Farklı Kullanım Alanlarındaki Bitkisel Kompozisyonların Bitkisel Tasarım İlkelerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 173 - 180, 31.12.2020

Selma Kösa , Şükran Aksöğüt

https://doi.org/10.25308/aduziraat.684508

Öz

Bitkisel kompozisyonlar oluştururken, ölçü, renk, form ve doku özellikleri açısından farklılıklar veya benzerlikler gösteren bitki türleri seçilerek farklı tasarım ilkeleri yaratılabilmektedir. Bitkisel tasarımda bitkisel kompozisyonların, bulundukları alanın özelliklerine ve kullanım amaçlarına göre farklı etkiler yaratması sağlanmaktadır. Bu çalışmada, farklı kullanım alanlarında ve farklı kullanım tiplerinde oluşturulmuş bitkisel kompozisyonlardaki bitkilerin ölçü ve form özelliklerinin incelenmesi ve bu özelliklerin bitkisel tasarım ilkelerine olan katkılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma, Akdeniz Üniversitesi kampusundeki Çarşı, Fakülte, Hastane ve Kütüphane bahçesi olmak üzere 4 farklı kullanım alanında bulunan giriş, yürüme yolu ve oturma alanı olarak belirlenen 3 farklı kullanım tipindeki alanlarda seçilen toplam 12 adet bitkisel kompozisyonun incelenmesi, bu kompozisyonlarda bulunan bitki türleri üzerinde ölçümler ve gözlemlerin yapılması kapsamında gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda, tüm kullanım alanlarında ve kullanım tiplerinde bitkisel kompozisyonlarda bitkilerin ölçü ve form özelliklerinin, bitkilerin kompozisyon içerisindeki konumlarına, ve sayılarına bağlı olarak bitkisel tasarım ilkelerine farklı katkılar sağladıkları belirlenmiştir. Ayrıca bu çalışma sonucu, bitkisel kompozisyonlarda ölçü ve form açısından birbirlerinden oldukça farklı özellikler gösteren türlerle yapılan bitkisel kompozisyonlar kadar, ölçü ve form bakımından birbirine benzer özelliklerdeki bitki türleri ile oluşturulan bitkisel kompozisyonlar da tasarım ilkelerini sağlamada benzer derecede başarılı olabildiklerini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Bitkisel kompozisyon, Tasarım ilkeleri, Ölçü, Form, Antalya

Evaluation of Plants Compositions in Different Using Areas According to the Principles of Planting Design

Öz

When creating plants compositions, different design principles can be created by selecting plant types that show differences or similarities in terms of size, color, form and texture. In planting design, plants compositions are provided to create different effects depending on the properties of their area and their purpose of usage. In this study, it is aimed to examine the size and form properties of plants in different usage areas and in different usage types and to determine the contribution of these properties to the principles of planting design. This research was carried out within the scope of making measurements and observations on the plant species in the total of 12 plants compositions selected in 3 different usage types determined as entrance, walking path and sitting area in 4 different usage areas, namely the Bazaar, Faculty, Hospital and Library garden at Akdeniz University campus. As a result of the study, it has been determined that the size and form characteristics of plants in plants compositions in all areas of use and use types make different contributions to the principles of planting design depending on the location and number of plants in the composition. In addition, as a result
of this study, it has been shown that plants compositions made with species that show very different properties in terms of size and form, as well as plants compositions made with plant types that are similar in size and form, are similarly successful in providing design principles.

Anahtar Kelimeler

Plants composition, principles of design, size, form, Antalya

Kaynakça

• Arın Ö (2010) Bitkisel Tasarımın Görsel Açıdan Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma: Bursa Soğanlı Botanik Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Basıç G (2018) Lamiaceae Familyasına Ait Bazı Bitki Türlerinin Estetik Özellikleri Bakımından Bitkisel Tasarımda Kullanım Olanakları. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Bekçi B, Var M, Taşkan G (2013) Bitkilendirme Tasarım Kriterleri Bağlamında Doğal Türlerin Kentsel Boşluk Alanlarında Değerlendirilmesi: Bartın, Türkiye. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1): 113-125.
• Booth NK (1990) Basic Elements of Landscape Architectural Design, Department of Landscape Architectural, Ohio State University, USA, Waveland Pres, Inc. Illinois, s. 315.
• Çay E (2010) Ankara Üniversitesi Rektörlük Kampüsü Bitkisel Tasarımında Dekoratif Amaçlı Kullanılan Ağaç ve Çalıların Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karaşah B, Var M (2012) Trabzon ve Bazı İlçelerinde Kent Dokusundaki Bitkilendirme Tasarımlarının Ölçü-Form Açısından İrdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14 (Özel Sayı): 1-11.
• Kösa S (2019) Antalya Kaleiçi Sokaklarının Bitki Materyali ve Bitkisel Tasarım Açısından Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56 (1): 71-80.
• Kösa S, Atik M (2013) Bitkisel Peyzaj Tasarımında Renk ve Form; Çınar(Platanus orientalis) ve Sığla (Liquidambarorientalis) Kullanımında Peyzaj Mimarlığı Öğrencilerinin Tercihleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1): 13-24.
• Motloch JL (1991) Introduction to Landscape Desing. Van Nostrand Reinhold, 352p, New York.
• Nelson WR (2004) Planting Design: A Manual of Theory and Practice, Stipes Publishing L.L.C Champaign Illionois, 61820.
• Nurtekin O (2007) İstanbul Bahçeşehir Örneğinde Odunsu Bitki Kullanımının Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Çerçevesinde İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Robinson N (1992) The Planting Design Handbook. Gower Publishing Company Limited Gower House Craft Road Aldershot Hampshire Gu11 3HR, 271p. England.
• Robinson N (2004) The Planting Design Handbook, Second Edition, Ashgate Publishing, England, s. 287. Sarı D, Karaşah B (2018) Bitkilendirme Tasarım Öğeleri, İlkeleri ve Yaklaşımlarının Peyzaj Tasarımı Uygulamalarında Tercih Edilirliği Üzerine Bir Araştırma. Megaron Dergisi, 13(3): 470-479.
• Sayan MS, Karagüzel O, Ortaçeşme V (2002) Bitkisel Peyzaj Tasarımı ve Mekan İlişkileri Yönünden Belek Kıyı Şeridindeki Turizm Amaçlı Tesislerin İrdelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Araştırma Fonu 20.01.0104.14 Nolu Araştırma Projesi Sonuç Raporu. Antalya.
• Şenel S (2013) Sultanahmet Meydanı’nın Bitkisel Tasarımı Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yardımcı İ, Arı Güvenç D (2016) Bir Tasarım İlkesi Olan Dengenin Seramik Sanatındaki Yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(27): 124-139.
• Walker TD (1991) Planting Design, Van Nostrand Reinhold, New York, 196p.
• Yıldızcı AC (1988) Bitkisel Tasarım, Atlas Ofset, İstanbul. Yılmaz C (2012) Esenyurt İlçesinde Yapılan Peyzaj Uygulama Çalışmalarının Bitkisel Tasarım Yönünden İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.