SU KULLANICI ÖRGÜTLERİNCE BELİRLENEN SULAMA ÜCRETLERİ İLE KULLANILAN SULAMA SUYU BİRİM MALİYETİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2005, Cilt: 2 Sayı: 2, 59 - 65, 01.06.2005

Cengiz Koç Necdet Dağdelen Ersel Yılmaz Köksal Özdemir

Öz

Gelişmekte olan ülkeler kadar gelişmiş ülkeler de sulama ücretlerinin uygun seviyesi ve su ücretleri için kullanılacak araçları belirlemede uzlaşma sağlayamamıştır. Suyun fiyatı, su kayıplarını azaltma, sulama kurumunun finansmanı ve sulama yatırımlarından yararlananların geri ödemesi gibi farklı amaçları içerebilmektedir. Bir çok ülke artan nüfus baskıları ve su kıtlığını içeren sulama suyu düzenlemelerinde başlıca araç olarak sulama ücret yöntemlerini kullanmaktadır. Doğru fiyatları oluşturma suyun etkin olarak tahsisatında arzu edilen bir durumu oluşturmaktadır. Ancak, bunun nasıl yerine getirileceği tartışma konusudur. Bu çalışmada; Aydın Ovası Sulama Birliği tarafından bitki desenine bağlı olarak birim sulanmış alan yöntemi temel alınarak belirlenen sulama ücretleri ile sulama şebekesine saptırılan sulama suyunun birim maliyeti göz önüne alınarak hesaplanan sulama ücretleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. İncelenen yıllarda, Aydın sulama şebekesi yerçekimsel ve pompaj sulama alanlarında bitki desenine bağlı olarak sulanmış alan yöntemi ile belirlenen sulama ücretleri, birim su maliyetine göre hesaplanan sulama ücretleri ile örtüşmemektedir. Özellikle, pompaj sulama alanlarında sulama birliği tarafından belirlenen sulama ücretleri olması gerekenin altında gerçekleşmiştir. Bu neden ile Aydın Ovası sulama birliği, sulama ücretlerini belirlerken bitki desenine bağlı olarak bitkinin birim alan su kullanımı ile suyun birim maliyetini temel alarak hesaplanan sulama ücretlerini kullanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Aydın ovası, sulama birliği, sulama suyu maliyeti, sulama ücreti

A Study on Relation Between Unit Cost of the Irrigation Water Used and Water Charges Determined by Water User Association

Öz

In developed as well as developing countries, there is disagreement regarding the appropriate means by which to
price water and appropriate level of water charges. The pricing of water may involve different objectives, such as
cost recovery, financing the irrigation agency or reducing wastage of water. In addressing water scarcity and
increased population pressures many countries are adopting water-pricing mechanisma as their primary means to
regulate water consuption. Getting prices right is seen as a desirable way to allocate water efficiently, but how to
accomplish tho remain a debatable issue.
In this study, it was investigated in relation to between water charges based on the method unit irrigation area,
depending on the kind of crops irrigated by Aydın Plain Irrigation Associtiation (APIAs) and the water charges
calculated according to unit water cost of the irrigation water diverted the network. The water charges determined
by the APIA , according to unit irrigation area, depending on the kind of crop irrigated in gravitation and pump
irrigation area of the Aydın Plain irrıgation network are not to compete with the water charges calculated to the
unit water cost. Particularly, the water charges determined by the APIAs in the pump irrigation areas are fairly
lower than the charges calculated to unit water cost; however, while the charges are determined by APIAs, the
water charges based on the unit square water use of crops, depending on the kind of the crops and unit water cost
are to be used

Anahtar Kelimeler

Aydın plain, water user association, cost of irrigation water, water charge

Kaynakça

• Anonymous, 2000. DSİ XXI. Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Şube Müdürlüğü, Su Kullanıcı Örgütleri İzleme ve Değerlendirme Raporu,Aydın.
• Anonymous, 2001. DSİ XXI. Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Şube Müdürlüğü, Su Kullanıcı Örgütleri İzleme ve Değerlendirme Raporu,Aydın.
• Anonymous, 2002. DSİ XXI. Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Şube Müdürlüğü, Su Kullanıcı Örgütleri İzleme ve Değerlendirme Raporu,Aydın.
• Anonymous, 2003. DSİ XXI. Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Şube Müdürlüğü, Su Kullanıcı Örgütleri İzleme ve Değerlendirme Raporu,Aydın.
• Anonymous, 2003a. DSİ XXI. Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Şube Müdürlüğü, 2003 Yılı Genel Sulama Planlaması Uygulama Raporu,Aydın
• Bos, M.G., Wolters, W. 1990. Water Charges and Irrigation Efficiencies. Irrigation and Drainage Systems 4: 267- 278.
• Erdoğan, C.F., Özgenç, N., 1988. DSİ Sulamalarında Bitki Su Tüketimleri ve Sulama Suyu İhtiyaçları. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Daire Başkanlığı,Ankara, 475s
• Johansson, R.C., 2000. Pricing Irrigation Water:ALiterature Survey. World Bank, Washington, D. C. 80pp.
• Karataban, A. Y., 1976. Su Kaynaklarının Planlama ve İdaresinde Ekonomik ve Mali Fizibilite, DSİ Genel Müdürlüğü Matbaası,ANKARA.
• Koç, C., 1998. Büyük Menderes Havzası Sulama Şebekelerinde Organizasyon-Yönetim Sorunları ve Yeni Yönetim Modelleri Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi (Basılmamış), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, İzmir.
• Koç, C., 2002. DSİ XXI. Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Şube Müdürlüğü, Mısır Heyeti Gezi Notları, Aydın.
• Sagardoy, J.A., 1980. The Role of Water Pricing and Metering in Promoting Efficient Irrigation Water Use. Seminar on Economic Instruments for Rational Utilization of Water Resources, Water/sem. 7/9-R, Genova, 16p.
• Ul, M.A., Dorsan, F., Anaç, S., Yercan, M., 2002. Gediz Havzasında Yönetimleri Su Kullanıcılara Devredilen S u l a m a Ş e b e k e l e r i n i n P e r f o r m a n s ı n ı n Değerlendirilmesi. Su Havzalarında Toprak ve Su Kaynaklarının Korunması, Geliştirilmesi ve Yönetimi Sempozyumu, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 1820 Eylül 2002,Antakya-HATAY.
• Xiugui, W and Xulai, Q., 1994. Research on Standard of Irrigation Service Fee. International Conference on Irrigation Management Transfer, September 20-24 Wuhan, China, Volume III, 289-295. Geliş Tarihi
• Kabul Tarihi : 24.05.2005