KENTSEL DIŞ MEKANLARIN KULLANIM OLANAKLARININ İZMİR KENTİ ÖRNEĞİNDE ARAŞTIRILMASI

Yıl 2006, Cilt: 3 Sayı: 2, 41 - 51, 01.06.2006

Barış Kara Erhan Vecdi Küçükerbaş

Öz

Günümüzde kentleşmenin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi özellikle yapısal alanların kentsel dış mekanlar üzerine baskısını arttırmaktadır. Araştırmada İzmir metropoliten alanındaki Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Karşıyaka, Konak ve Narlıdere ilçelerinin belirlenen ikişer mahallelerinde kentsel dış mekanların gereksinimleri karşılamadaki yeterlilikleri incelenmiştir. Araştırma verileri mahalle sakinleri ile yapılan anketlerden, alanda yapılan mekan analiz çalışmalarından ve 2001 yılına ait Ortofoto haritalardan elde edilmiştir. Haritaların değerlendirmesi MicroStation V8, AutoCAD 2000 ve ArcMap 8.3 Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre nüfus ve yapı yoğunluğu yüksek olan Konak Mecidiye Mahallesinde kentsel dış mekanların hiç bulunmadığı saptanmıştır. Balçova Eğitim, Bornova Yıldırım Beyazıt, Buca Dicle ve Çiğli Şirintepe mahalleleri başta olmak üzere diğer mahallelerin tamamına yakınında bu mekanların sayı ve alan yönünden yetersiz olduğu görülmüştür. İlçeler ve mahalleler arasında kentsel dış mekanların gereksinimleri karşılama açısından farklılıklar gösterdiği gözlemlenmiştir. Araştırma bulguları esas alınarak İzmir kentinin planlanmasında kentsel dış mekanların tasarım ve planlama kriterlerini yönlendirecek, imar planı sürecine rekreasyon alanları planlamasını kazandıracak öneriler oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel dış mekan standartları, kent planlama, peyzaj planlama, rekreasyon alanları, İzmir kenti

Inquiring of Usage Possibilities of Urban Open Spaces in the Case of City of Izmir

Öz

Today due to rapid urbaniztion, building areas have been increasing their impressions particularly on urban open
spaces. In the study, adequacies of the urban open spaces have been analyzed in the selected two neighborhoods in
Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Karşıyaka, Konak and Narlıdere districts in the İzmir metropoliten
area. Research data have been obtained from the questionnaires that carried out with the inhabitants of the
neighborhoods and space analysis in the study area and ortho photo maps which belong to the year of 2001.
Evaluating of the maps have been completed with Geographic Information System (GIS) softwares MicroStation
V8,AutoCAD 2000 andArcMap 8.3.
According to the results of the research; absence of urban open spaces is determined in Mecidiye neighborhood
that has high population and building density. Inadequacy of urban spaces in point of quantity and quality is
determined in the neighborhoods of Eğitim, Yıldırım Beyazıt, Dicle and Şirintepe. In terms of providing of
requirements of the urban open spaces; differences between districts and neighborhoods have been observed.
In respect to the findings of this study; suggestions have been offered to guide for the design and planning
criterion or urban open spaces in the planning of city of İzmir and to add planning of recreation areas to the
development plan.

Anahtar Kelimeler

Urban open space standards, city plannig, landscape planning, recreation areas, city of İzmir

Kaynakça

• Bakan, K.,1981, Türkiye'de Kentsel Dış Mekanların City of Juneau Parks and Recreation,1996, Juneau Parks Ergin, Ş.,1989, Kentsel Açık/Yeşil Alan Donanımının Forsyth County Parks&Recreation Department,1997, İzmir Büyükşehir Belediyesi,1998, İzmir Şehir Rehberi, İzmir Büyükşehir Belediyesi,2001, İzmir Metropoliten İlçeleri 1/1000 Ölçekli Ortofotagrametrik Haritalar.
• İzmir Sağlık İl Müdürlüğü,2001, Sağlık Ocakları Mahalleler EFT Çalışması Sonuçları Nüfus Verileri.
• İzmir İlçe Sağlık Grup Başkanlıkları,2001, Sağlık Ministry of Culture and Recreation, Sports and Fitness Division, Canada,1973, Guidelines for Developing Public Recreation Facility Standards, Toronto, Ontario, C a n a d a , 1 1 4 p . , h t t p : / / w w w . l i n . c a / lin/resource/html/jk52.htm
• Özkan, M.B., Küçükerbaş, E.V., Kaplan, A., Hepcan, Ş., Yiğit, E.M., ve Sönmez, H.
• Kamusal Dış Mekanları Bağlamında Mastır Plan Çalışması, ISBN: 975-93154-8, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 88 sy.
• T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı TeknikAraştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü,
• Kanunu ve İlgili Yönetmelikler-2001, Yayın No: 108, Ankara, 200 sy.
• T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü,
• The National Recreation and Park Association (NRPA), The Sarasota County Comprehensive Plan, Ward, T.C.,
• United Nations (UN), Department of Economic and Social Affairs,
• Use Control Measures, Volume VII, Global Review, United Nations Publication, NewYork, USA, 196 p. Yonca, A.,
• Düzenlenmesi, TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Basımevi,Ankara, 115 sy. C h a p t e r
• , İyileştirilmesi: İzmir Karşıyaka Belediyesi Kent Ormancılığı/Bitkilendirme Planı, Mastır Plan ve Stratejisi, Sonuç Raporu, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, T.C. Hükümeti Projesi, Proje No: Tur/97/008/A/01/12, Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bornova-Türkiye, Prizma Matbaacılık Ltd. Şti. İzmir, 210 sy.
• Niceliksel Değerlendirmesine Yönelik Matematiksel Bir Model Önerisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Yayınları MMF/SBF-89 EY 187, İzmir, 58 sy., ISBN 975-441-044-5.
• Parks and Open Space Plan Winston-Salem and F o r s y t h C o u n t y, C h a p t e r 8 , 1 0 6 p . , http://www.ci.winstonsalem.nc.us/ planweb/ Publications/ legacy/openspaceparksgreenways.pdf 211 sy.
• Ocakları Mahalleler EFT Çalışması Sonuçları Özürlü Sayıları.
• , 2003, Muğla Kenti 2001, 3194 Sayılı İmar 1999, Örnekleme ve Anket, Sorularla İstatistikler Dizisi 8, Ankara, 46 sy. ISBN 975-19-2188-0.
• , National Recreation and Park Association Standards, NRPA Areas and Facilities Standards, http://www-personal.ksu.edu/~sstevens/nrpastan.html 2002, Chapter 3 Recreation And Open Space, http://apoxsee.co.sarasota.fl.us/chap3/
• , Urban Space In the 21'st Century, Landscape and Urban Planning, Volume 60, Issue 2, 59-72 p.
• b, Urban Land Policies and Land 1993, Türkiye'de Kentlerin Fiziki Dokusu, Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Planlama Genel Müdürlüğü Planlama Dairesi Başkanlığı Yayını, Yayın ve Temsil Dairesi Başkanlığı Yayım ve Basım Şube Müdürlüğü Matbaa Birimi, Ankara, 61 sy. ISBN 975- 19-0766-7. Geliş Tarihi
• Kabul Tarihi : 15.03.2007