MAVİ SERVİ (Cupressus arizonica cv. “Glauca”) ile LİMONİ SERVİ (Cupressus macrocarpa cv. “Lutea”) AŞILANMASINDA ALTLIK ve KALEM ÖZELLİKLERİNİN AŞI TUTUM ORANLARI ile SÜRGÜN GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 1, 19 - 24, 30.06.2016

Gülbin Çetinkale Demirkan Hülya Akat Oral Şahin İbrahim Yokaş

https://doi.org/10.25308/aduziraat.278361

Öz

Bu çalışmada, peyzaj düzenlemelerinde yoğun bir şekilde tercih edilen türlerden arasında yer alan servilerden Cupressus arizonica cv. “Glauca” WOODALL (Mavi Servi) ve Cupressus macrocarpa cv. “Lutea” WEBSTER (Limoni Servi) kültür varyetesi fidanlarında yanaştırma aşı kullanılmıştır. Anaç olarak Muğla–Gökova Orman Fidanlığı'ndan temin edilen 1+0 yaşlı Cupressus sempervirens L. (Adi Servi) fidanlarının altlık olarak kullanımlarında anaç çapı (4.00-6.00 mm ile 6.01-8.00 mm), kalem çapı (2.00-2.50 mm ile 2.51-3.00 mm) ve kalem boylarının (10.00-15.00 mm ile 15.01-20.00 mm) aşı tutma oranları, sürme oranları, sürgün çapı ile sürgün boyu gelişimine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla deneme, örtü altı yapıda naylon örtü ile korunan yastıklarda tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 10 bitki olacak şekilde yürütülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre; Adi Servi'de (C. sempervirens) 6.01-8.00 mm (AÇ2) arasındaki anaç çapları üzerine Mavi Servi (C. arizonica cv. “Glauca”) ile Limoni Servi'nin (C. macrocarpa cv. “Lutea”) 2.51-3.00 mm (KÇ2) kalınlığa sahip kalemlerinin aşılanması sonucu daha kısa sürede kaliteli aşılı fidanların elde edilebileceği tespit edilmiştir. Anaç çapı ve kalem çapı kalın olan bitkilerin ince olanlara göre daha kalın ve daha uzun sürgün meydana getirdikleri saptanmıştır. Bununla birlikte kalem boyunun 10.00-15.00 cm (KB1) arasında olması, aşı tutma ve aşı sürme oranını arttırırken, 15.01-20.00 cm (KB2) arasında olması ise aşı sürgün çapının ve boyunun daha fazla artmasına paralel olarak sürgün gelişiminin de olumlu yönde etkilendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aşılama, aşı tutma, Cupressus arizonica cv. “Glauca” (Mavi Servi), Cupressus macrocarpa cv. “Lutea” (Limoni Servi), Cupressus sempervirens (Adi Servi), sürgün gelişimi

The Effect of Rootstock and Scion of Cupressus arizonica cv. “glauca” and Cupressus macrocarpa cv. “Lutea” on the Grafth to Rates and Shoot Growing

Öz

In this study, the seedlings of the landscape production intensely preferred species Cupressus arizonica "Glauca"
WOODALLand Cupressus macrocarpa cv. "Lutea" WEBSTER culture varieties, by the docking vaccisine were
investigated the rootstoke of the seedlings were Cupressus sempervirens L. which were taken from Mugla -
Gokova Forest Nursery at the age of 1-0. The rootstoke diameters were 4.00-6.00 mm and 6.01-8.00 mm, scion
diameter 2.00-2.50 mm and 2.51-3.00 mm and the scion lenght are 10.00 to 15.00 mm and 15.01 to 20.00 mm.
The effect of thesegrafths to the growth of graft take ratio, shoot growth rate, shoot diameter, shoot lenght were
searched. For this aim the trial was conducted under the polythene cover in randomize block design in three
replications and 10 plants in each replicant. According to the obtain results for the C. sempervirens rootstock the
diameter of 6.01-8.00 mm were better for the C. arizonica cv. “Glauca” and C. macrocarpa cv. “Lutea” where the
diameters 2.51 to 3.00 mm as grafting material for the purpose of shortage and qualified grafting the thick
rootstoke diameter and scion diameter resulted as thicker and taller shoot in comporison to thin rootstoke
diameter and thin scion diameter. When the scion lenght is between 10.00-15.00 mm grafh take ratio and grafting
shooting rates increased but between 15.01-20.00 mm grafth shoot diameter and lenght increased better and shoot
development effected positively

Anahtar Kelimeler

Bud take, Cupressus arizonica cv. “Glauca”, Cupressus macrocarpa cv. “Lutea”, Cupressus sempervirens, grafting, grafth take ratio, shoot development

