THE ANALYSIS OF BURN OUT LEVELS OF EDUCATIONAL SUPERVISORS ACCORDING TO SOME VARIABLES

Yıl 2012, Sayı: 9, 175 - 191, 01.06.2012

Hasan Kavgacı Ferudun Sezgin Ali Çağatay Kılınç Hüseyin Aslan

https://doi.org/10.14520/adyusbd.218

Öz

The purpose of this study was to examine the burnout levels of supervisors according to some demographic variables. A total of 187 supervisors employed in Aegean, Mediterranean, Middle Anatolia, Black Sea and East Anatolia regions participated in the study. ‘Burnout Survey" was used to collect data. Pearson Product-Moment Correlation Coefficients, Independent Samples t-Test, One-Way ANOVA, and Mann-Whitney U Test were performed to analyze the data. Results revealed that the total scores of supervisors’ burnout did not vary depending on the variables of gender, marital status, region in which they worked while it did vary significantly according to the institution they graduated, their perception towards the future of job, the level of satisfaction with the job, and status. Results also indicated that there were no significant relationship between supervisors' burnout level and their age, years experienced in profession and years experienced as an educational supervisor.

Anahtar Kelimeler

Educational supervisor, vice-supervisor, burnout, demographic variable

EĞİTİM DENETMENLERİNİN MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, eğitim denetmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmaya Ege, Akdeniz, İç Anadolu, Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgelerindeki illerde görev yapan 187 eğitim denetmeni katılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla “Tükenmişlik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, Tek Yönlü Varyans Analizi, İlişkisiz Örneklemler İçin t-Testi ve Mann-Whitney U Testi uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçları, eğitim denetmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin cinsiyet, medeni durum ve görev yapılan bölge değişkenine göre farklılaşmadığını, fakat en son mezun olunan eğitim kurumu, mesleğin geleceğine ilişkin algı, statü ve işten memnun olma düzeyine göre anlamlı farklılık gösterdiğini, eğitim denetmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile yaş, mesleki kıdem ve eğitim denetmenliğindeki mesleki kıdem arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim denetmeni, denetmen yardımcısı, tükenmişlik, demografik değişken.

