biyomotorin- biodiesel.com/ (Biyomotorin ve Türkiye-Doç.Dr.Filiz Karaosmanoğlu).
• Arıoğlu, H., 1988. Türkiye'de Bitkisel Yağ Üretimi, Kar ıla ılan Sorunlar ve Önerilen Çözüm Yolları. Zir.Müh.Der., Sayı: 211-212, s: 26-28.
• Atakişi, İ., 1977. Çukurova'da yetiştirilecek Kolza Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Kalite Özellikleri ÜzerindeAraştırmalar. Çukurova Üni. Zir. Fak. Yıllığı. Sayı: 1, 27-55.
• Başalma, D. 1991. Farklı Ekim Normlarının Kışlık Kolza ( Özellikleri ile Verim ve Kalitesi üzerine Etkileri.
• L.) Çeşitlerinde Bitki
• Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-18 Kasım 1999, 317-322,Adana.
• Başalma, D. 1997. Adaptation of Winter Type Germany Origionated Rapeseed ( L.) Cultivars Under Ankara Conditions. Tarım Bilimleri Dergisi. 3(3): 57-62.
• Başalma, D. 2000. Yağ Bitkileri Üretimi ve Ticaretindeki Gelişmeler. Türk-Koop Ekin Dergisi 4 (13): 46-51.
• Çiçek, N.. 1990. Yazlık kolza (
• Metzg.) Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve oleifera
• Kalite Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Doğa Türk
• Tarım ve Ormancılık Dergisi. 14 (3): 283-279.
• Demirci, M., Alparslan, M. 1991. Türkiye'de Bitkisel Yağ Sanayinin Durumu. Agroteknik Tarım Teknolojisi Dergisi. 6: 175-183.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme metodları. Ankara Üni. Ziraat Fak.Yayın No: 1021,Ders Kitabı No: 295,Ankara.
• Gizlenci, S., Dok, M., Acar, M. 2005. Orta Karadeniz Sahil Kuşağında Kolza İçin En Uygun Sıra Aralığının Belirlenmesi. Hasat Der. Eylül 2005, Yıl: 21 Sayı: 244, S: 88-94.
• Göksoy, A.T., Turan, Z.M. 1986. Bazı Yağlık Kolza ( kaliteye İlişkin Karakterler Üzerine Araştırmalar.
• Çeşitlerinde Verim ve
• Uludağ Üni. Zir. Fak. Der. 5: 75-83.
• İlusulu, K., 1970. Fransa ve Almanya'dan Getirilen Kolza Çeşitlerinin Ankara İklim ve Toprak şartları Altında Adaptasyon Durumları, Tohum Verimleri ve Diğer Bazı Özelliklerin Tespiti. Ankara Üni. Zir. Fak. Yıl. 20(1): 132-157.
• İlusulu, K. 1973. Yag Bitkileri ve Islahı. Çağlayan Kitabevi, 366 s. İstanbul
• Kandil, A.A., 1983. Effect of Sowing Date on Yield, yield Components and Some Agronomic Characters of Oil seed Rape ( Rapeseed Conference. Paris, France, 297.
• L.) 6th.International
• Karaaslan, D. 1999. Diyarbakır Koşullarında Yetiştirilebilecek Kolza Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999,328-333.
• Kaya, M. Z. 1996. Konya Ekolojik Şartlarında Yazlık ve Kışlık Bazı Kolza ( Çeşitlerinin Ekim Zamanlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Lisans Tezi, Selçuk Üni. Fen Bilimleri Enst. Tarla BitkileriAnabilim Dalı, Konya. L
• Koç, H. 1999. Tokat Kazova Şartlarında Bazı Yazlık Kolza ( Ekim Zamanı ve Sıra Aralarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Karadeniz Bölgesi Tarım Sempozyumu, 617-627, Samsun.
• Kolsarıcı, Ö., Başoğu, F. 1984. Yağ Kalitesi ve Yağ Oranı Yüksek Kışlık Kolza Çeşit ve Hatlarının Verim Komponentleri Yönünden Karsılaştırılması.Ankara Üni. Zir. Fak.Yıl. 34: 66-76.
• Kolsarıcı, Ö., Er, C., Tarman, D. 1985. Islah Edilmiş Kışlık Kolza Çeşitlerinde Verim Komponentlerinin karşılaştırılması.Ankara Üni. Zir.Fak.Yıl. 35: 61-74.
• Kolsarıcı, Ö. 1986. Türkiye'de Bitkisel Yemeklik Yağ Açığı ve Çözüm Yolları. Ziraat Mühendisliği Dergisi. 179: 41-44.
