ORTAOKUL 5.,6. Ve 7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ COĞRAFİ OKURYAZARLIK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, Sayı: 22, 129 - 163, 26.04.2016

Hüseyin Erol

https://doi.org/10.14520/adyusbd.87295

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de 2013–2014 eğitim öğretim yılında Talim Terbiye Kurulu tarafından okutulması uygun görülen 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan konularda ve sosyal bilgiler ders programının kazanımlarında coğrafya okuryazarlık becerisini geliştirmeye yönelik içeriğe ne derecede yer verildiğini belirlemektir. Elde edilen bulgularla ortaokullarda 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında ve ders programında coğrafya okuryazarlığını geliştirmeye yönelik eğitimin nasıl verildiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda her üç sınıf düzeyinde okutulan ders kitaplarında yer alan içeriklerin bir kısmının coğrafya okuryazarlığı ile ilgili olduğu görülmüştür. Araştırma konusunu ilgilendiren coğrafya okuryazarlığı ile ilgili içeriğe en fazla 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında daha sonra 5. sınıf ders kitabında en az içeriğe de 7. sınıf ders kitabında yer verildiği görülmüştür. Araştırma sonucunda her üç sınıf düzeyindeki içeriklerin nitelik ve nicelik olarak yeterli düzeyde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal bilgiler ders programında yer alan tüm kazanımların içerisinde coğrafya okuryazarlığı ile ilgili olan kazanımların oranının % 7 düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Ülkemizde bu konuyla ilgili bilimsel çalışmaların yeterli düzeyde olmadığı ve bu konuda daha fazla çalışmanın yapılmasının gerekliliği de dikkat çekici bir unsur olarak görülmektedir.

