ADIYAMAN İLİ DIŞ TİCARETİNİN YAPISI

Yıl 2017, Sayı: 25, 390 - 419, 27.04.2017

İsmail Ukav

Öz

Bu çalışmada  Adıyaman ilinin az gelişmişlik çemberini kırmada yardımcı olacağı düşünülen dış ticaretin yapısı analiz edilmiştir. Öncelikle bazı karşılaştırmalar yapmak amacıyla Türkiye’nin dış ticaret  yapısı ortaya konulmuştur.  Türkiye’nin ihracat ve ithalat değerleri, en çok ihracat ve ithalat yapılan ülkeler, en çok ihraç ve ithal edilen ürünler ve bunların zaman içerisindeki değişimleri incelenmiştir. TÜİK, TİM ve diğer veri kaynakları kullanılarak Adıyaman ilinin dış ticaret yapısı; dış ticaret yapan firma sayısı,  ithalat, ihracat rakamları, en çok ihraç ve ithal edilen ürünler, en çok ihracat ve ithalat yapılan ülkeler yönünden analiz edilmiştir. Verilerdeki değişimleri belirlerken yüzde analizleri yapılmıştır. Çalışmada Adıyaman’da dış ticaret yapan 50’in üzerinde firma olduğu, ihracatın dalgalı bir seyir izleyerek, 2015 yılında  yaklaşık 543 milyon dolara ulaştığı, ithalatın  da yaklaşık  43 milyon dolar civarında olduğu belirlenmiştir. Bu değerler Türkiye ortalaması açısından karşılaştırıldığında  çok küçük kalmıştır. Adıyaman’dan en çok (% 90) tekstil grubu ürünlerinin  ihraç edildiği,  ithalatında öne çıkan ürün grubunun ise, pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat olduğu ortaya çıkmıştır. Adıyaman’dan 60’tan fazla ülkeye ihracat yapıldığı,  en çok    ihracat  yapılan ülkelerin   ABD,   Azerbaycan, Almanya, Romanya, Letonya ve  İran olduğu saptanmıştır. Adıyaman’ın potansiyeli tam olarak değerlendirildiğinde dış ticaretin iyi bir seviyeye geleceği ve başta Adıyaman ekonomisi olmak üzere, ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayacağı sonucuna varılmıştır..