Kaynakça

• Anonim (2001) FAO, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Süs Bitkileri Alt Komisyon Raporu, Ankara
• Avşar MD (2001) Kahramanmaraş Yöresi Park ve Bahçelerindeki Dallı Servilerin (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis Mill. Gord.) Bazı Kozalak ve Tohum Özellikleri. Kahramanmaraş Sütçüimam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi 4 (2): 80-87
• Ayyıldız A (1990) Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk Problemleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, 344, Ankara.
• Bostan SZ, İslam A (1998) Kayısıda Bir ve İki Yaşlı Çöğür Anaçlarının Fidan Gelişimine Olan Etkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 22(3): 291-293.
• Sabuncu R, Çalışkan S (2007) Akdeniz Servisi'nin (Cupressus sempervirens L.) Ekolojisi ve Silvikültürü.
• http://www.arastirmax.com/system/files/dergiler/92320/m akaleler/58/1/aras tirmax-akdeniz-s ervis inin- cupressus-sempervirens-l.ekolojisi-silvikulturu.pdf Erişim: 28.09.2015
• Chandel JS, Negi KS, Jindal K (1998) Studies on Vegetative Propagation in Kiwi (Actinidia deliciosa Chev.). Indian Journal of Horticulture 55(1): 52-54
• Dardeniz A, Şahin AO (2005) Aşılı Asma Fidanı Üretiminde Farklı Çeşit ve Anaç Kombinasyonlarının Vejetatif Gelişme ve Fidan Randımanı Üzerine Etkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Dergisi; Bahçe. 43(2): 1-9
• Du Cros ET, Ducrey M, Barthelemy D, Pichot C, Giannini R, Raddi P, Roques A, Sale Luis J, Thibaut B (1999) Cypress a Pratical Handbook. Studio Leonardo, Florence.
• Fielding JM (1969) The Mass Production of Improved Material. In: Proceedings of the IUFRO Congress, Fo- Ftb-6911/1.
• Gubbuk H, Gunes E, Ayala-Silva T, Ercisli S (2011) Rapid Vegetative Propagation Method for Carob. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 39: 251- 254
• Güleryüz M (1991) Ülkemiz Meyve Fidancılığında Anaç Sorunu ve Dünyada Anaç Islahı ile İlgili Çalışmalar. In: Türkiye 1. Fidancılık Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 273-283.
• Kaşka N, Yılmaz M (1974) Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği (Çeviri: “Plant Propagation” H.T. Hartman ve D.E. Kester). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:79, Adana.
• Larsen CS (1956) Genetics in Silviculture. Oliver & Boyd., Edinburgh.
• Mayer H, Aksoy H (1998) Türkiye Ormanları (Walder der Türkei), (Çeviri: H. Aksoy-G. Özalp). Türkiye Cumhuriyeti, Orman Bakanlığı, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Bolu.
• Miyamoto S, Martinez I, Padille M, Portillo A, Ornelas D (2004) Landscape Plant Lists for Salt Tolerance A s s e s s m e n t . A v a i l a b l e f r o m : U R L : http://www.epwu.org/reclaimed_water/pdf/Salt_Tolor ance_Plants.pdf Erişim: 28.09.2015
• Nienstaedt H, Cehc FC, Mergen F, Wang Chi-Wu, Zak B (1958) Vegetative Propagation in Forest Genetics Research and Practice, Journal of Forestry 56: 826-839.
• Öylek HŞ, Aslan A, Demirtaş MN, Avcı S (2013) Farklı Çaplara Sahip Zerdali Çöğürlerinin Aşı Başarısı ve Fidan Gelişimine Etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6(2): 103-107.
• Özalp G (1991) Cupressus sempervirens L.'in Reşadiye Yarımadası'nda Yeni Bir Yayılışı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 41(1): 94-102
• Özçağıran R (1974) Meyve Ağaçlarında Anaç ile Kalem Arasındaki Fizyolojik İlişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 243, İzmir.
• Öztürk B, Özcan M, Öztürk A (2011) Farklı Anaç Çapları ve Aşılama Zamanının Kivi Fidanı Üretiminde Aşı Başarısı ve Fidan Büyümesi Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi (17): 105-112.
• Petheram A (1986). An Investigation to Establish The Optimum Time of Propagation C. sativa. Horticultural Abstract 36: 4398.
• Polat AA, Kamiloğlu Ö, Durgaç C (1999) Değişik Nitelikteki Aşı Kalemleri ile Gövde Kalınlığı Farklı Çöğürlerin Yeni Dünyalarda Aşı Başarısı Üzerine Etkileri. Turkish Journal of Agricultural and Forestry 23(5): 1125-1132
• Seçmen Ö, Gemici Y, Görk G, Bekat L, Leblebici UE (1995). Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Ürgenç S (1992) Ağaç ve Süs Bitkileri Fidanlık ve Yetiştirme Tekniği. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul
• Yılmaz M (1994) Bahçe Bitkileri Yetiştirme Teknikleri. Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana.
• Zenginbal H, Özcan M, Haznedar A, Demir T (2007). Comparisons of Methods and Time of Buddings in Kiwifruit (Actinidia deliciosa, A. Chev). International Journal of Natural and Engineering Sciences 1(1): 23- 28. Sorumlu Yazar
• Gülbin ÇETİNKALE DEMİRKAN
• [e-mail]
• Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
• Ortaca Meslek Yüksekokulu Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 14.06.2015