SAMSON DAĞI DOĞAL BİTKİ ÖRTÜSÜNÜN OTSU KARAKTERDEKİ BAZI ÖRNEKLERİNDEN PEYZAJ MİMARLIĞI UYGULAMALARINDA YARARLANMA OLANAKLARININ İRDELENMESİ

Yıl 2005, Cilt: 2 Sayı: 2, 5 - 12, 01.06.2005

Bülent Deniz Uğur Şirin

Öz

Türkiye sahip olduğu zengin biyoçeşitlilikle dünyanın sayılı gen merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ancak bu kadar büyük bir potansiyele sahip olmasına rağmen kültüre alınan bitki türlerine, bu zenginliğin yeterince yansıtılamadığı, uygulamalarda yoğun olarak egzotik türlerin yer aldığı görülmektedir. Günümüzde çevre sorunlarına yönelik ilginin artması ve ekolojik söylemin gündelik hayatta artan bir ilgiyle takip edilmesiyle beraber oluşan bilinçlenme, insanları yeni beklenti ve arayışlara itmekte, bunun sonucu olarak da bitkilendirme çalışmalarında doğal bitki türlerinin kullanımının önemi giderek artmaktadır. Literatürde, doğal bitki türlerinin kentsel ve kırsal alanlarda kullanımının ekosistem bütünlüğüne sağladığı katkıları işaret eden sayısız araştırma mevcuttur. Ancak doğal bitki türlerinin sağladığı katkılardan faydalanılabilmesi öncelikle her bölgeye özgü bitki türlerinin tanınması, araştırılması ve üretim yöntemlerinin ayrıntılı olarak belirlenmesine bağlıdır. Bu bağlamda yürütülen çalışmada Samson Dağı doğal bitki örtüsünde mevcut olan bazı otsu karakterdeki bitki türlerinin belirlenmesi ve peyzaj mimarlığı uygulamalarında kullanım olanaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucu amacımıza uygun özelliklere sahip ve bu özellikleri itibari ile bitkilendirme çalışmalarında kullanım potansiyeli taşıyan otsu karakterdeki bitki türlerinden 14 adedi değerlendirmeye alınmış ve bu türlerin peyzaj mimarlığı uygulamalarında kullanım olanakları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Samson Dağı, Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, doğal otsu bitki, peyzaj mimarlığı

Potential Use of Some Native Herbaceous Plants Found of Samson Mountain as Ornamentals

Öz

Turkey is recognized as an important gene source, because of the rich genetic diversity found in Turkey's flora.
Turkey has a great variety of native plant species. However, the number of cultivated plant species doesn't reflect
this richness. Exotic species are extensively used for planting applications. Nowadays, environmental problems
have attracted an increasing interest in public agenda raising the public awareness for ecological issues and
creating significantly higher expectations. Using native species in landscape applications is becoming a more
common practice.
There is a great body of literature that denotes using native plant species to support ecological integrity of urban
and rural spaces. To utilize these benefits, first of all, the flora of the each region has to be elaborately recognized
and specific propagation methods have to be determined.
The goal of this research was to determine some native herbaceous species present in Samson Mountain flora and
their possible use as ornamental plants in landscape applications.
As a result of this study, a total 14 native plant species to Mount Samson were selected and examined for their
potential use in landscape architecture applications.

Anahtar Kelimeler

Samson Mountain, Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası National Park, native herbaceous plant, landscape architecture

