HUMAN RIGHTS AND DEMOCRACY IN NOVELS OF AUTHORS WITH A LEGIST BACKGROUND

Yıl 2012, Sayı: 9, 247 - 262, 01.06.2012

Nurullah Ulutaş

https://doi.org/10.14520/adyusbd.318

Öz

“Human Rights” and “Democracy” are the most prevailing concepts highlighted in constitutions prepared in the light of the “Freedom”, “Progress” and “Human is valuable quintessentially” principles which became prominent with the Enlightenment Philosophy. With the semantic shift of the word “human” from the abstract individual to the real person, respect for human rights, primarily the “right to live” and “freedom of expression” have to be legally secured by means of constitutions. In today’s world where modern political systems maintain their existences in the pivot of the key words “pluralism” and “respect for human rights”, we cannot deny that the understanding of Social Constitutional State has become widespread even in countries that yearn for democracy. A state system in which the individuals’ basic rights and freedoms are secured by means of constitution and which is free from prejudices and which is based on an understanding of freedom and tolerance is the system embraced by modern human. Since Magna Carta and Habeas Corpus Act, humanity has been in the pursuit of constitutional evolutions to be free and to defeat oppression and exploitation. Given the fact that novel deals with social facts, we can say that there is a relation between literature and law. We will discuss the approaches of authors with a legist background to human rights and democracy in their works and let others to continue the hot debate on whether legal texts have a literary aspect or not.

Anahtar Kelimeler

Human rights, democracy, law, constitution, Turkısh novel.

HUKUKÇU YAZARLARIN ROMANLARINDA İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ

Öz

Aydınlanma felsefesinin öne çıkardığı; “Özgürlük”, “İlerleme” ve “İnsanın özü gereği bir değer taşıdığı” ilkeleri ışığında hazırlanan anayasalarda “İnsan Hakları” ve “Demokrasi” en fazla önemsenen kavramlardır. “İnsan” kelimesinin soyut bireyden, somut kişiye uzanan anlamsal değişimiyle birlikte, insan haklarına saygı; başta “yaşam hakkı” ve “fikir özgürlüğü” olmak üzere, anayasalarla hukuksal güvence altına alınmalıdır. Modern siyasal sistemlerin “Çoğulculuk” ve “İnsan Haklarına Saygı” anahtar kelimeleri ekseninde varlıklarını sürdürdüğü günümüz dünyasında, Sosyal Hukuk Devleti anlayışının demokrasi özlemi çeken coğrafyalarda bile yayıldığı gerçeğini yadsıyamayız. Bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin kanunlarla güvence altına alındığı, vatandaşına karşı peşin yargılardan uzak, özgürlük ve hoşgörü anlayışına dayalı devlet sistemleri, modern insanın benimsediği bir devlet sistemidir. Magna Carta’dan, Habeas Corpus Act’a; oradan çağdaş anayasalara varıncaya kadar insanlık özgürleşme, baskı ve sömürüden kurtulmak için anayasal evrimler peşindedir. Edebiyat ve hukuk arasındaki ilişkiyi ortaya koymanın yolu, toplumsal yaşamda hukukun gerekliliğini temellendirmekten geçer. Sosyal bir varlık olan insanın toplumsal yaşamını düzenlemesi hukuk kurallarını ortaya çıkarmıştır. İnsan, toplum denilen bir sosyal çevre içerisinde doğar, yaşar ve ölür. Tek tek insanlar geçicidir; fakat toplumlar süreklidir. Toplumun en küçük birimi ve temeli aile olsa da Devlet, sosyal ve siyasal anlamda toplumu temsil eden en üstün güçtür. Irk, din, bölge ve siyasal niteliklere bağlı olarak farklı yönetim anlayışlarını uygulasa da toplumsal ilişkileri düzenlemede devlet ortak bir hukuk belirlemek zorundadır. Sosyal anlamda din, ahlâk, ekonomi ve görgü kuralları işte bu yasal düzene göre uygulanır. Romanın toplumsal olguları ele aldığı gerçeğinden hareketle; edebiyat ve hukuk arasında bir ilgi vardır. Hukuk metinlerinin edebî yönünün olup olmadığı tartışıladursun, bu bildiride hukukçu yazarların romanlarında insan hakları ve demokrasi kavramlarına yaklaşımları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

