EFFECT OF ORGANIZATIONAL CULTURE ON MOTIVATION OF CLASSROOM TEACHERS IN PRIMARY SCHOOLS

Yıl 2019, Sayı: 31, 1 - 39, 26.03.2019

Hasan Demirtaş , Mahmut Aksoy , Onur Balı , Çağlar Çağlar

https://doi.org/10.14520/adyusbd.486990

Cited By: 2

Öz

The purpose of this study is to
determine the organizational culture perceptions and motivation levels of the
classroom teachers working in the primary schools of Ministry of National
Education and to examine the relationship between these two. This study is a
descriptive study based on the survey model. The population of the study
consisted of 4619 classroom teachers working in the primary schools in two
central districts of Gaziantep, Şahinbey and Şehitkâmil, in 2015-2016 academic
year. The sample of the study consisted of 358 classroom teachers determined by
cluster sampling method. As data collection tool, School Culture Questionnaire
by Terzi (2005) and Primary School Teacher Motivation Scale by Öztürk and
Uzunkol (2013) were used. In the analysis of data, regression, correlation,
t-test and Anova tests were used. When the findings are evaluated, it is
concluded that organizational culture is a significant predictor of the
motivation levels of teachers and there is a positive and a low level of
relationship between the organizational culture and the motivation levels of
the teachers.

Anahtar Kelimeler

Organizational Culture, School Culture, Classtoom Teacher, Motivation

İLKOKULLARDA ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MOTİVASYONUNA ETKİSİ

Öz

Bu
araştırmanın amacı Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokullarda görev yapmakta
olan sınıf öğretmenlerinin, okullarının örgüt kültürüne ilişkin algıları ile
motivasyon düzeylerini belirlemek ve bu ikisi arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Araştırma tarama modeline dayalı betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini
Gaziantep ili, merkez Şahinbey ve Şehitkâmil ilçelerinde bulunan ilkokullarda
2015-2016 eğitim öğretim yılında görev yapmakta olan 4619 sınıf öğretmeni
oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise küme örnekleme yöntemi ile
belirlenen 358 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı
olarak; Terzi (2005) tarafından geliştirilen “Okul Kültürü Ölçeği” ve Öztürk ve
Uzunkol (2013) tarafından geliştirilen “İlkokul Öğretmeni Motivasyon Ölçeği”
kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde “regresyon,
korelasyon, t-Testi ve Anova” testleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular
değerlendirildiğinde, örgüt kültürünün öğretmenlerin motivasyon düzeylerinin
anlamlı bir yordayıcısı olduğu, örgüt kültürü ile öğretmenlerin motivasyon
düzeyleri arasında pozitif yönde ve aynı zamanda düşük düzeyde bir ilişkinin
olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgüt kültürü, okul kültürü, sınıf öğretmeni, motivasyon

