Siirt İl Merkezindeki Tüketicilerin Organik Ürün Tüketim Tercihleri ve Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 33 - 41, 31.12.2018

Oğuzhan Çam Ersin Karakaya

https://doi.org/10.25308/aduziraat.422021

Cited By: 7

Öz

Hem insan sağlığı hem de doğanın korunması için
organik beslenme, organik ürün yetiştirme ve organik tarım yapma önemle dikkat
edilmesi gereken bir durumdur. Bu çalışma, Siirt il merkezindeki tüketicilerin
organik ürünlere yönelik tercihlerini ve organik ürünleri tercih etmelerinde
etkili olan faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma materyali
olarak, Siirt ili kent merkezindeki 271 birey ile 2017 yılında yapılan anket
çalışmasından derlenen yatay kesit verileri kullanılmıştır. Araştırma
bulgularına göre; tüketicilerin %63’ünün erkek, %71’inin bekâr olduğu,
tüketicilerin yaş ortalamasının 34.2 ve aylık gelirlerinin ise 1200 TL olduğu
belirlenmiştir. Organik ürünler hakkında bilgi sahibi olan tüketici oranı %71.8
olarak bulunurken, bilgi kaynağı olarak %46.8 ile internet ilk sırada yer
almıştır. Tüketicilerin %84.3’ü organik ürün tükettiğini ifade etmiş ve
tüketilen organik ürünler arasında %62.2 ile yaş sebze ve meyve ilk tercih
olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak; organik ürünlerin güvenli olması ve
organik ürünlerinin sağlığa zararlı olmaması, gibi faktörlerin organik ürün
tüketim tercihini etkileyen en önemli faktörler olduğu saptanmıştır. Kontrol ve
sertifikasyon ile ilgili olarak tüketici bilincinin oluşmaması, reklam
faaliyetlerinin yetersiz kalması ve pazarlama önemli sorunlar arasında yer
almaktadır. Pazarlama marjının tüketici lehine olması, organik ürün satış
yerinin güvenilirliği ve temizliğine yönelik yapılacak çalışmaların organik
ürünlerin tüketimini arttıracağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siirt, aylık gelir, yaş sebze ve meyve, pazarlama

Determination of Consumption Preferences of Organic Product and Factors Affecting Consumption Preferences of Consumers in Siirt Province

Öz

Organic nutrition, organic cropping and organic farming are all important considerations for both human health and the protection of nature. This study was conducted to determine the preferences of consumers for organic products and the factors that are effective in choosing organic products in Siirt province center. Horizontal section data compiled from the questionnaire survey made with 271 individuals were used as the research material in Siirt city center in 2017. According to results of the study, 63% of the consumers were male, 71% were single, the average age of the consumers was 34.2 and monthly income was 1,200 TL. The consumer ratio, which has knowledge about organic products, was found as 71.8% while internet was the first information source with as 46.8%. 84.3% of the consumers stated that they consumed organic products and 62.2% of the consumed organic products were fresh vegetables and fruits as the first choice. As a result; it is determined that the factors such as "organic products are safe" and "organic products are not harmful for health" are the most important factors affecting organic product consumption preference. The lack of consumer awareness about control and certification, the inadequacy of advertising activities and marketing are among the major problems. The marketing margin is favored by the consumer, and the work to be done for the reliability and cleanliness of the organic product sales place is the result of increasing the consumption of organic products.