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Adıyaman İl Özel İdaresi. (2016). http://www.adiyamanozelidare.gov.tr/default_b0.aspx?content=397. 10.08.2016 tarihinde web sayfasından alınmıştır.
• Adıyaman Ticaret Borsası. (2016). http://www.adiyamantb.org.tr/?YillikBulten 31.07.2016 tarihinde web sayfasından alınmıştır.
• Akses, S. (2012) Ekonomik kriz Sonrası Dış Ticaret İlişkilerinin Gelişimi. İktisadi Kalkınma Vakfı Değerlendirme Notu 60:1-6.
• Aktaş, M. T. ve Çatalbaş, N. (2011). "Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Kalkınma ve İhracat İlişkisi Üzerine Bir İnceleme." Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi Yıl 2011, Cilt XXXI, SAYI II: 61-90.
• Ayaş, N.,Çeştepe, H. (2010). "Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkileri: Türk İmalat Sanayi Örneği." Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.15, S.2:259-281.
• Bavlı, S., Köksal, M.Z., Atıl,A. (2013). 2007-2012 Dönemi Küresel Ve Ulusal Dış Ticaret Gelişmeleri. T.C. Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı Risk Yönetimi Ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz Ve Değerlendirme Dairesi, Ankara.
• Eşiyok B. A., Kafalı, M. A. (2013). Ankara Dış Ticaret Analizi. Ankara Kalkınma Ajansı-Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü, Ocak 2013:293.
• Eşiyok, B.A. (2014). "Türkiye–AB Arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı, Rekabet Gücü ve Endüstri-İçi Ticaret: Ampirik Bir Değerlendirme." Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt:13, No:1:91-124.
• Gümrük ve Tekel Bakanlığı. (2016). http://risk.gtb.gov.tr/istatistikler/istatistikler/dis-ticaret-istatistikleri 31.07.2016 tarihinde web sayfasından alınmıştır.
• Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı. (2014). Küresel Ekonomik Beklentiler. Rykgm - Ekonomik Analiz Ve Değerlendirme Dairesi, Yayın No: 382 Ankara:41.
• Hanoğlu, H. (2008). "Sınır Ticaret Merkezleri." Gümrük Dünyası , Sayı: 40:102.
• İKA (İpek Yolu kalkınma Ajansı). (2014). Adıyaman İli Dış Ticaret Raporu, Araştırma Serisi 14:.24.
• Karakaş, A. (2012). "Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Değişim: Dış Ticarette Fasıl Bazlı Yapısal Dönüşüm Analizi." Kafkas Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü Sosyal Ve Beşeri Bilimler Dergisi Cilt 4, No 1, ISSN: 1309-8012 (Online):1-9.
• Krueger, A. O. (1997). Trade Policy And Economic Development: How We Learn, NBER Working Paper Series, No. 5896, 1997.
• Mevlana kalkınma Ajansı (2011). Bölgenin Dış Ticaret Performansı-1. Bölgesel Araştırma Raporları Serisi Mevlana kalkınma Ajansı Yayın No 1. 2011:46.
• Saatcioğlu C., Kutlu, R. (2004). "Türkiye’nin Dış Ticaret Yapısı Üzerine Bir Uygulama (1993-2002)." SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı 7:141-155.
• Saraç, T.H. (2013). "İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği." Ege Akademik Bakış / Ege Academıc Revıew Cilt: 13 Sayı: 2, Nisan 2013: 181-194.
• Savrul, B.K., Özel, H.A., Kılıç, C. (2013). "Osmanlı’nın Son Döneminden Günümüze Türkiye’de Dış Ticaretin Gelişimi." Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi (8:1) :55-78.
• Saygılı , F., Manavgat, G. (2014). "Linder Hipotezi: “Türkiye’nin Dış Ticareti için Ampirik Bir Analiz.”" Ege Akademik Bakış Cilt: 14 Sayı: 2 Nisan 2014 : 261-270.
• Saygılı, Ş., Cihan, C., Yalçın, C., Hamsici, T. (2010). Türkiye İmalat Sanayiinİthalat Yapısı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği No: 10/02:151.
• Şentürk., M. (2014). "Gümrük Birliği Üyeliğinden Günümüze Türkiye’nin Diş Ticareti Üzerine Bir İnceleme." Akademik Yaklaşımlar Dergisi, Bahar 2014 Cilt: 5 Sayı:1:127 -142.
• Özbalcı,S. (2015). "Türkiye, Dış Ticaret Ve Büyüme İlişkisi." Bartın Üniversitesi Çeşm i Cihan Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E - Dergisi ISSN: 2149–5866 Cilt 2, Sayı 2: 88-100, Kış 2015 Bartın – TÜRKİYE.
• TİM( Türkiye İhracatçılar Meclisi). (2016), http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html 30.07.2016 tarihinde web sayfasından alınmıştır.
• Topbaş, N. (2012). "Türk Ekonomisinin Dış Ticaret Yapısı ve Ekonomik Büyüme." Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 49 Sayı: 569:19-33.
• Turhan, G. (2012). Kara Sınırı Komşuları İle Ticaretin Türkiye’nin Kalkınmasına Etkisi -Çekim Modeli Yaklaşımı- Yayınlanmamış doktora tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Finans Ve Bankacılık Bilim Dalı, İstanbul.
• TÜİK.(2016). https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/disticaret.zul?param1=21&param2=9&sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5811 30.07.2016 tarihinde web sayfasından alınmıştır.
• TÜİK. (2016). http://tuikapp.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul 31.07.2016 tarihinde web sayfasından alınmıştır
• Uğur, A. (2004). "Türkiye’nin Dış Ticaretinde Tekstil-Giyim Sektörünün Yeri Ve Yeni Rekabet Dönemi." Coğrafi Bilimler Dergisi, Yıl:2: 27-54.
• Utkulu, U. (2008). Türkiye’de Dış Ticaretin Gelişimi Ve Yapısal Değişim, Türkiye'de Dış Ticaret İşlemleri ve Uygulaması (Teoriden Pratiğe),Utku
• Utkulu ve İsmail Aydemir (eds.) İkinci Baskı,Gazi Kitabevi, Mayıs, 2008 içerisinde:1-20.
• Yılanlıoğlu, Z. (2008). Türkiye’nin Dış Ticaretinin Yapısal Dönüşümü (1980–2007). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Isparta.
• Yükseler, Z. Türkan, E. (2006). Türkiye’nin üretim ve Dış Ticaret Yapısında Dönüşüm: Küresel Yönelimler ve Yansımalar. Ekonomik Araştırma Forumu Çalışma Raporları Serisi. TÜSİAD-Koç Üniversitesi Araştırma Forumu, Çalışma Raporları:69.