Kaynakça

• Aksel, N. (2016). Ortaokul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin Motivasyonu Arasındaki İlişki (Samsun İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Alvesson, M. & Sveningsson, S. (2008). Changing organizational culture cultural change work in progress, New York: Routledge.
• Aşıkoğlu, M. (1996). Motivasyon. İstanbul: Üniversite Kitabevi.
• Atmaca, F. (2004). Sınıf Öğretmenlerinin Motivasyon Durumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bakó, R. K. (2010). Organizational Discourses as Status Symbols, Acta Universitatis Sapientiae. Philologica, 2(1), 151-160.
• Battal, A. (2007). Örgütsel Değerlerin Örgüt Kültürü Öğelerine Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum, Ankara: PegemA.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bağdatlı, F. (2015). Okul Yöneticilerinin Çatışma Yönetimi Stilleri İle Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Corwin, R. G. (1974). Models Of Educational Organizations. Review of Research in Education, 2, 247-295.
• Çakır, H. (2017). İSMEK Hayat Boyu Öğrenme Merkezi Öğretmenlerinin Örgüt Kültürü Algıları ile İş Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çalış, H. (2012). Öğretmen Motivasyonunda Yönetici Yaklaşımlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çevik, M. S. (2016) Örgüt Kültürünün Yabancılaşma Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Deshpande, R., & Webster, F. E. (1989). Organizational Culture And Marketing: Defining The Research Agenda. Journal Of Marketing, 53, 3-15.
• Doğan, E. A. (2015). Örgüt Kültürünün Çalışan Motivasyonuna Etkileri: Belediyecilik Sektöründe Bir Uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dur, B. (2014). Lise Öğretmenlerinin Motivasyon Düzeyi ve Motivasyon Düzeyi ile Okul Kültürü Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
• Ergün, E. (2007). Kurum Kültürünü Analiz Etmede Quinn ve Cameron’un Rekabetçi Değerler Analizi, XV. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 25-27 Mayıs 2007, Sakarya.
• Erkmen, T. (2010). Örgüt kültürü. Beta Basım A.Ş. İstanbul.
• Esinbay, E. (2008). İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü (Balıkesir İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: Mcgraw-Hill.
• Genç, N.(2004), Yönetim ve organizasyon: Çağdaş sistemler ve yaklaşımlar. Ankara: Seçkin.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / healthy schools: Measuring organizational climate. Newbury Park: Sage.
• Irmak, F. (2016). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Okul Kültürü Algılarının İncelenmesi Malatya İli Battalgazi İlçesi Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İşcan, Ö. F. & Timuroğlu, M. Ş. (2007). Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 119-135.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kaya, Y.K. (1993). Egitim yönetimi. Ankara: Bilim Yayınları.
• Keenan, K. (1997). Yöneticinin kılavuzu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Keser, A. (2006). Çalışma yaşamında motivasyon. İstanbul: Alfa Aktüel.
• Koçel, T.(2001), İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta.
• Köselecioğlu, B. (2012). Örgüt Kültürünün Yöneticilerin Motivasyonu ile İlişkisi: Perakende Sektöründe Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Kurt, A. (2016). Yönetici İnovasyon Yeterliliği ve Okul Kültürü İlişkisi (Bolu İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Kurt, B. (2013). İlkokul ve Ortaokul Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Davranışlarının Öğretmen Motivasyonuna Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lim, B. (1995). Examining the Organizational Culture and Organizational Performance Link. Leadership & Organization Development Journal 16(5), 16-21.
• Lunenburg, F. C. & Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi (Çev. G. Arastaman). Ankara: Nobel.
• Meydan, C. H. & Polat, M. (2010). Liderin Güç Kaynakları Üzerine Kültürel Bağlamda Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(4), 123-140.
• Oğuz, E. & Yılmaz, K. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Okul Kültürüne İlişkin Algıları (Yozgat İli Örneği). Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(142), 89-98.
• Özdemir, S. (2012). İlköğretim Okullarında Okul Kültürü ile Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 599-620.
• Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2004). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Öztürk, D. (2015). Eğitim Örgütlerine Okul Kültürü ve Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişki (Bahçelievler İlçesinde Bir Araştırma). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, E. & Uzunkol, E. (2013). İlkokul Öğretmeni Motivasyon Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 421-435.
• Pheysey, D. C. (1993). Organizational culture: Types and transformations. London: Routledge.
• Polat, M. & Meydan, C. H. (2011). Örgüt Kültürü Bağlamında Güç Eğilimi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 153-170.
• Polat, S. (2010). Okul Öncesi Yöneticilerinin Kullandıkları Yönetsel Güç Kaynaklarına İlişkin Öğretmen Algıları ile Öğretmen Motivasyonu Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sarıkamış, Ç. (2006). Örgüt Kültürü Ve Örgütsel İletişim Arasındaki İlişkinin Örgüte Bağlılık ve İş Tatmine Etkisi ve Başarı Teknik Servis A.Ş.’de Bir Uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Schein, E. H. (1990). Organizational Culture. American Psychologist, 45(2), 109-119.
• Sop, S. (2016). Örgüt Kültürünün Çalışanların Motivasyonuna Etkisi: Celal Bayar Üniversitesi Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sönmez, M. A. (2006). Meslek Liselerinde Örgüt Kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 85-108.
• Süzer, E. (2010). Genel Lise Anadolu Lisesi ve Meslek Liselerinde Örgüt Kültürü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Şenel, Ö. (2006). Personel Güçlendirmenin Örgüt Kültürüne Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Şimşek, M., Akgemci, T. & Çelik, A. (2003). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Konya: Adım Matbaacılık.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A.
• Terzi, A. R. (2005). İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43(5), 423-442.
• Tezcan, M. (1999). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Torun, G. S. (2012). Örgüt Kültürünün Çalışan Bağlılığı Üzerindeki Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Araştırma. Ankara: T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı.
• Türk, S. (2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Uçar, R. (2015). İlkokul Müdürlerinin Dağıtımcı Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Motivasyon ve Yaratıcılık Düzeyleri Arasındaki İlişki (Diyarbakır İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Urhan, F. (2018). Öğretmenlerin Motivasyon Düzeylerine Etki Eden Değişkenlerin Analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yavuz, C. & Karadeniz, C. B. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Motivasyonunun İş Tatmini Üzerine Etkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 507-519.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik Mesleği, Motivasyon Kaynakları ve Temel Tutumlar: Kuramsal Bir Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yıldırım, O. (2015). Okul Müdürlerinin Mesleki Yeterlikleri İle Öğretmen Motivasyonu Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, F. (2009). Eğitim Örgütlerinde Örgüt Kültürünün Öğretmenlerin İş Motivasyonu Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yücel, İ. (2007). Öğrenen Örgütler ve Örgüt Kültürü: Bir Uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yücel, İ. & Koçak, D. (2014). Örgüt Kültürü ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 45-64.