Anahtar Kelimeler

Siirt, monthly income, fresh vegetables and fruits, marketing

Kaynakça

• Akın M, Çiçek R, İnal ME, Toksarı M (2010) Niğde İlindeki tüketicilerin sosyo-demografik özellikleri ile organik gıdalara ilişkin tutum ve bireysel değerleri arasındaki farklılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12(1): 29-56.
• Ankomah SB, Yiridoe EK (2006) Organic and Conventional Food: A Literature Review of the Economics of Consumer Perceptions and Preferences. Organic Agriculture Centre of Canada Nova Scotia Agricultural College, 59 s.
• Armağan G, Özdoğan M (2005) Ekolojik yumurta ve tavuk etinin tüketim eğilimleri ve tüketici özelliklerinin belirlenmesi. Hayvansal Üretim 46 (2): 14-21.
• Arvola A, Vassallo M, Dean M, Lampila P, Saba A, Lahteenmaki, L., Shepherd, R. 2008. Predicting ıntentions to purchase organic food: the role of affective and moral attitudes in the theory of planned behaviour. Appetite 50: 443–454.
• Ataseven Y, Güneş E (2008) Türkiye'de İşlenmiş Organik Tarım Ürünleri Üretimi ve Ticaretindeki Gelişmeler. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22(2).
• Aydın G (2011) Tüketicilerin Gıda Güvenliği Bilinç Düzeylerine Etki Eden Faktörlerin Analizi: Samsun İli Kentsel Alan Örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 85 s.
• Ayla D, Altıntaş D (2017) Organik Üretim Ve Pazarlama Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi- Cilt 19, Sayı 4,2017
• Bayram B, Yolcu H, Aksakal V (2007) Türkiye’de Organik Tarım ve Sorunları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 38 (2): 203-206.
• Baş T (2008) Anket. Araştırma Yöntemleri Dizisi: 2. Seçkin Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara, s. 255.
• Cengiz H, Şenel M (2017) Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Motivasyonlarının Zaltman Metafor Çıkarım Tekniği Aracılığıyla İncelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017, 7 (1), 56-69
• Ceylan Ş (2017) Organik tarıma genel bakış. (http://www.dunyagida.com.tr/haber/organik-tarima-genel-bakis/7822) (Erişim tarihi: 20.04.20189
• Chen MF (2007) Consumer Attitudes and Purchase İntentions in Relation to Organic Foods in Taiwan: Moderating Effects of Food-Related Personality Traits. Food Quality and Preference 18: 1008-1021.
• Çelik S (2013) Kimler, Neden Organik Gıda Satın Alıyor? Bir Alan Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 30:93-108.
• Dağıstan E, Demirtaş B, Yılmaz Y, Tapkı N (2010) Organik Ürün Tüketim Eğilimi.“Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi 22-24 Eylül 2010, Şanlıurfa”. Kongre Bildiri Kitabı (Editörler: B. Karlı, R. Özel, F.Ö. Kara), s: 312-319.
• Eryılmaz AG, Demiryürek K, Emir M (2015) Avrupa Birliği ve Türkiye’de Organik Tarım ve Gıda Ürünlerine Karşı Tüketici Davranışları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. Anadolu J Agr Sci 30: 199-206.
• FiBL (2017) http://www.fibl.org (Erişim tarihi,20.04.2018).
• Gifford K, Bernard JC (2006) Influencing Consumer Purchase Likelihood of Organic Food. International Journal of Consumer Studies 30: 155-163.
• Gök, SA (2008) Genişleyen Avrupa Birliği Pazarında Türkiye’nin Organik Tarım Ürünleri Ticareti Açısından Değerlendirilmesi, AB Uzmanlık Tezi, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Gözener B, Sayılı M (2013) Tüketicilerin Açık Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Tercihlerinin İncelenmesi: Tokat-Turhal 0lçesi Örneği. Sosyal Bilimler Arastırmaları Dergisi I, (2013): 160-175
• Gündüz O, Bayramoğlu Z (2011) Consumer’s Willingness to Pay for Organic Chicken Meat in Samsun Province of Turkey. Journal of Animal and Veterinary Advances 10 (3): 334-340.
• Hjelmar U (2011) Consumers’ Purchase of organic food products. a matter of convenience and reflexive practices. Appetite 56: 336-344.
• IFOAM (2017) The World of Organic Agriculture 2017. (www.organic-world.net) (Erişim Tarihi: 28.03. 2018)
• İnci H, Karakaya E, Söğüt B, Şengül T (2014) Organic Product Consumption and Customer Preferences in Urban Sections of Bingol Province. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(2): 255-261.
• İnci H, Karakaya E, Şengül YA (2017) Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler (Diyarbakır İli Örneği) KSÜ Doğa Bil. Dergisi 20(2), 137-147, 2017
• Kacur L (2009) Erciyes Üniversitesi İİBF Akademik ve İdari Personeli ile İİBF İşletme Gündüz ve İkinci Öğretim Öğrencilerinin Organik Ürünleri Algılamaları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 33: 249–277.
• Karabaş S, Gürler ZA (2012) Organik Ürün Tercihinde Tüketici Davranışları Üzerine Etkili Faktörlerin Logit Regresyon Analizi ile Tahminlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5 (10): 129-156.
• Kaya Erem T, Atsan T (2013) Kırsal Kadının Organik Tarımı Benimsemesini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma (TRA1 Bölgesi Örneği). Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 44(1): 43-49.
• Magnusson MK, Arvola A, Hursti UK, Aberg L, Sjoden P (2003) Choice of organic foods is related to perceived consequences for human health and to environmentally friendly behaviour. Appetite 40: 109-117.
• Merdan K, Kaya V (2013) Türkiye’deki Organik Tarımın Ekonomik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013 17 (3): 239-252
• Onurlubaş E, Öztürk D (2015) “Factors That Affect Organic Product Preference And Consumer Attitudes / Organik Ürün Tercihini Etkileyen Faktörler ve Tüketici Davranışları”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. H. Ömer Karpuz Armağanı), Volume 10/14 Fall 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9070, p. 557-578.
• Onurlubaş E, Doğan GH (2016) Türkiye’ De Organik Ürün Tüketiminin Mevcut Durumu Ve Tüketici Eğilimleri. AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ Sayı: 54 Mart - Nisan 2016 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi.
• Saba A, Messina F (2003) Attitudes towards organic foods and risk/benefit perception associated with pesticides. Food Quality and Preference, 14, 637-645.
• Sandallıoğlu A (2014) Adana İlinde Organik Tarım Ürünleri Tüketimi ve Tüketici Eğilimleri. Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Adana, 2014.
• Sanjuán AI, Sánchez M, Gil JM, Gracia A, Soler F (2003) Brakes to organic market enlargement in Spain: Consumers’ and retailers’ Attitudes and Willingness to Pay. International Journal of Consumer Studies 27: 134-144.
• Sarıkaya N (2007) Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler ve Tutumlar Üzerine Bir Saha Çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(14): 110-125.
• T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2016. (www.tarim.gov.tr) (Erişim Tarihi: 28.03.2018)
• Tetik S (2012) Türk tüketicisinin organik ürün tercih etmesine neden olan faktörlerin uygulamalı olarak incelenmesi. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi Temmuz/Ağustos/Eylül Yaz Dönemi Cilt: 1 Sayı: 1 Yıl:2012 Jel Kodu: M ID:07
• Torjusen H, Lieblein G, Wandel M, Francis CA (2001) Food System Orientation and Quality Perception Among Consumers and Producers of Organic Food in Hedmark County, Norway. Food Quality and Preference 12: 207-216.
• TÜİK 2017. Organik Bitkisel Üretim. (www.tuik.gov.tr) (Erişim Tarihi: 23.3.2018)
• Ustaahmetoğlu E, Toklu Tİ (2015) Organik Gıda Satın Alma Niyetinde Tutum, Sağlık Bilinci ve Gıda Güvenliğinin Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 11 (1) : 197-211.
• Varoğlu TS, Turhan Ş (2016) Organik Ürünlerde Tüketici Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma Sakarya İli Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (2016) 33 (3), 189-196.