Kaynakça

• Acartürk, R., 2001. Şifalı Bitkiler Flora ve Sağlığımız. OVAK,Yayın No: 1,Ankara.
• Andrén, H., 1994. Effects of Habitat Fragmentation on Birds and Mammals in Landscapes With Different Proportions of Suitable Habitat: A Review. Oikos, 71: 355-366.
• Anonim, 2002, http://www.calhortsociety.org/flower- show/landscape-show-2002/source/img_ 0712.html
• Anonim, 2005a, http://www.ibiblio.org/pfaf/cgi- bin/arr_html?Asphodeline+lutea &CAN= COMIND
• Anonim, 2005b, http://www.ibiblio.org/pfaf/cgi- bin/arr_html?Lupinus+angustifolius&CAN= COMIND
• Anonim, 2005c, http://www.ibiblio.org/pfaf/cgi- bin/arr_html?Mentha+pulegium&CAN=LATIND
• Barış, M.E., 2002. Yeşil alan uygulamalarında doğal bitki örtüsünden yeterince yararlanıyormuyuz?. II. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi,. s: 91-95,Antalya.
• Bown, D., 1995. Encyclopaedia of Herbs and their Uses, ISBN 0-7513-020-31, Dorling Kindersley, London.
• Chevallier,A., 1996. The Encyclopedia of Medicinal Plants, ISBN 9-780751-303148, Dorling Kindersley, London.
• Chittendon, F., 1956. RHS Dictionary of Plants Plus Supplement. Oxford University Press.
• Davis, P.H., 1970. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Volume: 3, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., 1982. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Volume: 7, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Durmuşkahya, C., 2000. Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası (Kuşadası-Aydın) Milli Parkı Biyoçeşitliliği Üzerine İncelemeler. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 171 sh.
• Hepcan, Ş., 1997. Milli Parklarda Yönetim Zonlarının Belirlenmesi Amacıyla Manisa Spil Dağı Milli Parkı Örneğinde Bir Yöntem Araştırması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 129 sh.
• Hostetler, M. and Knowles-Yanez, K., 2003. Land use, scale, and bird distributions in the Phoenix metropolitan area, Landscape and Urban Planning, 62, 55-68.
• Huxley, A., 1992. The New RHS Dictionary of Gardening, ISBN 0-333-47494-5, MacMillan Press.
• İlker, İ., Özel, N. ve Gemici, Y., 1994. Dilek Yarımadası Milli Parkının çok amaçlı kullanımı üzerine araştırmalar. Kıyı Sorunları ve Çevre Sempozyumu, BelediyeYayınları, No: 7, Kuşadası.
• Kostak, S., 1998. Türkiye florasında doğal olarak bulunan süs bitkilerinin kullanımı, değerlendirmesi ve muhafazası. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, s: 31-36, Yalova.
• Köse, H., 1997. Ege Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Bazı Süs Ağaç Ağaççık ve Çalı Tohumlarının Çimlendirme Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD., İzmir, 116 sh.
• Langlet, O., 1967. Regional Intra-Specific Variousness. Proc. XIV IUFRO Congress, Germany, 3(22):435- 438.
• Meffe, G.K. and Carroll, C.R., 1994. Principles of Conservation Principles. Sinauer Associates Inc. Publishers, Sunderland, Massachusetts.
• Mills, G.S., Dunning, J.B.J. and Bates, J.M., 1989. Effects of Urbanization on Breeding Bird Community Structure in Southwestern Desert Habitats. Condor 91, 416-428.
• Öztürk, M.A., Seçmen, Ö., Gemici, Y. ve Görk, G., 1990. Plants and Landscape-Ege Bölgesi Bitki Örtüsü. ISBN- 975-375-006-4, İzmir.
• Öztürk, M., Efe, R., Çelik, A., Başlar, S., Feoli, E. ve Scimone, M., 2000. Dilek Yarımadası Milli Parkının biyocoğrafya özelliklerinin Kuşadası'nın gelişimine katkısı. Geçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumu, Kuşadası.
• Phillips, R., Rix. M., 1991. Perennials Volumes 1 and 2, Pan Books, ISBN 0-330-30936-9. 11
• Sarıbaş, M., 1998. Batı Karadeniz Bölgesinde doğal olarak yetişen odunsu süs bitkileri. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, s: 44-50,Yalova.
• Saunders, D.A., Hobbs, R.J. and Margules, C.R., 1991. B i o l o g i c a l C o n s e q u e n c e s o f E c o s y s t e m Fragmantation: A Review. Conservation Biology, 7: 206-207.
• Shaw, W.W., Harris, L.K., Livingston, M., Charpentier, J.P. and Wissler, C., 1996. Pima County Habitat Inventory Phase II, Report to Arizona Game and Fish Department, 94 pp.
• Soulé, M.E., 1991. Land Use Planning and Wildlife Maintenance: Guidelines for Conserving Wildlife in an Urban Landscape. APA Journal, 57(3):313-323, American PlanningAssociation, Chicago.
• Topay, M. ve Kaya, Z., 1998. Bartın-Amasra florasındaki bazı otsu süs bitkilerinin peyzaj değerlerinin saptanması ve kentsel mekanlarda kullanım olanakları. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, s: 74-82,Yalova.
• Uslu, A.O., 2002. İthal süs bitkileri ile ekonomik/ekolojik park tasarımı gerçekleşebilir mi?. II. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, s: 191-200,Antalya.
• Wilcox, B.A. and Murphy, D.D., 1985. Conservation Strategy: The effects of Fragmantation on Extinction. Amer. Nat. 125: 879-887.
• Yücel, E., 2002. Türkiye'de Yetişen Çiçekler ve Yerörtücüler. ISBN 975-93746-1-7, SB 404, A7, Y83, Eskişehir. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 23.11.2005 12