• Kolsarıcı, Ö., Başalma, D. 1988. Yabancı Kökenli Yazlık Kolza Çeşitlerinin Tohum Verimi ve Yağ Verimi ile Bin Tohum Ağırlığının Saptanması. Ankara Üni. Zir. Fak. Yıl. 39 (1-2): 255-265.
• Kolsarıcı, Ö., Er, C. 1988. Amasya İlinde Kolza Tarımında En Uygun Ekim Zamanı, Çeşit ve Bitki Sıklığının Tespiti Üzerine Araştırmalar. Doğa Tarım ve Ormancılık Dergisi. 12 (2): 163-177.
• Kolsarıcı, Ö., Bayraktar, N., Mert, M.,Arslan, B. 1995.Yağlı Tohumlu Bitkilerin Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. IV. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi. 1. Cilt, 467-483,Ankara.
• Kural, A. 1995. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Uygun Kolza ( Zamanının Saptanması Üzerine bir Çalışma. Doktora Tezi,Çukurova Üni. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı,Adana. L Çeşitleri ve Ekim
• Lifeng, C., Zhiping, C. 1998. A Study of The effects of Differents Sowing Dates on Rape Yields. Field Crops Abst. 51 (3): 267.
• Lutman, P. J. W., Dixon, F. L. 1987. The effect of Drilling Date on The growht and Yield of Oilseed Rape ( Brassica napus ) 108: 195-200.
• Nas, S., Gökalp, H. Y., Ünsal, M. 1992. Bitkisel Yağ Teknolojisi. Atatürk Üni. Yayınları No: 723, Zir.Fak. No: 312, Ders Kitapları Serisi No: 64, Erzurum.
• Ögütçü, Z. 1979. Orta Anadolu koşullarında Yetiştirilen Kolza (Brassica napusssp. oleifera Çeşitlerinin Verim ve Kaliteye İlişkin Karakterleri. Ankara Üni. Zir. Fak. Yayınları: 717, Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler: 417,Ankara.
• Ögütçü, Z., Kolsarıcı, Ö. 1979. Kışlık Kolza (Brassica
• L Çeşitlerinin Antalya, Edirne ve
• napus ssp. oleifera .)
• Ankara Şartlarında Adaptasyonu. Tarımsal Araştırma
• Der., Cilt 1. Sayı 3. 175-188.
• Önder, M., Kan, Y., Soylu, S., Öztürk, Ö. 1995. Bazı Kışlık Kolza (Brassica napus. Ekim Zamanının Dane Verimi, Verim Unsurları ve Kaliteye Etkileri. Selçuk Üni. Zir. Fak. Der. 8 (10): 110- 122. Çeşitlerinde
• Öz, M. 2002 Bursa Mustafakemalpaşa Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Kışlık Kolza Çeşitlerinde Verim ve Bazı Verim Unsurları Üzerine Olan Etkileri. Uludağ Üni. Zir. Fak.Der.16:1-13.
• Özer, H. 1996. Farklı Azotlu Gübre Seviyeleri ve Ekim Zamanlarının Kolza (Brassica napus ssp. oleifera .) Bitkisinin Büyüme, Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üni. Fen Bilimleri Enst. Tarla BitkileriAnabilim Dalı, Erzurum.
• Özer, H., Oral, E. 1997. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Kolza (Brassica napus ssp. oleifera Çeşitlerinin Fonolojik Özellikleri ile Verim ve Verim Unsurları üzerine Bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi. 21 (3): 319-325. L.)
• Öztürk, Ö. 2000. Bazı Kışlık Kolza Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanı ve Sıra Arası Uygulamalarının Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Selçuk Üni. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
• Pop, I., 1985. Influence of Cultural Technologies on The seed Yields and Quality of Winter Rape. Field Crops Abst.038-05904.
• Potts, M. J., Gardner, W. 1980. The potential of Spring Oilseed rape in the west of Scotland. Expl. Husb. 36: 64-74.
• Sağlam A. C., Aslanoğlu, F., Kaba, S. 1999. Kışlık Kolza Çeşitlerinin Tekirdağ Koşullarına Adaptasyonu. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 344-347.
• Tarman, D., Kolsarıcı, Ö. 1986 Yağ Kalitesi Yüksek Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera .) Farklı Ekim ve Bitki Sıklığının Tohum Verimi ve Yağ Oranına Etkisi.Ankara Üni. Zir. Fak.Yıl. 37: 94-109. L Çeşitlerinde
• Geliş Tarihi : 19.12.2007
• Kabul Tarihi : 19.01.2008