THE COPTS IN NEVREKOP AND RAZLIK ACCORDING TO THE TAX RECORDS IN THE MIDDLE OF THE 19TH CENTURY

Yıl 2020, Sayı: 36, 490 - 516, 31.12.2020

Kazım Kartal Aziz Altı

https://doi.org/10.14520/adyusbd.716379

Öz

The Ottoman State accommodated communities belonging to different belongings within its borders from its establishment to its collapse. The Ottoman social order is a structure built on diversity, and this mosaic society model is shaped according to differences in belief and is secured by law. This model has a pluralistic character in socio-cultural and religious plan. This pluralism in the Ottoman state was understood and implemented in the form of securing and sustaining differences. Accordingly, different religious and cultural sections of the society could come together in the Ottoman Empire, but they would not cease to be themselves. Each group or congregation maintained and continued its own religious characteristics, language, culture, ideas, and way of living. This multiculturalism in the Ottoman State was the building block of the Ottoman nation system. Copts are also a community within the Ottoman society. In this study, it was tried to make an inference about Muslim / Christian Copts who lived in 19th century in Nevrekop and Razlık districts based on the tax books / records in the Ottoman Archives of the Presidential State Archives Directorate.

Anahtar Kelimeler

Copt (Gypsy), Razlık, Nevrekop, Tax, Socio-economic

19. YÜZYILIN ORTALARINDA VERGİ KAYITLARINA GÖRE NEVREKOP VE RAZLIK KIPTİLERİ

Öz

Osmanlı Devleti, kuruluşundan yıkılışına kadar sınırları içerisinde farklı aidiyetlere mensup olan toplulukları bünyesinde barındırmıştır. Osmanlı toplum düzeni çeşitlilikler üzerine inşa edilen bir düzen olup, bu mozaik toplum modeli inanç farklılıklarına göre şekillenmiş ve kanun yoluyla güvence altına alınmıştır. Bu model sosyo-kültürel ve dinî plânda çoğulcu bir nitelik taşımaktadır. Osmanlı devletindeki bu çoğulculuk, farklılıkları güvence altına alma ve sürdürme şeklinde anlaşılmış ve uygulamaya konulmuştur. Buna göre Osmanlı Devleti’nde toplumun farklı dinî ve kültürel kesimleri bir araya gelebilir, ancak kendileri olmaktan çıkmazlar, her grup veya cemaat kendi dini özelliklerini, dilini, kültürünü, fikirlerini ve yaşama şeklini korur ve sürdürürlerdi. Osmanlı Devleti’ndeki bu çok kültürlülük, Osmanlı millet sisteminin de yapı taşını oluşturmuştur. Kıptiler de Osmanlı toplumu içerisinde yer alan bir topluluktur. Ortaya konulan bu çalışma da Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde bulunan vergi defterlerinden/kayıtlarından yola çıkılarak 19. Yüzyıldaki Nevrekop ve Razlık kazasında yaşayan Müslüman/Hırisitiyan Kıptiler hakkında çıkarımda bulunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıpti (Çingene), , Razlık, Nevrekop, Vergi

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri (Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi)
• C.ML. 477/19401.
• İ.EV. 11/1109.
• HRT.h. 1448.
• KK.d. 3923.
• ML.VRD.d. 791.
• ML.VRD.d. 807.
• ML.VRD.d. 892.
• ML.VRD.d. 900.
• ML.VRD. CMH. d. 487.
• ML.VRD. CMH. d. 818.
• ML.VRD. CMH. d. 1007.
• Diğer Kaynaklar
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri. II. Bayezid Devri Kanunnameleri. 2. Kitap., İstanbul: Faisal Eğitim ve Yardımlaşma Vakfı Yay.
• Altınöz, İ. (2016). “Çingeneler”, DİA, C. Ek-1: 293-296.
• Asan R. (2012). Bir Osmanlı Kazası Nevrokop (1839-1913). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Çelik, F. (2018). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Çingeneleri/Romanları Çalışmak Ya da İğneyle Kuyu Kazmak”, MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2): 249-266.
• Demirel, D. (2016). Siroz Sancağı’nın Sosyo-Ekonomik Yapısı (1876-1912), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Dingeç, E. (2009). “XVI. Yüzyılda Osmanlı Ordusunda Çingeneler “, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20: 33-46.
• Gökbilgin, M. T. (1993). “Çingeneler”, İA, MEB, C. 3: 423-426.
• Karpat, K. H. (2003). Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik Ve Sosyal Özellikleri. Çev. Bahar Tırnakçı. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Kiel, M. (2007). “Nevrekop”, DİA, C. 33: 54-55.
• Muallim Naci. (2006). Lûgat-ı Nâci. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Öztunç, H. B. (2019). “Rumeli’de Bir Türk Şehri Nevrokop Ve Nevrokop Panayırı”, Balkanlarda Türk Kültürü: Bulgaristan Örneği Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul.
• Sezen, T. (2017). Osmanlı Yer Adları. Ankara: T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Şanlıer, S. (2013). Hukuki Düzenlemeler Işığında Osmanlı Çingeneleri. İstanbul: Milletlerarası Neşriyat.
• Tağ, M. (2015). Temettuât Defterlerine Göre Edirne’de Romanlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, M. A. (2011). Osmanlı Tarih Sözlüğü. İstanbul: Paradigman Yayınları.
• Yılgür, E. (2018). “Son Dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Çingeneler: Vergi, Askerlik ve Adlandırma Meseleleri”. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2): 267-302.