İLKOKUL 4. SINIFTA “İNSAN HAKLARI, YURTTAŞLIK VE DEMOKRASİ” DERSİNİN OKUTULMASINA İLİŞKİN SINIF VE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Sayı: 24, 1143 - 1172, 29.12.2016

Kadir Ulusoy , Bahattin Erkuş

Öz

Araştırmanın amacı İlkokul 4. sınıfta “İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi” dersinin okutulmasına ilişkin sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmada nitel ve nicel yöntemin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen 15 maddeden oluşan anket ve 11 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Hazırlanan anket aracılığıyla 2015-2016 (Mart ayı) eğitim öğretim yılında Erzurum ve İstanbul’da görev yapan 120 4. sınıf öğretmeninden, yarı yapılandırılmış görüşme formuyla da 20 4. sınıf ve 10 sosyal bilgiler öğretmeninden veri toplanmıştır. Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenleri genel olarak insan hakları yurttaşlık ve demokrasi dersinin 4. sınıfta okutulmasına olumlu bakarken bir kısmı ise Konuların soyut olduğu için dersin öğretimi ve öğrencilerin konuları içselleştirmelerinde problemler yaşanabileceği görüşünü belirtmiştir. Çalışma sonunda bu dersin soyut kavramlardan dolayı 5. sınıfta okutulması ve ders kitabındaki etkinliklerin öğrenci seviyesine göre çeşitlendirilmesi gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur. 

Kaynakça

• Aydeniz, D. (2010). İlköğretim 4. 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinin İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimindeki İşlevselliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Başaran, T. (2007). İlköğretim Okullarında Vatandaşlık Ve İnsan Hakları Eğitimi Programının Uygulanışına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Baştürk, N. (2011). İlköğretim 8. Sınıf Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Konya İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Berkant, H. G. ve Atmaca, Y. (2013). Altıncı ve Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının İnsan Hakları ve Demokrasi Kavramları Açısından İncelenmesi. Turkish Studies. 8(12), 179-198.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi. Ankara.
• Doğan, İ. (2007). Vatandaşlık Demokrasi ve İnsan Hakları. PegemA Yayıncılık. Ankara.
• Elkatmış, M. (2012). İnsan Hakları Ve Vatandaşlık Ara Disiplini Kazanımlarının Gerçekleşme Düzeyi. Akademik Bakış Dergisi, 29, 1-20.
• Er, H., Ünal, F. ve Özmen, C. (2013). 8. Sınıf Vatandaşlık Ve Demokrasi Eğitimi Dersinin 4. Sınıfa Alınmasına İlişkin Görüşler Üzerine Bir Araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(8), 179-196.
• Gövercin, G. (2013). İnsan Hakları Alanında Çalışan Sivil Toplum Kuruluşlarının Demokrasi Ve İnsan Hakları Eğitimine Katkısı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Gülmez, M. (2001). İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. TODAİE Yayınları, No: 303. Ankara
• Karaman Kepenekçi, Y. (2000). İnsan Hakları Eğitimi. Anı Yayıncılık. Ankara
• Hürfikir, Y. (2004). İlköğretim 2. Kademe Sosyal Bilgiler Derslerinin Demokrasi Eğitimindeki Yeri: Öğretmen Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Demokrasi Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 143-162.
• MEB, (2015). İlkokul İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Okutan, M. (2010). Türk Eğitim Sistemi’nde Demokrasi Eğitimi. Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi. 7(1), 938-946.
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve Demokrasi: İlköğretim Öğrencilerinin Demokrasi Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi. 1(1). 48-62.
• Sağlam, H. İ. ve Hayal, M. A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin “insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi” dersinin ilkokul 4. Sınıfta yer almasına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 207-217.
• Toraman, Ç. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Ders Programı’nın (2010) Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ülger, M. (2012). İlköğretim Okullarında İnsan Hakları Ve Vatandaşlık Eğitimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ulubey, Ö. (2015). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Programının Yaratıcı Drama Ve Diğer Etkileşimli Öğretim Yöntemleri İle Uygulanmasının Akademik Başarıya Ve Demokratik Değerlere Bağlılığa Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Üste, R. B. (2007). İnsan Hakları Eğitimi Ve İlköğretimdeki Önemi. Ege Akademik Bakış Dergisi 7(1), 295–310.
• http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html (erişim tarihi: 01.04.2016)