Kaynakça

• Altınbilek, M. S. ve Sanalan, V. A. (2005). “Coğrafya Okuryazarlığı I:Giriş.” Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt:13, s. 341-357.
• Ata, N. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinin “Kendimi Tanıyorum Ünitesi” ndeki Kazanımların Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Balcı, A. (2006). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bein, F. L. (1990). “Baseline Geography Competency Test: Administered in Indiana Universities.” Journal of Geography, 89 (6), 260-266.
• Bliss, S. (2005). Geographıcally Literate Person, 26 Şubat 2013 tarihinde http://www.bls.gov/opub/ooq/2005/spring/art01.pdf.adresinden alınmıştır.
• Chiodo, J. J. (1993). “Mental Maps: Preservice Teachers’ Awareness of The World.” Journal of Geography, 92 (3), 10-117.
• Chiodo, J. J. (1997). “Improving the Cognitive Development of Students' Mental Maps of the World.” Journal of Geography, 96 (3), 153-163.
• Cross, J. A. (1987). “Factors Associated with Students’ Place Location Knowledge.” Journal of Geography, March-April, 59-63.
• Demirkaya, H.(2009). Üniversite Öğrencilerinin Coğrafya Okuryazarlığı Burdur Örneği. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dikmenli, Y. (2013). “Geographic literacy perception scale (GLPS) validity and reliability study.” Mevlana International Journal of Education (MIJE)Vol. 4(1), pp. 1-15.
• Donovan, I. (1993). “Geographic Literacy and Ignorance: A Survey of Dublin Adults and School Children.” Geographical Viewpoint, (21), 73-92.
• Downs, R. M., Liben, L. S., & Daggs, D. G. (1988). “On Education and Geographers: The Role of Cognitive Developmental Theory in Geographic Education.” Annals of the Association of American Geographers, 74 (4), 680-700.
• Dylan, P. (2011). Pathway to Ignorance: An Analysis of Geography in American Education and a Survey of Geographic Literacy among Undergraduate College Students. Yayınlanmamış doktora tezi. University of Florida.
• Eve, R. A., Price, B., & Counts, M. (1994). “Geographic Iliteracy Among College Students.” Youth&Society, 25 (3), 408-427.
• Gençtürk, E. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Coğrafya Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Geography Education Standards Project (1994). Geography for Life: National Geographic Standarts 1994. Washington, DC: National Geographic Society. Washington D.C.
• Hertig, P & Reinfried, S. (2011). Geographical Education: How Human-Environment-Society. 20 Mart 2013, tarihinde http://www.eolss. net. Adresinden alınmıştır.
• Karabağ, S. (1998). “Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular ve Kavramlar.” Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı.2, 25-41.
• Keeling, D, J. (2003). Global Ignorance – Geographic Illiteracy, October 23, 2014, from www.wku.edu/echo.
• Kinney, M. C, Warren, C. and Others.(1988). Preservice Elementary Education Majors' Knowledge of World Geography. 12 Temmuz 2013, http://files.eric.ed.gov adresinden alınmıştır.
• MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. ve 7. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara.
• Mhishi, M., Pedzisai E & Edward M. (2013). “Geographic Literacy and World Knowledge amongst Open Distance Learning Students in Zimbabwe.” Greener Journal of Educational Research, Vol. 3 (7), pp. 301-309.
• Nishimoto, S.(2012). Evaluatıng Mental Maps. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Oregon: Oregon Üniversitesi.
• Nolan, R. E. (2002). “Geo-Literacy:How Well Adults Understand the World in Which They Live.” Adult Basic Education, 12 (3), 134-144.
• Oigara, J. (2006). A Multi-Method Study of Background Experiences Influencing Levels of Geographic Literacy. Yayınlanmamış doktora tezi. Thesis Binghamton University. Binghamton.
• Öztürk, M ve Alkış, S. (2009). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Coğrafya ile İlgili Algılamaları.” Sayı 8, (3), 782-797, 11 Nisan 2013 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr/vol8s3m13.pdf. adresinden alınmıştır.
• National Geographic Roper Public Affairs (2006). Geographic Literacy Prepared by Roper ASW for: National Geographic Education Foundation. Washington D.C.
• Saarinen, T.F. & MacCabe, C. L. (1995). “World Patterns of Geographic Literacy Based on Sketch Map Quality.” Professional Geographers, 47(2), 196-204.
• Safran, M. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış, B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Schoenfeldt, M. (2001). “Geographic Literacy and Young Learners.” The Educational Forum, 66, 26-31.
• Sieverston, M. (2005). Is Geography Knowledge Improving? A Study of Current Geographic Knowledge Among United States College Geograpy Students. Yayınlanmamış doktora tezi. Delta State University, Cleveland Mississipi.
• Stoltman, J. P. (1991). Teaching Geography at School and Home, Retrieved, September 22, 2013, from eric.ed.gov.
• Swanton, P. (2011). Geographic Literacy in Natural England, Retrieved 11 Şubat 2013 tarihinde http://www.naturalengland.org.uk. Adresinden alınmıştır.
• Thomas, P. G. (2001). An Analysis of The Geographic Knowledge of Preservice Teachers at Selected Midwestern Universities. Yayınlanmamış doktora tezi, Kansas State University. Kansas.
• Torrens, P. M. (2001). “Where in The World? Exploring The Factors Driving Place Location Knowledge Among Secondary Level Students in Dublin, Ireland.” Journal of Geography, 100 (2), 49-60.
• Trygestad, J. (1997). Students’ Conceptual Thinking In Geography. Yayınlanmamış doktora tezi, University of Minnesota.
• Tuna, F. (2013). “Türkiye’de Üniversite Öğrencilerinin Coğrafi Okuryazarlık Düzeyleri: Mevcut Durum Analizi ve Öneriler”, Türkiye Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi, S. 929, İstanbul.
• Tuncel, H. (2002). “Türk Öğrencilerin Zihin Haritalarında İslam Ülkeleri.” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12(2), 83-103.
• Whinship, J. M. (2004). Geographic Literacy and World Knowledge Among Undergraduate College Students. (Master of Science in Geography). Virginia Polytechnic Institute and State University. Virginia.