Kaynakça

• Arabacı, İ. B. ve Akar, H. (2010). Eğitim denetmenlerinin bazı sosyal, demografik ve mesleki özelliklerine göre mesleki tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 78-91.
• Altınışık, S. (1997). Örgütsel etkililikte iş doyumunun etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(2), 135- 154.
• Aydın, M. (1986). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: İM Eğitim Araştırma Yayın Danışmanlık.
• Azeem, S. M., & Nazir, N. A. (2008). A study of job burnout among university teachers. Psychology Developing Societies, 20(1), 51-64.
• Balay, R. ve Engin, A. (2007). GAP bölgesinde görev yapan ilköğretim denetmenlerinin tükenmişlik düzeyi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 205-232.
• Başer, M. U. ve Çobanoğlu, F. (2011). İlköğretim denetmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ve nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 125-136
• Betoret, F. D. (2006). Stressors, self-efficacy, coping resources, and burnout among secondary school teachers in Spain. Educational Psychology, 26(4), 519-539.
• Betoret, F. D. (2009). Self-efficacy, school resources, job stressors and burnout among Spanish primary and secondary school teachers: A structural equation approach. Educational Psychology, 29(1), 45-68.
• Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi 20(2), 95-108.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (3. baskı). Ankara: Pegem A.
• Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Cemaloğlu, N. ve Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
• Cordes, C. L., & Dougherty, T. W. (1993). A review and an integration of research on job burnout. Academy of Management Review, 18(4), 621-656.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-77.
• Dağlı, A. (2006). İlköğretim denetmenlerinin eğitim ve yaşam ile ilgili karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunların çözümüne ilişkin öneriler. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 6, 1-8.
• Eker, M., Anbar, A., & Karabıyık, L. (2007). The relationship between demographic characteristics and burnout among academicians in Turkey. Akademik Araştırmalar Dergisi, 34, 14-35.
• Engin, A. (2006). Milli Eğitim Bakanlığı ilköğretim denetmenlerinin tükenmişlik düzeyleri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Freudenberger, N. D. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30, 159-165.
• Girgin, G. ve Baysal, A. (2005) Tükenmişlik sendromuna bir örnek: Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 172-187.
• Izgar, H. (2003). Okul yöneticilerinde tükenmişlik. Ankara: Nobel.
• Kayıkçı, K. (2005). Milli eğitim bakanlığı denetmenlerinin denetim sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44, 507-527.
• Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212.
• Kokkinos, C. M. (2007). Job stressors, personality and burnout in primary school teachers. British Journal of Educational Psychology, 77, 229-243.
• Lambert, C. E., & Lambert, V. A. (1999). Psychological hardiness: State of the science. Holistic Nursing Practice, 13(3), 11-19.
• Leung, D. Y. P., & Lee, W. W. S. (2006). Predicting intention to quit among Chinese teachers: Differential predictability of the components of burnout. Anxiety, Stress, and Coping, 19(2), 129-141.
• Lopez, J. M. O., Santiago, M. J., Godas, A., Castro, C., Villardefrancos, E., & Ponte, D. (2008). An integrative approach to burnout in secondary school teachers: Examining the role of student disruptive behaviour and disciplinary issues. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 8(2), 259-270.
• Maraşlı, M. (2005). Bazı özelliklerine ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre lise öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 27-33.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
• Maslach, C., & Leiter, M. P. (1997). The truth about burnout: How organizations cause personal stress and what to do about it. San Francisco: Jossey-Bass. http://books.google.com adresinden 27.10.2011 tarihinde alınmıştır.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422.
• Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• Mestçioğlu, Ö. (2011) Tükenmişlik sendromu. http://www.psikonet.com/konu.asp?kid=203 adresinden 21.10.2011 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2011). Millî Eğitim Bakanlığı eğitim müfettişleri başkanlıkları yönetmeliği. Resmi Gazete (24.06.2011 tarih ve 27974 sayılı). http://www.mevzuat.meb.gov.tr adresinden 25.10.2011 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2011). 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname. Resmi Gazete (14.09.2011 tarih ve 28054 sayılı). http://www.mevzuat.meb.gov.tr adresinden 09.11.2011 tarihinde alınmıştır.
• Mowers, E. N. (2010). Teacher burnout in North Dakota (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No: 3430667)
• Onay, M. ve Kılcı, S. (2011). İş stresi ve tükenmişlik duygusunun işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: Garsonlar ve aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372.
• Özdemir, A. K., Özdemir, H. D., Coşkun, A. ve Çınar, Z. (1999). Dişhekimliği fakültesi öğretim elemanlarında mesleki tükenmişlik ölçeğinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi, 2(2), 98-104.
• Pines, A. M., & Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. New York: Free.
• Polat, S. ve Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim müfettişlerinin örgütsel bağlılık, mesleki tükenmişlik ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişki. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 1136-1149.
• Tanrıverdi, L. (2008). İlköğretim müfettişlerinin iş tatmini ile tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (İstanbul ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Taymaz, H. (1997). Eğitim sisteminde teftiş, kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara: TAKAV.
• Toker, B. (2011). Burnout among university academicians: An empirical study on the universities of Turkey. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 114-127.
• Tomic, W., & Tomic, E. (2008). Existential fulfillment and burnout among principals and teachers. Journal of Beliefs & Values, 29(1), 11-27.
• Tüm Eğitim Denetmenleri Derneği *TEMDER+ (2011). İlköğretim denetmenlerinin sorunları çözüm önerileri. http://www.temder.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=7:deneme1&catid=2:duy urular&Itemid=0 adresinden 25.10.2011 tarihinde alınmıştır.
• Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik görülen psikolojik belirtiler ve başa çıkma davranışları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Sağlam Arı, G., Bal, H. ve Çına Bal, E. (2010). İşe bağlılığın tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti ilişkisindeki aracılık etkisi: Yatırım uzmanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 143-166.
• Sergiovanni, T. J., & Starrat, R. J. (1993). Supervision a redefinition. New York: McGrow Hill.
• Sürgevil, O. (2006). Çalışma hayatında tükenmişlik sendromu tükenmişlikle mücadele teknikleri. Ankara: Nobel.
• Şahin, S., Çek, F. ve Zeytin, N. (2011). Eğitim denetmenlerinin mesleki memnuniyet ve memnuniyetsizlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 221-246.
• Von Tonder, C. L., & Williams, C. (2009). Exploring the origins of burnout among secondary educators. SA Journal of Industrial Psychology/SA Tydskrif vir Bedryfsielkunde, 35(1), 1-15.
• Zepeda, S. J. (2006). High stakes supervision: We must do more. The International Journal of Leadership in Education, 9(1), 61-73.