İnsan hakları, demokrasi, hukuk, anayasa, Türk romanı

Kaynakça

• Akbaş, K. (2005), Eleştirel Hukuk Çalışmaları Hareketi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Eskişehir.
• Altan, Ç. (1974), Bir Avuç Gökyüzü, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Altan, Ç. (1978), Viski, Hür Yayın ve Ticaret A.Ş., İstanbul.
• Altan, Ç. (1999), Büyük Gözaltı, İnkılâp Yayınları, İstanbul.
• Alus, S. M. (1999), Onikiler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Aral, V. (1985), Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Arslan, Z. (2000), “Devletin Hukuku, Hukuk Devleti ve Özgürlük Sarkacı”, Doğu Batı, S. 13, Kasım.
• Arzu, C. (1976), Seydoş, Kuğu Yayınları, İstanbul.
• Bilge, N. (1995), Hukuk Başlangıcı, Turhan Kitapevi, Ankara.
• Burhan, C. (1934), Dünkülerin Romanı, Kanaat Kütüphanesi, İstanbul.
• Demir, R.i (2010), Burhan Cahit Morkaya’nın Romanlarında Sosyal, Siyasi ve Kültürel Meseleler, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Erdoğan, M. (2000), “Hikmet-i Hükümet’ten” Hukuk Devletine Yol Var mı?”, Doğu Batı, S. 13, Kasım.
• Gündoğdu, A. O. (1995), “Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi”, Birey yayıncılık, İstanbul.
• Güriz, A. (1996), Hukuk Felsefesi, Ankara Üniversitesi Huk. Fak. Yayınları, Ankara.
• Hatemi, H. (1997), “İslam ve Demokrasi”, Yeni Dergi, S. 11, Mart-Nisan, İstanbul.
• Işık, İ. (2004), Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, 3. Cilt, Elvan Yayınları, Ankara.
• Karaalioğlu, S. K. (1983), Ansiklopedik Edebiyat Sözlüğü, Bilim ve Kültür Eserler Dizisi, İstanbul.
• Karakurt, E. M. (2009), Ömrümün Tek Gecesi, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Kıllıoğlu, İ. (1988), Edebiyat ve Suç, Akabe Yayınları, İstanbul.
• Kırlangıç, K. (1972), Kanlı Hamur, Öztürk Matbaası, Ankara.
• Kırlangıç, K. (1992), Politik Yargı ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri, İmece Yayınları, İzmir.
• Nizamoğlu, M. (2000), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İle Karşılaştırmalı Olarak İç Hukuktaki Tutuklama Nedenleri, Marmara Üniversitesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul.
• Mumcu, A., Küzeci, E. (2005), İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Ogur, E. (2007), İlhan Tarus’un Hayatı ve Edebi Eserleri Üzerinde Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Özkaleli, F. M. (2006), Talking Turkey: The Turkish Parliament in Two Iraq Wars, University of Colorado, Department of Political Science, Doctor of Philosophy Thesis, Colorado, United States.
• Sancar, M. (2000), “Şiddet, Şiddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti”, Doğu Batı, S. 13, Kasım.
• Sarıkaya, R. (1998), “Türkiye’de Siyasal Kültür ve Demokrasi”, Akademi, S. 2, Ankara.
• Süphandağı, İ. (2004), Batı ve İslam Arasında Oryantalizm, Gelenek Yayınları, İstanbul.
• Tanilli, S. (2007), Devlet ve Demokrasi, Alkım Yayınları.
• Tarus, İ. (1955), Yeşilkaya Savcısı, Varlık Yayınevi, İstanbul.
• Tarus, İ. (1958), Duru Göl, Dost Yayınları, Ankara.
• Tarus, İ. (1962), Hükümet Meydanı, Ak Kitabevi, İstanbul.
• Tecim, E. (2006), Cezaevlerinde Dini Yaşantı ve Din Algısı: Konya Örneği, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tepedelenlioğlu (1945), Nizamettin Nazif, Karlı Dağlar, Türkiye Yayınevi, İstanbul.
• Tezcan, D., Erdem, M.R., Önok, R. M. (2006), Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Tunaya, T. Z. (2001), “Türkiye’de Siyasal Gelişmeler”, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Yücel, M. T. (1973), Suç ve Ceza Anatomisi, Yarı Açık Cezaevi Matbaası, Ankara